พระสมเด็จ พิมพ์สังฆาฏิ กรุวัดบางขุนพรหม

คอลัมน์ ชมรมพระเครื่อง

พระสมเด็จ – สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน พระสมเด็จของวัดบางขุนพรหมเป็นพระที่เจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) ได้สร้างไว้อีกวัดหนึ่ง ซึ่งสร้างไว้เพื่อบรรจุในองค์พระเจดีย์ใหญ่ของวัดบางขุนพรหม จึงเป็นพระสมเด็จฯ อีกวัดหนึ่งที่มีหลักฐานในการสร้างแน่นอน และเป็นที่นิยมมีมูลค่ารองรับอีกวัดหนึ่งนอกจากวัดระฆังฯ

พระสมเด็จกรุวัดบางขุนพรหมสร้างขึ้นมาตามรูปแบบของพระวัดระฆังฯ เป็นเนื้อผงรูปแบบสี่เหลี่ยม มีแบบพิมพ์ของวัดระฆังฯ และแบบพิมพ์ที่สร้างขึ้นใหม่อีกหลายพิมพ์ และมีแม่พิมพ์เพิ่มขึ้นอีกหลายแม่พิมพ์เพื่อสร้างพระให้ได้จำนวนมาก พระสมเด็จทั้งของวัดระฆังฯ และของวัดบางขุนพรหม เมื่อพิมพ์พระเสร็จแล้วก็จะมีการตัดขอบอีกครั้งหนึ่ง

ในส่วนของพระสมเด็จวัดบางขุนพรหมนั้นเส้นกรอบแม่พิมพ์จะดูชัดเจนกว่าของพระวัดระฆังฯ สันนิษฐานว่าตั้งใจทำให้ชัดขึ้นจะได้ตัดขอบได้สะดวกตามเส้นกรอบแม่พิมพ์ เนื่องจากพระสมเด็จของวัดบางขุนพรหมนั้นสร้างจำนวนมาก และมีช่วงเวลาที่จะทำให้เสร็จก่อนวันสมโภชองค์พระเจดีย์ประธานที่สร้างขึ้นใหม่

พระสมเด็จ พิมพ์สังฆาฏิ

เส้นกรอบแม่พิมพ์ของพระวัดบาง ขุนพรหมเท่าที่สังเกตดูสันนิษฐานว่าจงใจเซาะให้ลึกลงไปในตัวแม่พิมพ์ เพื่อเมื่อเวลากดพิมพ์พระแล้วจะเห็นเป็นเส้นนูนขึ้นมาชัดเจน สำหรับเป็นที่กำหนดจุดในการตัดขอบให้เห็นง่ายขึ้น เพื่อความรวดเร็วในการตัดขอบพระ

ในสมัยก่อนครูบาอาจารย์ท่านบอกไว้ว่า พระสมเด็จวัดบางขุนพรหมขอบปลิ้นไปด้านหน้า พระวัดระฆังฯ ไม่มีขอบปลิ้นมาด้านหน้า สังเกตดูก็จริงดังท่านว่าไว้ และมาวิเคราะห์หาเหตุผลก็พอจะสันนิษฐานได้ว่าเหตุผลก็คงจะเป็นเช่นนั้น

พระสมเด็จกรุวัดบางขุนพรหมไม่ว่าจะเป็นพิมพ์ใดก็จะสังเกตเห็นเส้นกรอบแม่พิมพ์นูนขึ้นมาทุกพิมพ์ มากน้อยแล้วแต่พิมพ์ บางองค์ใช้สึกไปบ้างก็อาจจะไม่เห็นทั้ง 4 ด้าน แต่ก็ยังพอสังเกตเห็นได้ ไม่ด้านใดก็ด้านหนึ่ง พระสมเด็จพิมพ์สังฆาฏิก็เป็นพิมพ์หนึ่งที่จะเห็นเส้นกรอบแม่พิมพ์ชัดเจนกว่าพระพิมพ์อื่นๆ ทั้งหมด และก็เป็นทุกแม่พิมพ์ของพระพิมพ์สังฆาฏิ

พระสมเด็จ พิมพ์สังฆาฏิ

พระสมเด็จพิมพ์สังฆาฏิ กรุวัดบางขุนพรหม มีแม่พิมพ์อยู่หลายแม่พิมพ์ แต่ก็จัดอยู่ในกลุ่มแม่พิมพ์สังฆาฏิ พระพิมพ์นี้จะเห็นเส้นสายที่แสดงเป็นผ้าสังฆาฏิได้ชัดเจน จะเห็นว่าทุกแม่พิมพ์จะเห็นเส้นที่พาดจากไหล่ซ้ายขององค์พระพาดลงมาถึงมือที่ประสานบนหน้าตัก จึงจัดให้อยู่ในกลุ่มพิมพ์สังฆาฏิ

ในสมัยก่อนจะแยกแม่พิมพ์ออกมาเป็นพิเศษหน่อยคือ พิมพ์สังฆาฏิหูช้าง ที่เรียกอย่างนี้ก็เนื่องมาจากพระแม่พิมพ์นี้จะมีใบหูที่ใหญ่ชัดเจน ลักษณะคล้ายกับหูของช้าง จึงเรียกกันมาอย่างนั้น ส่วนแม่พิมพ์อื่นๆ ก็เรียกรวมกันเป็นพิมพ์สังฆาฏิเฉยๆ ส่วนในสมัยปัจจุบัน เปลี่ยนการเรียกพิมพ์สังฆาฏิหูช้างมาเป็นพิมพ์สังฆาฏิมีหู และแม่พิมพ์อื่นๆ ก็เรียกพิมพ์สังฆาฏิไม่มีหู

ทีนี้เรามาดูเส้นกรอบแม่พิมพ์ของพระสมเด็จพิมพ์สังฆาฏิกัน เส้นกรอบแม่พิมพ์ของพระพิมพ์นี้นั้น ไม่ว่าจะเป็น พิมพ์สังฆาฏิมีหูหรือพิมพ์สังฆาฏิไม่มีหูก็จะเห็นเส้นกรอบแม่พิมพ์ยกสูงขึ้นมาชัดเจน และเห็นชัดกว่าพระทุกพิมพ์ในกระบวนพระวัดบางขุนพรหม ไม่ว่าจะตัดขอบชิดแค่ไหนก็จะต้องเหลือให้เห็น ไม่ว่าด้านใดก็ด้านหนึ่ง ในพระองค์สวยๆ สมบูรณ์อาจจะเห็นได้ทั้ง 4 ด้านเลย

วันนี้ผมได้นำรูปพระสมเด็จพิมพ์สังฆาฏิ ทั้งแม่พิมพ์มีหู และแม่พิมพ์ไม่มีหูองค์สวยๆ มาให้ชม ลองสังเกตเส้นกรอบแม่พิมพ์ดูนะครับว่าเป็นอย่างที่ผมพูดไว้หรือไม่ครับ

ด้วยความจริงใจ

แทน ท่าพระจันทร์

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน