ไหว้ ‘พระพุทธรูปน้ำออกเศียร’ เสริมมงคลปี๋ใหม่เมืองล้านนา

โดย สมฤทธิ์ ชัยพลังฤทธิ์

‘พระพุทธรูปน้ำออกเศียร’ – เหลืออีกไม่ที่วันจะถึงประเพณีสงกรานต์ หรือ ปี๋ใหม่เมืองของชาวล้านนา ทุกปีที่ผ่านมา จังหวัดแพร่จัดงานประเพณีสงกรานต์ จะอัญเชิญพระพุทธรูปน้ำออกเศียรจากวัดเมธัง กราวาส ให้พี่น้องชาวจังหวัดแพร่ได้สรงน้ำขอพร เพื่อความเป็นสิริมงคล

พระครูวรเวทย์สังฆกิจ (นิพนธ์ ภัทท ปัญโญ) รองเจ้าคณะอำเภอเมืองแพร่ และ เจ้าอาวาสวัดเมธังกราวาส บอกเล่าถึงประวัติความเป็นมาของวัดเมธังกราวาสและพระพุทธรูปน้ำออกเศียร มีใจความสำคัญ ดังนี้

วัดเมธังกราวาส หรือวัดน้ำคือ สร้างเมื่อ พ.ศ.2335 (จ.ศ.1154) ตั้งอยู่ ถนนน้ำคือ ต.ในเวียง อ.เมือง จ.แพร่ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อ วันที่ 29 เม.ย.2462 ประกอบพิธีผูกพัทธสีมา ฝังลูกนิมิต เมื่อวันที่ 15 มี.ค.2469

ความเป็นมาของวัดเมธังกราวาสสร้างมาเป็นเวลานาน จากหลักฐานที่พบในหอไตรเป็นพระธรรมใบลาน เขียนเป็นอักษรล้านนา ไว้ว่า พ.ศ.2335 ชื่อวัดศรีดอนมูลน้ำล้อม อยู่นอกกำแพงเมือง (เมก) ใกล้ประตูชัย คูเมือง (น้ำคือ) ล้อมไว้ พ.ศ.2423 (จ.ศ.1242) ชื่อวัดศรีคือคำน้อยน้ำล้อม พ.ศ.2451 (จ.ศ.1270) ชื่อวัดนางเหลียว พ.ศ.2462 (จ.ศ.1281) ชื่อวัดน้ำคือ จากหลักฐานที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา

พ.ศ.2492 (จ.ศ.1311) เปลี่ยนชื่อเป็น วัดเมธังกราวาสตามสมณศักดิ์ของ พระราชาคณะ ที่พระมหาเมธังกร อดีตเจ้าคณะจังหวัดแพร่ และเจ้าอาวาสวัดน้ำคือ

รายนามเจ้าอาวาสวัดเมธังกราวาส พ.ศ.2325-2375 พระครูบาอิ พ.ศ.2375-2430 พระครูบาอิ้ง พ.ศ.2430-2493 พระมหา เมธังกร พรหมเทโว (พรหม เกศทับทิม) พ.ศ.2493-2508 พระครูสังฆรักษ์ อภิปุญโญ (เถิง วงศ์ดาว)

พ.ศ.2508-2531 พระครูเมธาภิรักษ์ นาถปุญโญ (ทรง เวียงทอง) พ.ศ.2531-2556 พระครูโอภาสวรการ วิโรจโน (วิโรจน์ มังกิตะ)

พ.ศ.2556-ปัจจุบัน พระครูวรเวทย์สังฆกิจ (นิพนธ์ อินทรารัตน์)

วัดเมธังกราวาส (วัดน้ำคือ) มีปูชนียวัตถุที่สำคัญ อันควรนำมากล่าวในประวัติของ วัด คือ พระพุทธรูปสัมฤทธิ์ปางมารวิชัย เรียกเป็นภาษาสามัญว่า “หลวงพ่อน้ำออกเศียร” หรือ “พระเจ้าน้ำออกเศียร” ซึ่งประดิษฐานอยู่ในวิหารหลวงพ่อน้ำออกเศียร ทางด้าน ทิศใต้ของอุโบสถวัดเมธังกราวาส

พระพุทธรูปองค์นี้ สร้างในสมัยใดไม่มีหลักฐานปรากฏแน่ชัด สันนิษฐานว่าสร้างในราวพุทธศตวรรษที่ 17-21 มีพุทธลักษณะงดงามพุทธศิลป์เชียงแสนสิงห์สาม อายุราว 700 ปี ปางมารวิชัย ประทับนั่งขัดสมาธิ ขนาด หน้าตักกว้าง 24 นิ้ว (60 เซนติเมตร) สูงจากฐานถึงพระโมลี 37 นิ้ว (97 เซนติเมตร) หล่อด้วยทองสัมฤทธิ์ ประดิษฐานอยู่ในวัดร้าง กลางป่า ใน อ.ปง จ.เชียงราย ปัจจุบัน คือ อ.ปง จ.พะเยา

พระมหาเมธังกร (พรหม พรหมเทโว) เจ้าอาวาสวัดน้ำคือ ได้อาราธนาพระพุทธรูปองค์นี้ ประดิษฐานบนกุฏิของเจ้าอาวาสเป็นมรดกตกทอดนับแต่นั้นมา

ลักษณะพิเศษของพระพุทธรูปองค์นี้คือ มีน้ำซึมมาตลอดเวลา เป็นน้ำใสเย็นบริสุทธิ์ ปรากฏเป็นอัศจรรย์อยู่เช่นนี้ตลอดมา แม้จะตักน้ำออกมาหมดแล้ว น้ำในเศียรก็ยังซึมเป็นปกติ ถือว่าเป็นน้ำศักดิ์สิทธิ์ เกิดขึ้นด้วยอำนาจพุทธบารมี

ในเทศกาลสงกรานต์ ปีใหม่เมืองเหนือ เทศบาลเมืองแพร่ได้อัญเชิญพระเจ้าน้ำออกเศียรร่วมขบวนแห่ เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้สรงน้ำพระตามประเพณี จะปรากฏท้องฟ้ามืดครึ้มมีลมพัดและ ฝนตกทุกครั้งสร้างความชุ่มฉ่ำแก่พุทธศาสนิกชนโดยทั่วหน้ากัน

ปัจจุบัน เจ้าอาวาสวัดเมธังกราวาสจะอัญเชิญพระเจ้าน้ำออกเศียร ให้ศรัทธาและพุทธศาสนิกชนได้สรงน้ำสุคนธรส น้ำอบ น้ำหอม ในวันเถลิงศกตรงวันที่ 15 เมษายน ทุกปี

ปีใหม่เมืองปี 2562 ขอเชิญสาธุชนร่วมขอพรพระพุทธรูปน้ำออกเศียร ที่วัดเมธังกราวาส เพื่อความเป็นสิริมงคล