พระพิจิตรกรุบ้านตาก

คอลัมน์ ชมรมพระเครื่อง

โดย…แทน ท่าพระจันทร์

พระพิจิตรกรุบ้านตาก – สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน จังหวัดตากเคยเป็นเมืองหน้าด่านในสมัยโบราณ และก็มีวัดเก่าแก่และมีพระกรุอยู่เช่นกัน เราอาจจะไม่ค่อยคุ้นกับพระเครื่องของจังหวัดตากนัก เนื่องจากในสมัยโบราณเมืองตากเป็นเมืองเล็กๆ วัดวาอารามก็คงมีไม่มากนัก พระเครื่องที่พบก็ยังมีไม่มาก ส่วนใหญ่จะเป็นพระเนื้อชิน มีทั้งเป็นเนื้อชินเงินและพระเนื้อชินตะกั่วสนิมแดง

บ้านตากแต่เดิมเป็นที่ตั้งของเมืองตากเก่า ต่อมาได้มีการย้ายเมืองมาตั้งอยู่ที่ตัวจังหวัดปัจจุบัน เมืองเก่าจึงลดสถานะลงมาเป็นเพียงอำเภอบ้านตาก แต่ก็ยังพบซากเมืองเก่าและพระเครื่องอยู่บ้าง พระเครื่องต่างๆ ที่พบที่บ้านตากนั้น เป็นพระเครื่องที่สร้างในสมัยอยุธยา เท่าที่พบจะเป็นพระเครื่องเนื้อชิน ซึ่งมีทั้งเนื้อชินเงินและเนื้อชินตะกั่ว ส่วนพิมพ์ที่พบ ก็จะเป็นพระซุ้มยอ พระร่วงนั่ง พระงบ น้ำอ้อย พระพิจิตร พระยอดขุนพลซุ้มเรือนแก้ว

พระเครื่องของกรุบ้านตากนั้นมี จำนวนที่พบไม่มากนัก พระส่วนใหญ่ก็จะตกอยู่กับชาวบ้านเมืองตากเป็นส่วนใหญ่ มีเข้ามาในส่วนกลางบ้างไม่มากนัก ส่วนใหญ่ ที่เห็นพระเข้ามาในส่วนกลางจะเป็นพระซุ้มยอ และพระร่วง พระงบน้ำอ้อย

ส่วนพระพิจิตรไม่ค่อยพบเห็นเข้ามาในส่วนกลาง ซึ่งอาจจะเป็นเพราะชาวบ้านต่างเก็บไว้ใช้เอง องค์พระพิจิตรกรุบ้านตากมีขนาดเล็กมากลักษณะเรียวๆ เนื้อจะเป็นเนื้อตะกั่วสนิมแดง รายละเอียดขององค์พระไม่มีอะไรนัก เป็นพระนั่งปางสมาธิ ตัดชิดองค์พระ เท่าที่สอบถามคนเฒ่าคนแก่เมืองตากดูจะพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า เหนียวเด็ดนัก ก็คือเด่นทางด้านอยู่ยงคงกระพัน คนเก่าคนแก่เล่าว่าเนื่องจากมีขนาดเล็ก เวลาจะไปไหน มาไหนก็มักจะอมไว้ในปากเดินทางไป ก็รอดพ้นภัยแคล้วคลาดมาตลอด บางรายถูกฟันจังๆ เสื้อผ้าขาดหมด แต่ไม่เข้าเลย เป็นแค่รอยเป็นทางยาวเท่านั้น คนเก่า คนแก่เมืองตากเล่าให้ฟังและรับรอง นอกจากนี้คนเมืองตากก็ห่วงกันมาก

พระพิจิตรกรุบ้านตากมีขนาดเล็กลักษณะคล้ายๆ กับพระของเมืองพิจิตรจึงยืมชื่อมาตั้งชื่อพระ โดยยืมชื่อมาใช้นำหน้าและ ต่อท้ายด้วยชื่อกรุพระ ก็เลยเป็น “พระพิจิตรกรุบ้านตาก” แถมพุทธคุณก็เด่นเช่นเดียวกัน อีกด้วย พระพิจิตรกรุบ้านตากปัจจุบันนั้นหายากครับ คนทั่วไปก็อาจจะไม่ค่อยรู้จัก แต่คนเมืองตากเองรู้จัก กันดีและหวงแหนกันมาก จำนวนพระก็มีไม่มากนัก ส่วนใหญ่ก็จะตกทอดกัน ในหมู่ลูกหลาน ในส่วนกลางแทบจะไม่ค่อย ได้เห็นกันเลย เรียกว่าเป็นพระหายาก ชนิดหนึ่ง

พิจิตรกรุบ้านตากมีของปลอมหรือเปล่าผมเองก็ยังไม่เคยเห็น อาจจะเป็นเพราะไม่มีคนรู้จักมากนักก็เป็นได้ แต่ก็นั่นแหละครับ เวลาจะเช่าหาอะไรก็ตาม พิจารณาให้รอบคอบจะดีกว่า พิจิตรกรุบ้านตากจะเป็นพระเนื้อตะกั่ว มีสนิมแดงขึ้นประปราย และมีสนิมไขขึ้นอยู่เป็นจุดๆ ลักษณะของสนิมขึ้นคล้ายๆ กับพระของกรุศาลเจ้าราชบุรี องค์พระเล็กมาก เล็กกว่าพระพิจิตรเม็ดข้าวเม่าของพิจิตรเล็กน้อย ลักษณะเรียวๆ ไม่มีรายละเอียดอะไรมากนัก สนนราคาก็ยังไม่สูงแต่ก็หายากครับ เผื่อไปพบเห็นก็รู้ได้เลยว่าเป็นพระพิจิตรกรุบ้านตาก ของดีที่ถูกลืมครับ

วันนี้ผมได้นำรูปพระพิจิตรกรุบ้านตากจากหนังสือ อมตพระกรุอันล้ำค่าของไทยมาให้ชมครับ