บริโภคเจดีย์
บริโภคเจดีย์ – สถูปเจดีย์อีกรูปแบบหนึ่งที่เรียกว่า บริโภคเจดีย์ หมายความถึง สังเวชนียสถานหรือสถานที่ที่สำคัญที่เกี่ยวกับพระพุทธเจ้า
เช่น สังเวชนียสถานประสูติ ตรัสรู้ แสดงปฐมเทศนา และเสด็จดับขันธปรินิพพาน
วัดสุทัศนเทพวรารามราชวรมหาวิหาร เป็นวัดใหญ่ที่ไม่ปรากฏพระธาตุเจดีย์ หรือเจดีย์ประธาน แต่มีบริโภคเจดีย์ เป็นเจดีย์เล็กๆที่เรียกชื่อรวมกันว่า สัตตมหาสถาน ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก นอกกำแพงวิหารคดของพระมหาวิหารพระศรีศากยมุนี
บริโภคเจดีย์ทั้ง 7 นี้ แต่ละองค์เจดีย์จะเล่าเรื่องของการประสูติไปจนถึงการปรินิพพานของพระพุทธเจ้า
ภาพที่เห็นเป็นปางที่พระพุทธเจ้าตรัสกับลูกสาวพญามาร ทั้ง 3 คือ นางตัณหา ราคะ อรตี ที่มายั่วยวนพระพุทธเจ้า ซึ่งพระพุทธเจ้าได้ตอบเป็นใจความได้ดังนี้
“ได้พ้นไปจากความยินดีในรูปที่รักและพอใจ
บุคคลมีกายสวยแล้ว มีจิตหลุดพ้นแล้ว
ไม่มีอะไรเป็นเครื่องปรุงแต่ง
มีสติ ไม่มีความอาลัย ได้รู้ทั่วซึ่งธรรม
มีปกติเพ่งอยู่ด้วยฌานที่ 4 ไม่มีวิตก ไม่กำเริบ ไม่ซ่านไป กามสัญญา ขาดหมดสิ้น
ไม่มีความริษยา”
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์