เหรียญหลวงพ่อ มงคลบพิตร
คอลัมน์ ชมรมพระเครื่อง
ชมรมพระเครื่อง – สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน พระมงคลบพิตร เป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์องค์หนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งมีประชาชนมาสักการบูชาขอพรกันมาก และมีการสร้างเหรียญ ที่ระลึกในการปฏิสังขรณ์เป็นครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ.2460 ปัจจุบันหายากมากครับ
พระมงคลบพิตรไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดว่าสร้างมาตั้งแต่เมื่อใด สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยอยุธยาตอนต้น สังเกตดูจากพระพักตร์แม้จะมีพุทธลักษณะค่อนข้างเป็นวงรีแล้ว แต่ก็ยังคงเห็นเค้าพระพักตร์เป็นเหลี่ยมอยู่ ซึ่งเป็นพุทธลักษณะแบบอยุธยาตอนต้น เมื่อพิจารณาถึงเส้นพระขนงที่โค้ง ก็จะพบว่าเป็นศิลปะที่ผสมผสานกับศิลปะสุโขทัยอีกด้วยองค์พระก่อด้วยอิฐและหุ้มด้วยสัมฤทธิ์แผ่น นับเป็นพระพุทธรูปที่ใหญ่ที่สุดองค์หนึ่งของประเทศไทย
มีหลักฐานว่า เมื่อปี พ.ศ.2146 พระเจ้าทรงธรรมได้โปรดเกล้าฯ ให้ชะลอหลวงพ่อวัดมงคลบพิตรจากด้านตะวันออกของ วัดหลวงมาไว้ทางด้านตะวันตก ณ ที่ประดิษฐานในปัจจุบัน และยังได้โปรดเกล้าฯ ให้สร้างมณฑปครอบไว้ ต่อมาในสมัยพระพุทธเจ้าเสือ เกิดอสุนีบาตต้องยอดพระมณฑปเกิดไฟไหม้พังลงมาต้องพระศอของพระมงคลบพิตรหัก พระองค์จึงโปรดเกล้าฯ ให้รื้อเครื่องนอกออกแล้วสร้างใหม่เป็นพระวิหาร แต่คงทำเครื่องยอดอย่างมณฑปของเดิม ต่อมาในสมัยพระเจ้าบรมโกศได้โปรดเกล้าฯ ให้เจ้าฟ้าธรร มา ธิเบศร์เป็นแม่กลองบูรณปฏิสังขรณ์และรื้อยอดมณฑปเดิมเปลี่ยนเป็นพระวิหาร ครั้งถึงปี พ.ศ.2310 ได้เสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 วิหารพระมงคลบพิตรได้ถูกเพลิงเผาผลาญ จนเครื่องบนของพระวิหารพังลงมา ถูกพระเมาลีและพระกรขวาขององค์พระเสียหาย
ครั้นถึงประมาณปี พ.ศ.2458-2460 พระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดชะคุปต์) ดำรงตำแหน่งที่สมุหเทศาภิบาลมณฑลอยุธยา ได้เริ่มปฏิสังขรณ์หลวงพ่อมงคลบพิตรเป็นครั้งแรก โดยได้ซ่อมพระเมาลีและพระกรขวาด้วยปูนปั้น ต่อมาในปี พ.ศ.2474 คุณหญิงอมเรศร สมบัติ ได้มีจิตศรัทธาบริจาคทรัพย์เพื่อบูรณะฐานพระมงคลบพิตร ปี พ.ศ.2499 ฯพณฯ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ซึ่งดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในขณะนั้นเห็นว่าพระมงคลบพิตรเป็นพระพุทธรูปสำคัญของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จึงได้ตั้งงบประมาณเพื่อบูรณะให้มีสภาพเดิม ตลอดจนได้สร้างพระมหาวิหารเพื่อประดิษฐานพระมงคลบพิตร ดังที่เราเห็นกันอยู่ทุกวันนี้ครับ
ในการบูรณปฏิสังขรณ์ในปี พ.ศ.2460 นั้น ได้มีการสร้างเหรียญรูปหลวงพ่อมงคลบพิตรเป็นครั้งแรก เพื่อสมนาคุณแก่ผู้มีจิตศรัทธาบริจาคทรัพย์ร่วมในการบูรณะครั้งนั้น โดยสร้างเป็นเหรียญรูปไข่มีพระพุทธรูปจำลองพระมงคลบพิตร สร้างเป็นเหรียญเนื้อเงินและเหรียญเนื้อทองแดง เนื้อเงินสร้างน้อยมาก นอกนั้นเป็นเนื้อทองแดง ครั้งนั้นพระเถรานุเถระที่ทรงวิทยาคุณได้รับเกียรตินิมนต์เข้าร่วมพิธีเป็นจำนวนมาก เช่น พระญาณไตรโลก(ฉาย) พระพุทธวิหารโสภณ(อ่ำ) พระสุวรรณวิมลศีล (ดิษ) พระครูธรรมวินัย(ชม) พระอุปัชฌาย์กลั่น วัดพระญาติการามพระอุปัชฌาย์ปั้น วัดพิกุลโสคัณ เป็นต้น
เหรียญพระมงคลบพิตรรุ่นแรกนี้ เป็นเหรียญพระพุทธที่นิยมกันมาก ปัจจุบันหาได้ยากยิ่ง สนนราคาสูง และในวันนี้ผมได้นำรูปเหรียญรุ่นแรกเนื้อเงินมาให้ชมกันครับ
