คอลัมน์ คติ-สัญลักษณ์

ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ความหมายของชื่อ กษิติครรภ แปลว่า ที่เก็บหรือช่องว่างแห่งโลกหรือแผ่นดิน

พระกษิติครรภโพธิสัตว์พระองค์นี้ไม่ใช่เป็นพระธยานิโพธิสัตว์ที่เกิดจากฌานของพระธยานิพุทธะเหมือนองค์อื่นๆ ที่ได้กล่าวมาแล้ว

(มีตำนานกล่าวขวัญถึงการเกิดเป็นพระโพธิสัตว์จากมนุษย์ มาจากการทำบุญกุศลเพื่ออุทิศส่วนกุศลนั้นให้แก่มารดาที่อยู่ในนรกภูมิ แล้วในระหว่างที่ทำบุญกุศลนั้นได้พบเห็นความทุกข์ยากลำบากของสัตว์นรก จึงตั้งปณิธานว่าจะช่วยสัตว์โลกทั้งปวงให้พ้นจากนรกทั้งหมด จึงจะเข้าสู่พุทธภูมิ หรือพุทธภาวะ หรือการเข้าสู่นิพพานของฝ่ายเถรวาท)

1

คติและความเชื่อในฝ่ายมหายานของพระกษิติครรภโพธิสัตว์สื่อความหมายในทางปฏิบัติธรรมได้ 4 ประการคือ

1. เชื่อว่านรกหรือสวรรค์มีภาวะหรือภพภูมิที่เหมือนกันคือ ไม่เที่ยงแท้มั่นคงแน่นอน

2. ความทุกข์คือ ความร้อนรุ่มทุรนทุรายสิ้นสุดได้ เมื่ออกุศลกรรมเปลี่ยนถอย

3. พระโพธิสัตว์ผ่อนคลายความทุกข์ของสรรพสัตว์ได้

4. การอุทิศผลบุญ การสมาทานศีล การอนุโมทนาผลบุญเป็นเรื่องมีผล (ในสัญลักษณ์ข้อนี้เหมือนกับความเชื่อเรื่องบุญเรื่องกุศลของฝ่ายเถรวาท)

รูปลักษณะของพระกษิติครรภโพธิสัตว์เป็นพระภิกษุนั่งหรือยืน มือขวาถือไม้เท้า ซึ่งหมายถึงการเดินทางไปโปรดสัตว์ โดยเฉพาะสัตว์นรก มือขวาถือดวง แก้วหมาย ถึงความ สุขสว่าง ของปัญญา เปรียบเทียบได้กับพระมาลัย

ในตำนานฝ่ายเถรวาทซึ่งจะเสด็จไปโปรดสัตว์ในนรก (อ้างอิง วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรีและหนังสือเรื่องพระชินพุทธห้าพระองค์ ของ สุมาลี มหณรงค์ชัย)

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน