แท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัด!

คอลัมน์ ชมรมพระเครื่อง

แท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัด! – สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน วลีที่ว่า “แท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัด” นั้นอาจจะเคยได้ยินกันมานานแล้ว แต่ก็เป็นปัญหาคาใจสำหรับท่านผู้เป็นเจ้าของวัตถุมงคลนั้นๆ มาโดยตลอด แล้วที่ว่าแท้ไม่รู้ที่นั้นจริงๆ หรือเปล่า แล้วทำไมถึงรู้ว่าแท้ ก็เป็นปัญหานานาที่ต้องค้างคาใจไปตลอด

ครับปัญหานี้ผมเองก็ได้ยินมาตลอด ซึ่งก็มีมานานแล้วและทำให้ผู้ที่เป็นเจ้าของวัตถุมงคลนั้นๆ งงสงสัย ยิ่งในยุคนี้ซึ่งมีการออกใบรับรองก็ยิ่งมีคำถามเพิ่มขึ้นมาก แต่ถ้าผู้ที่เล่นหาสะสมมานานพอสมควรก็พอจะเข้าใจได้ แต่สำหรับท่านที่ยังไม่ได้เล่นหาสะสม ก็คงจะงงได้ เรามาดูถึงปัญหาที่ว่าแท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัดกันว่าทำไมถึงเป็นเช่นนั้น

ก่อนอื่นต้องยอมรับความจริงอยู่อย่างหนึ่งคือ ในสังคมพระเครื่องนั้นเขาก็มักจะนิยมและเล่นหาพระเครื่องที่รู้จักกันแพร่หลาย และเป็นที่นิยมกันเท่านั้น การที่จะได้รู้ว่าเป็นพระอะไรที่ไหน ก็จะต้องมีความนิยมเล่นหาสะสมกันก่อน หรือเป็นพระเครื่องที่รู้จักกันแพร่หลาย

ส่วนในความเป็นจริงการสร้างพระเครื่องนั้นก็มีการสร้างกันมานานนมแล้ว ถ้าพูดถึงพระเก่าๆ ก็เป็นพันปีมาแล้ว ซึ่งมักจะสร้างบรรจุไว้ในกรุเจดีย์ ซึ่งในประเด็นนี้บางกรุก็มีสร้างกันหลายๆ พิมพ์

ทีนี้มาถึงยุคที่พระเกจิอาจารย์สร้างในยุคกรุงรัตนโกสินทร์ ก็มีที่สร้างบรรจุกรุเจดีย์และที่ไม่ได้บรรจุกรุ โดยสร้างแจกกันไปเลยตามแต่ที่ลูกศิษย์ลูกหาจะมาขอให้สร้าง และบางวัดก็มีพระเกจิฯ หลายรูปสร้างกันต่อๆ มาอีก ถ้านับก็จะมากมายเหลือคณานับ ดังนั้นจึงไม่มีใครที่จะทราบได้หมดว่าเป็นพระอะไรบ้าง มีแม่พิมพ์เป็นอย่างไร เนื้อหาเป็นอย่างไร

ในสังคมพระเครื่องก็เป็นธรรมดาอยู่เองที่จะเลือกเล่นหาสะสมเฉพาะที่มีคนรู้จักกันแพร่หลายเท่านั้น พระเครื่องที่สร้างและรู้จักกันเฉพาะท้องถิ่นก็ยังมีอีกมาก บางครั้งเมื่อเวลาผ่านไปนานๆ แม้ท้องถิ่นเองก็ยังไม่รู้จักก็มี เนื่องจากไม่มีบันทึกไว้ หรือไม่นิยม นานเข้าก็ลืมเลือนกันไป

วัตถุมงคลบางอย่างแม้ว่าพระเกจิฯ ที่ ปลุกเสกไว้ก็เป็นเกจิฯ โด่งดัง แต่บางรุ่นก็ไม่เป็นที่รู้จัก ขอยกตัวอย่างเช่น วัตถุมงคลของหลวงปู่แหวน วัตถุมงคลของหลวงพ่อเกษม และวัตถุมงคลของหลวงพ่อคูณ บางรุ่นก็ยังไม่เป็นที่รู้จัก เนื่องจากแต่ละหลวงพ่อท่านก็ปลุกเสกไว้เป็นพันรุ่น เพราะมีผู้มาขอให้ท่านปลุกเสก ท่านก็ปลุกเสกหรืออธิษฐานจิตให้ด้วยความเมตตา

ยิ่งในระยะหลังๆ บางครั้งตัวหลวงพ่อเองก็ยังไม่ทราบ เพราะไม่ได้มาขออนุญาต แต่อาศัยไปขอร่วมพิธีของคนอื่น หรือยิ่งร้ายไปกว่านั้นพอใครเขาจะทำพิธีปลุกเสกพระเครื่องก็นำเอาวัตถุมงคลของตนเองไปพ่วง โดยนำวัตถุมงคลใส่ไว้ในรถบริเวณใกล้ๆ โบสถ์แล้วแอบนำสายสิญจน์ไปผูกโยงต่อมาที่รถของตนก็มี แบบนี้ก็ไม่มีบันทึก หรือไม่มีใครนิยมเล่นหา และไม่มีใครรู้จัก

นอกจากนี้พระที่สร้างกันในท้องถิ่นและไม่เป็นที่รู้จักแพร่หลายก็ยังมีอีกมาก บางทีก็รู้จักกันในท้องถิ่นตามที่กล่าวมาในขั้นต้น แม้แต่พระที่บรรจุอยู่ในกรุเก่าแก่โบราณ และมีพระในกรุนั้นนิยมเล่นหากันแพงๆ แต่ก็มีบางพิมพ์ที่ยังไม่ค่อยมีใครรู้จัก ยังไม่ได้นิยมหรือมีจำนวนมากพอที่จะมีคนรู้จักก็มีอีกมากเช่นกัน

เวลานำไปให้ใครดูเขาก็อาจจะไม่รู้จัก และพระบางองค์ก็มีความเก่าพอ หรือพระเกจิฯ ที่ยังไม่มีใครรู้จัก ก็จะไปบอกว่าพระเขาไม่แท้ก็ไม่ได้ เนื่องจากเขาสร้างมาเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ไม่ได้มีเจตนาลอกเลียนแบบ หรือเจตนาที่จะทำให้เข้าใจผิดเป็นอื่นจากความเป็นจริง วัตถุมงคลประเภทนี้ก็ต้องยกประโยชน์ให้ว่า แท้ เพียงแต่ยังไม่ทราบที่ หรือหลวงพ่อที่ปลุกเสก เป็นต้น

ครับที่ผมนำมาพูดคุยกันนั้นก็พอดีมีผู้ที่นำพระเครื่องมาขอออกใบรับรองบางท่าน ซึ่งพระของท่านเหล่านั้นผลการพิจารณาออกมาว่าแท้ ไม่รู้ที่ จึงไม่สามารถออกใบรับรองให้ได้ และก็ทำการคืนเงินค่าบริการตรวจสอบให้ บางท่านก็ยังไม่พอใจและบางครั้งก็โวยวายว่าทำไมสมาคมจึงไม่รู้หรือ ไม่ค้นหาข้อมูลมาออกใบรับรองให้

ซึ่งเหตุผลที่ทางสมาคมไม่สามารถออกใบรับรองให้ได้นั้นก็เนื่องจากไม่มีข้อมูล ถึงแม้ว่าจะระดมผู้เชี่ยวชาญจากหลายๆ ด้านมาค้นหาแล้วก็ยังไม่ได้ข้อมูล จึงไม่สามารถบอกได้ว่าเป็นพระอะไร วัดไหนหรือใครสร้าง พิมพ์ของพระเป็นอย่างไร และหลักเกณฑ์ในการพิจารณาว่าแท้ไม่แท้อย่างไร วัตถุมงคลประเภทนี้จึงเข้าข่าย “พระแท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัด” ครับ

เอาเรื่องที่เกิดกับตัวผมเอง ซึ่งเคยเช่าพระที่เป็นประเภทแท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัดอยู่เหมือนกัน แล้วทำไมจึงเช่าหามา ก็ต้องบอกว่าในสมัยก่อนเวลาผมไปต่างจังหวัด หรือมีคนมาบอกให้ช่วยเช่าพระ ผมเองก็จะไปดูและเช่าหาไว้บ้าง ถ้าเป็นพระที่ผมพอรู้จัก และพอดูเองได้ แต่ก็มีพระบางอย่างที่ไม่รู้จัก

แต่ดูแล้วเก่าและน่าจะแท้ก็จะเช่าพ่วงมาด้วย แต่พระประเภทนี้บางองค์จนปัจจุบันผ่านมา 30-40 ปีแล้วก็ยังค้นไม่พบว่าเป็นพระอะไร ของวัดไหนก็มี เพราะเป็นพระที่เขายังไม่รู้จักกันแพร่หลายหรือยังไม่นิยมกัน

และนอกจากนั้นบางครั้งก็ไปเจอพระเครื่องที่เป็นพระกรุเก่าแน่ตามที่เราพิจารณาดู ทั้งศิลปะและเนื้อหาความเก่า ส่วนใหญ่จะเป็นพระขนาดใหญ่หน่อย ที่มักจะเรียกกันว่าพระแผง บางครั้งผมไปเจอเข้า ศิลปะดีสวยงาม เนื้อหาดี ราคาไม่แพงนักก็จะเช่าไว้ดูและค้นคว้าต่อ

เพราะผมเองไม่ใช่พ่อค้าพระหรือเซียนที่เช่ามาแล้วจะต้องขายได้ ผมก็จะเช่าไว้ศึกษาก็มีอยู่หลายองค์ และผมเองคิดว่าสนุกดีที่ได้มีโอกาสค้นหาว่าเป็นพระอะไรกรุใด บางองค์ก็ค้นได้ในที่สุดว่าเป็นพระอะไรกรุใด

แต่ก็ยังมีอีกบ้างที่ยังไม่รู้กรุเลย จะว่าไม่แท้ก็ไม่ได้ เพราะทั้งศิลปะและเนื้อหาเก่าจริงจากประสบการณ์ในการศึกษาเรื่องพระของผม พอนำไปให้ผู้เชี่ยวชาญหรือเซียนพระช่วยดูก็ยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าเป็นของกรุใด แต่ก็ยอมรับความเก่าและยืนยันว่าเป็นพระแท้ หรือดีหน่อยก็สันนิษฐานว่าเป็นกรุแถบจังหวัดนั้นจังหวัดนี้ ซึ่งบางครั้งก็ตรงกับที่ผมคิด

มีพระเครื่องขนาดใหญ่อยู่องค์หนึ่งที่ผมเช่ามา เนื่องจากเห็นว่าศิลปะเป็นแบบลพบุรีหรือขอม ซึ่งมีศิลปะที่สวยงามเข้มข้นตามแบบของศิลปะขอม เนื้อหาของพระก็เก่าแก่ถูกต้องตามอายุกาล จึงเช่าไว้ซึ่งก็ไม่แพงนัก แล้วมาค้นคว้าต่อ ซึ่งก็เป็นความสนุกของผมอย่างหนึ่งในการเล่นหาสะสมพระเครื่อง ตอนที่เช่าหามาก็ต้องบอกว่าเป็นพระประเภท “แท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัด” เพราะยังไม่รู้ว่าเป็นพระอะไรของ กรุใด

การเรียกชื่อก็เรียกตามศิลปะขององค์พระ ซึ่งมีศิลปะแบบขอมและตามรูปแบบพระบูชาของยุคลพบุรีว่า “เขมรผมเวียน” เนื่องจากพระศกทำเป็นเส้นวนรอบพระเศียร ถ้าทำเป็นเส้นตั้งตามพระเศียรขึ้นไปก็จะเรียกว่า “เขมรผมหวี” ซึ่งเป็นศัพท์ที่เรียกพระบูชาที่มีศิลปะแบบลพบุรีหรือขอมมักจะเรียกกันแบบนี้ แต่ที่นี้เป็นของกรุใดก็ต้องค้นกันต่อไป

ต่อมาก็ไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญต่างๆ เปรียบเทียบศิลปะและเนื้อหาจนได้ความใกล้เคียง ซึ่งเนื้อหาของพระเป็นเนื้อชินเงินที่ใกล้เคียงกับของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ลพบุรี จึงสันนิษฐานว่าเป็นของกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ลพบุรี

ครับก็เป็นการยกตัวอย่างว่าพระแท้ไม่รู้ที่ ดีไม่รู้วัดนั้น ต้องค่อยๆ ศึกษาหาข้อมูลกันไปเรื่อยๆ จนกว่าจะพบข้อมูลที่พอจะสันนิษฐานได้ว่าน่าจะเป็นพระอะไรของวัดใด ซึ่งบางครั้งก็ทราบได้ แต่บางครั้งก็ยังไม่ทราบ เจ้าของพระก็ต้องค่อยๆ ค้นกันต่อไปครับ

ในวันนี้ผมก็เลยขอนำรูปพระเขมรผมหวี กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ลพบุรี ซึ่งเป็นของผมเองตามที่เล่ามาครับ

ด้วยความจริงใจ

แทน ท่าพระจันทร์