คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์
พระรัตนสัมภวะพุทธะเป็นพระธยานิพุทธะ พระองค์หนึ่งใน 5 องค์สำคัญ ของฝ่ายมหายาน ที่ประจำอยู่ทางใต้ของพุทธมณฑล
ความหมายของพระรัตนสัมภวะพุทธะก็คือ ดวงแก้วอันประเสริฐหรือพระรัตนตรัย หรือปัญญาอันบริสุทธิ์ที่เข้าถึงพุทธภวะ คือ ความจริงแท้
ก็เช่นเดียวกับพระธยานิพุทธะองค์อื่นที่เป็นสัมโภคกายหรือในความหมายที่พวกเรารู้จักก็คือ กายทิพย์ ที่ปุถุชนคนธรรมดาจะไม่มีโอกาสได้เห็นหรือเห็นได้ จะเห็นได้และได้ฟังธรรมจากพระธยานิพุทธะ ก็คือ พระโพธิสัตว์เท่านั้น
ในทางพุทธศิลปะ ภาพหรือประติมากรรมรูปของพระรัตนสัมภวะพุทธ คือ ปางประทานพร ก็คือ ลักษณะของการวางพระหัตถ์ข้างขวาที่หงายมือแตกต่างจากปางพิชิตมาร ที่พระหัตถ์ ข้างขวาคว่ำลง ปลายนิ้วชี้ลงพื้น ที่หมายถึงผู้พิชิตโลกหรือสังสารวัฏ หรือการเวียนว่ายตายเกิดที่เรารู้จักกัน
ในพระหัตถ์ข้างซ้ายจะถือแก้วมณีอันหมายถึงรัตนตรัย หรือดวงจิตของการตรัสรู้ ในความหมายอีกด้านหนึ่งก็คือปัญญาญาณ คือญาณแห่งความหยั่งรู้สภาวะของการเท่าเทียม หรือความจริงที่เหมือนกันของสรรพสิ่งทั้งหลาย
ก็เช่นเดียวกับพระธยานิพุทธะองค์อื่นที่พระรัตนสัมภวะก็จะมี
พระโพธิสัตว์ที่จะปรากฏพร้อมพระองค์ 2 พระองค์ คือ พระอากาศครรภ์ โพธิสัตว์ และพระสมันตภัทรโพธิสัตว์ที่จะช่วยนำพระธรรมของพระองค์ไปแสดงไปช่วยผู้คนให้พ้นจากสังสารวัฏ
