ปางสุบินนิมิต : คติ-สัญลักษณ์ สถาปัตยกรรม

ปางสุบินนิมิต – เป็นพระพุทธรูปปางนอนตะแคงขวา ทอดแขนซ้ายไปตามลำตัว แขนขวายกขึ้นหนุนพระเศียร เป็นกิริยาของการนอน เช่นเดียวกับปางไสยาสน์

แต่คติธรรมของปางนี้เป็นเรื่องสำคัญเพราะเป็นหัวเรื่องของการบำเพ็ญเพียรเพื่อความรู้ในความจริงชั้นสูงสุดหรือการตรัสรู้

นับแต่พระพุทธเจ้าเสด็จออกจากวังมาเป็นสมณเพศเพื่อแสวงหาธรรมอันวิเศษที่จะพาไปสู่ทางพ้นทุกข์ ด้วยการบำเพ็ญบารมีต่างๆ แม้แต่การทรมานตนก็คือการบำเพ็ญทุกขกิริยา ในที่สุดพระองค์ก็เข้าใจอย่างแจ่มชัดถึงอุปสรรคที่ทำให้พระองค์ไม่อาจจะเข้าถึงการตรัสรู้ได้ก็คือ

ปางสุบินนิมิต

ภาพ wikipedia

การกระทำทุกรกิริยา เรียกเป็นบาลีว่า อัตตกิลถานุโยค คือการกระทำให้เกิดความทุกทรมานแก่ร่างกายที่เรียกว่าเป็นการเผากิเลสนั้น ไม่มีหนทางที่ทำให้เข้าใจและรู้ไปถึงความจริงสูงสุดได้

ขณะเดียวกันการบำเรอตนหรือการข้องแวะ (หรือข้องติด) ติดอยู่ในกามที่เรียกเป็นภาษาบาลี กามสุขัลลิกานุโยค หมายถึงความรักใคร่ กำหนัด ยินดี อยู่ในรูป รส กลิ่น เสียง ไม่อาจทำให้บรรลุธรรมวิเศษได้

เรื่องที่จะทำให้บรรลุถึงความจริงนั้นก็คือ ต้องละเว้นจากทั้งการทรมานและการบำเรอตนด้วยกามคุณ เพื่อพิจารณาไตร่ตรองด้วยสติปัญญาที่ไม่เกี่ยวข้องกับเรื่องทั้ง 2 ด้าน จึงจะตรัสรู้ได้

ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน