สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน วันนี้เรามาพูดคุยกันถึงพระรัตนธัชมุนี (ม่วง) วัดท่าโพธิ์ จังหวัดนครศรีธรรม ราช ซึ่งได้พัฒนาการเรียนการศึกษาของจังหวัดนครศรีธรรมราชทั้งของพระสงฆ์และของประชาชน สร้างโรงเรียนในจังหวัดนครศรีธรรมราช และในอีกหลายจังหวัดของภาคใต้ครับ
เกิดเมื่อปี พ.ศ.2396 บิดาชื่อนายแก้ว มารดาชื่อทองคำ ภูมิลำเนาเดิมอยู่ที่ บ้านหมาก ต.บ้านเพิง อ.ปากพนัง จ.นครศรีธรรมราช เมื่ออายุได้ 15 ปีได้บวชเป็นสามเณร และศึกษากับพระครู การาม (จู) จนจบเปรียญ 3 ประโยค
ต่อมาเมื่อปี พ.ศ.2416 จึงได้อุปสมบท ที่วัดมเหยงคณ์ โดยมีพระครูการาม เป็นพระอุปัชฌาย์ และได้จำพรรษาอยู่กับพระครูการาม 1 พรรษา ต่อมาพระครู การามได้ย้ายมาจำพรรษาอยู่ที่วัดท่าโพธิ์ ท่านก็ติดตามมาอยู่ด้วย
ถึงปี พ.ศ.2432 สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณ วโรรส เสด็จมาตรวจการคณะสงฆ์ภาคใต้และได้สนทนาด้วย และเกิดพอใจ เมื่อเสด็จกลับจึงได้นำท่านเจ้าคุณเข้ามาที่กรุงเทพฯ และให้ จำพรรษาอยู่ที่วัดมกุฏกษัตริย์
ต่อมาจึงได้ญัตติเป็นพระธรรมยุติกนิกาย โดยมีท่านเจ้าคุณพรหมนุน (แฝง) เป็นพระอุปัชฌาย์ และได้เล่าเรียนพระปริยัติจนสอบได้เปรียญ 4 ประโยคในปีพ.ศ.2433
พอถึงปีพ.ศ.2434 จึงได้ย้ายกลับมาจำพรรษาอยู่ที่นครศรีธรรมราช และได้เริ่มสอนพระปริยัติธรรมให้แก่พระภิกษุสามเณรในวัด ซึ่งนับว่าเป็นครั้งแรกของเมืองนครฯที่จัดให้มีการศึกษาแบบนวโกวาท และเมื่อออกพรรษาก็มีการสอบไล่ทุกปี
ตั้งแต่นั้นมาท่านก็ได้พัฒนาการเรียนการสอนโดยขอพระสงฆ์ผู้ทรงคุณวุฒิมาจากหลายๆ แห่งรวมทั้งในกรุงเทพฯ ด้วย เพื่อมาสอนให้แก่พระภิกษุสามเณรในนครศรีฯ ต่อมาท่านได้คิดถึงเด็กชาวบ้านไม่มีที่เรียน ท่านจึงได้ตั้งโรงเรียนสอนหนังสือให้แก่กุลบุตรกุลธิดาในปีพ.ศ.2434 ด้วยเช่นกัน ชื่อโรงเรียนเชลยศักดิ์ ที่วัดท่าโพธิ์
ต่อมาในปีพ.ศ.2442 ท่านได้เปิดโรงเรียนหลวงขึ้นเป็นครั้งแรก ชื่อสุขุมาภิบาลวิทยา ต่อมาเมื่อมีนักเรียนเพิ่มมากขึ้นจนที่เรียนไม่เพียงพอ ท่านจึงเปิดโรงเรียนอีก ชื่อโรงเรียนศรีธรรมราช และได้โอนโรงเรียนให้ขึ้น กับกระทรวงศึกษาธิการ นอกจากนี้ก็ได้สร้างโรงเรียนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทั้งในจังหวัดนครศรี ธรรมราชเอง และที่จังหวัดอื่นๆ ด้วย เช่น ที่จังหวัดสงขลา พัทลุง และปัตตานี
นอกจากนี้ ยังได้สร้างโรงเรียนช่างโลหะรูปพรรณ อันเป็นศิลปะที่ล้ำค่าของเมืองนครฯ เกรงว่าจะสูญหาย จึงได้ตั้งโรงเรียนที่วัดท่าโพธิ์ สมณศักดิ์ครั้งสุดท้ายที่ท่านเจ้าคุณได้รับแต่งตั้งคือ พระรัตน ธัชมุนี
ตลอดชีวิตนั้นไม่ได้สร้างวัตถุมงคลไว้ เพราะมุ่งพัฒนาการเรียนการศึกษาเสียเป็นส่วนมาก จนบรรดาศิษย์เห็นว่าชรามากแล้ว จึงขออนุญาตสร้างเหรียญเพื่อไว้เป็นที่ระลึก โดยจัดสร้างขึ้นในงานทำบุญฉลองพระอุโบสถที่ท่านซ่อมแซมขึ้นใหม่ ในปี พ.ศ.2476 หลังจากนั้นอีกหนึ่งปี คือ ในปีพ.ศ.2477 ตรงกับวันที่ 21 กันยายน ท่านก็ได้มรณภาพด้วยอาการสงบ สิริอายุได้ 82 พรรษา 61
เหรียญที่ระลึกปีพ.ศ.2476 จึงเป็นเหรียญรุ่นแรกและเหรียญเดียวที่สร้าง ไว้ครับ
