พระอุบาลีคุณูปมาจารย์

วัดศรีโคมคำ จ.พะเยา

คอลัมน์ มงคลข่าวสด

พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ วัดศรีโคมคำ จ.พะเยา – พิธีพระราชทานเพลิง พระอุบาลี คุณูปมาจารย์ (ปวง ธัมมปัญโญ) อดีตที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 6 และอดีตเจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ อ.เมือง จ.พะเยา

ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิง ณ เมรุชั่วคราว บนประสาทนกหัสดีลิงค์จำลอง วัดศรีโคมคำ วันที่ 24 ก.พ. เวลา 14.00 น.

กำหนดออกเมรุระหว่างวันที่ 19-24 ก.พ. 2563 มีกำหนดการ ดังนี้

วันที่ 20-23 ก.พ. มีพิธีถวายภัตตาหารเพลแด่พระสงฆ์ พิธีแสดงพระธรรมเทศนา สวดพระอภิธรรม

วันจันทร์ที่ 24 ก.พ. เวลา 11.00 น. ถวายภัตตาหารเพลแด่พระสงฆ์สามเณร เวลา 13.00 น. พระสงฆ์ 150 รูป สวดมาติกาบังสุกุล เวลา 15.00 น. โดยประมาณ พิธีพระราชทานเพลิง เวลา 21.00 น. ประกอบพิธีถวายเพลิงสรีรสังขาร (เผาจริง) ตามประเพณีโบราณล้านนา พระสงฆ์ 102 รูปสวดประชุมเพลิง

วันอังคารที่ 25 ก.พ. เวลา 06.00 น. พิธีสามหาบ เก็บอัฐิ อัญเชิญอัฐิประดิษฐานบนพระวิหารหลวง พระสงฆ์ 20 รูป เจริญพระพุทธมนต์ฉลองอัฐิ เวลา 08.00 น. ถวายจังหัน ภัตตาหารเช้าแด่พระสงฆ์ เป็นเสร็จพิธี

พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ เป็นพระเถระ ผู้เป็นที่ยกย่องเชิดชูมากมาย และเป็นแบบอย่างในการปฏิบัติตนสำหรับพระภิกษุ-สามเณรรุ่นหลัง รวมทั้งชาวพะเยาได้เจริญรอยตาม

มีนามเดิมว่า ปวง วงศ์เรือง เกิดเมื่อวันพุธที่ 11 ก.ค. 2460 ที่บ้านสางเหนือ อ.เมือง จ.พะเยา บิดา-มารดา ชื่อนายหนานปุ๊ด และนางหลวง วงศ์เรือง

เข้าพิธีบรรพชา เมื่อวันอาทิตย์ที่ 15 พ.ค. 2475 ที่พัทธสีมาวัดสางเหนือ อ.เมือง จ.พะเยา โดยมีเจ้าอธิการตื้อ ธัมมวังโส วัดศรีบุญเรือง จ.พะเยา เป็นพระอุปัชฌาย์

พ.ศ.2476 สอบได้นักธรรมชั้นตรี-โท จากสำนักศาสนศึกษาวัดสางใต้ อ.เมือง จ.พะเยา

อายุครบ 20 ปี เข้าพิธีอุปสมบท เมื่อวันศุกร์ที่ 10 มิ.ย. 2481 ที่พัทธสีมาวัดสางเหนือ อ.เมือง จ.พะเยา มีเจ้าอธิการตื้อ ธัมมวังโส วัดศรีบุญเรือง เป็นพระอุปัชฌาย์, พระปวง ธัมมวโร วัดศรีบุญเรือง เป็นพระกรรมวาจา จารย์ และพระตุ้ย ญาณรังสี วัดสันกว๊าน เป็นพระอนุสาวนาจารย์

ศึกษาพระปริยัติธรรมขั้นสูงต่อ พ.ศ. 2483 สอบนักธรรมชั้นโท สำนักเรียนวัดมหาพฤฒาราม เขตบางรัก และเข้าเรียนพระปริยัติธรรม แผนกบาลี ในสำนักเรียนวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม พ.ศ. 2487 สอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค

มีความสามารถพิเศษ อันเป็นเอกลักษณ์ของภูมิปัญญาแห่งล้านนาตะวันออก ในการอ่านเขียนภาษาล้านนา การออกแบบแปลนพระอุโบสถ กุฏิ วิหารแบบล้านนา และศึกษาประวัติศาสตร์โบราณคดีล้านนาอย่างแตกฉาน สามารถถ่ายทอดออกมาเป็นข้อมูลใช้สร้างคุณประโยชน์ในการศึกษาค้นคว้าของนักเรียนได้อย่างแพร่หลาย

ด้วยความเป็นพระสงฆ์ที่มีความเข้าใจและมีความวิริยอุตสาหะในการศึกษาค้นคว้าประวัติศาสตร์โบราณคดีล้านนาและเมืองพะเยา มาเป็นเวลานานกว่า 40 ปี เป็นผู้เปิดประตูเมืองพะเยาในอดีตให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษา ก่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจวัฒนธรรมของตนเอง อันเป็นมรดกล้ำค่า โดยเก็บสะสมวัตถุโบราณต่างๆ มาตั้งแต่ พ.ศ. 2508 เป็นจำนวนมาก ตลอดจนโบราณวัตถุอีกมากมาย อาทิ วัตถุโบราณ ประมาณ 1,000 ชิ้น, หลักศิลาจารึกหินทราย 30 ชิ้น ตำราคัมภีร์โบราณ สมุดข่อย

ปริวรรตแต่งหนังสือเกี่ยวกับประวัติ ศาสตร์และความรู้ทั่วไปหลายเรื่อง ประมาณ 25 เรื่อง เช่น ประวัติเมืองพะเยา, ประวัติพญางำเมือง ผู้ครองนครภูกามยาวในอดีต ตำนาน ความเป็นมาต่างๆ

ผลงานทั้งหมดถือเป็นส่วนสำคัญทำให้เกิดหอวัฒนธรรมนิทัศน์วัดศรีโคมคำ ซึ่งสร้างขึ้นในพื้นที่โฉนดของวัดศรีโคมคำ สถานศึกษาประวัติศาสตร์โบราณคดีและที่รวบรวมจัดแสดงศิลปวัฒนธรรมภูมิปัญญาชาวบ้าน ภูมิปัญญาท้องถิ่นพร้อมกับวัตถุโบราณ

ลำดับงานปกครองคณะสงฆ์ พ.ศ. 2490 เป็นพระอุปัชฌาย์ พ.ศ. 2512 เป็นเจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ พ.ศ. 2521 เป็นเจ้าคณะจังหวัดพะเยา

พ.ศ. 2526 เป็นรองเจ้าคณะภาค 6 พ.ศ. 2542 เป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะภาค 6

ลำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2499 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระโสภณธรรมมุนี พ.ศ. 2524 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชวิสุทธิโสภณ

พ.ศ. 2532 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพวิสุทธิเวที พ.ศ. 2537 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมวิมลโมลี

พ.ศ. 2551 ได้เข้ารับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองชั้นหิรัญบัฏ ในราชทินนามที่ พระอุบาลี คุณูปมาจารย์

ด้วยสังขารไม่เที่ยง ละสังขารด้วย อาการสงบ เมื่อวันที่ 29 มิ.ย. 2562 เวลา 20.11 น. ที่โรงพยาบาลพะเยา สิริอายุ 102 ปี พรรษา 82