สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน พระตระกูลเนื้อผงที่เป็นพระเก่าแก่ ยิ่งมีความสัมพันธ์กับวัดระฆังฯ นั้น จะได้รับความสนใจกันมาก และโดยส่วนมากก็จะมีสนนราคาสูง แม้แต่ว่าจะมีการสร้าง ยุค หลังๆ เช่น พระสมเด็จอนุสรณ์ 100 ปี ที่สร้างในปี พ.ศ.2505 หรือพระสมเด็จวัดบางขุนพรหม ปี พ.ศ.2509 ก็ตามล้วนแล้วแต่มีราคาค่านิยมสูงทั้งสิ้น ไม่ต้องพูดถึงพระที่สร้างในยุคเก่าๆ

เช่น พระของหลวงปู่ภู วัดอินทร์นะครับ เนื่องจากสนนราคาสูงมากทีเดียว สำหรับพระเนื้อผงเก่าๆ ที่มีความสัมพันธ์กับวัดระฆังฯ ที่ยังพอมีราคาไม่สูงพอที่จะจับต้องและเช่าหาบูชาได้มีไหม? เช่น ราคาหลักพันคำตอบก็คือมีครับ และเป็นพระเก่าเสียด้วย แต่อาจจะขาดความสนใจหรือค้นคว้าหาประวัติ ขาดการเผยแพร่ต่างๆ จึงทำให้หลายๆ ท่านขาดความชัดเจนทางประวัติการสร้าง เอาล่ะครับเราลองมาศึกษากันไปพร้อมๆ กันนะครับว่าเป็นพระอะไร ประวัติความเป็นมามีอย่างไร น่าสนใจหรือไม่

วัดอัมพวัน ต.บางอ้อ อ.บ้านนา จ.นครนายก วัดแห่งนี้เป็นวัดเก่าแก่ ซึ่งประวัติการสร้างนั้นรางเลือนมาก เท่าที่สอบถามดูก็น่าจะเป็นวัดที่สร้างมาตั้งแต่สมัยอยุธยายุคปลาย หรือต้นกรุงรัตน โกสินทร์ จากการสอบถามผู้เฒ่าผู้แก่ ที่ได้รับคำบอกเล่าต่อๆ กันมานั้นว่า แต่แรกมีเพียงศาลาเก่าและกุฏิอย่างละหลัง พระอุโบสถที่ปฏิสังขรณ์ในยุคของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ม.ร.ว.เจริญ อิศรางกูรฯ) อดีตเจ้าอาวาสวัดระฆังฯ ที่บานประตูแกะสลักปี พ.ศ.ไว้ว่า พ.ศ.2466

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ) อดีตเจ้าอาวาสวัดระฆังฯ ท่านเป็นคนพื้นเพในแถบนี้ และที่วัดท่าทราย (ชาวบ้านเรียกว่า วัดโรงเจ้า) แถบวัดอัมพวันนี้จะมีหลักฐานปรากฏแน่ชัดคือ อนุสาวรีย์หม่อมเจ้าถึก โยมบิดาของท่าน ที่ด้านบนอนุสาวรีย์เป็นที่บรรจุอัฐิของหม่อมเจ้าถึก อิศรางกูรฯ ด้านล่างโดยรอบก็บรรจุอัฐิของตระกูลอิศรางกูรฯ รวมทั้งของ ม.ร.ว. จรัส น้องชายของท่านด้วย

จึงเป็นหลักฐานยืนยันพื้นเพของเจ้าประคุณสมเด็จพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ) ได้เป็นอย่างดี ที่วัดอัมพวันนี้ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส สมเด็จพระสังฆราชท่านเคยเสด็จเรือไปประทับแรมอยู่หลายครั้ง และแม้แต่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯ (ร.6) ท่านก็เคยเสด็จทางเรือไปประทับแรมด้วยเช่นกัน และยังได้พระราชทานพระบรมฉายาลักษณ์ไว้เป็นหลักฐานทั้งสองพระองค์

วัดอัมพวันแห่งนี้จึงเคยเป็นวัดสำคัญ วัดหนึ่งและเป็นที่รู้จักของเจ้านายหลายพระองค์ในสมัยนั้น

ครับเรามาศึกษาประวัติของพระเครื่องเนื้อผงที่แตกกรุออกมาจากองค์พระเจดีย์ของวัดอัมพวันกัน จากบันทึกคำบอกเล่าของคุณลุงพรหม งามอ่อนศรี อดีตผู้ใหญ่บ้าน ต.บางอ้อ บันทึกไว้ว่า เมื่อตอนที่ท่านอายุได้ 13 ปี วัดอัมพวันมีพระครูวิสุทธิ ธรรมธาดา (หลวงปู่จันทร์) เป็นเจ้าอาวาส พร้อมด้วยหลวงตาเณร (ก่อนอุปสมบทมีบรรดาศักดิ์เป็น หลวงนา) พร้อมด้วย พระลูกวัดอีก 2 รูป และตัวคุณลุงพรหม ได้เดินทางเข้าบางกอกโดยเรือแจว เพื่อไปรับพระเนื้อผงที่สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ จัดสร้างขึ้นที่วัดระฆังฯ ในครั้งแรกสมเด็จท่านตั้งใจว่าจะบรรจุไว้ที่วัดระฆังฯ

ต่อมาหลวงปู่จันทร์ได้พบเจ้าประคุณสมเด็จและแจ้งให้ทราบว่า ในขณะนั้นทางวัดอัมพวันดำริ จะก่อสร้างสถูปเจดีย์และปฏิสังขรณ์พระอุโบสถหลังเก่า จึงอยากจะหาวัตถุมงคล เข้าบรรจุในองค์พระเจดีย์ เพื่อเป็นการสืบอายุพระศาสนา สมเด็จท่านจึงได้เห็นเหมาะสมและได้มอบพระผงพิมพ์นี้มาให้หลวงปู่จันทร์นำไปบรรจุไว้ที่องค์พระเจดีย์วัดอัมพวัน

หลังจากที่องค์พระเจดีย์สร้างเสร็จเรียบร้อยแล้ว ม.ร.ว.จรัส อิศราง กูรฯ น้องชายของสมเด็จท่าน ซึ่งมีบ้านอยู่ใกล้วัด ได้ไปกราบนมัสการนิมนต์สมเด็จท่านมาเป็นประธานในการบรรจุ มีการสมโภชอยู่หลายวัน โดยมีสมเด็จท่านพักอยู่ที่วัด จนเสร็จพิธี

ส่วนเรื่องของส่วนผสมของ พระว่าจะมีผงวิเศษของท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) ผสมอยู่ด้วยหรือไม่นั้น ไม่มีหลักฐานยืนยันแต่ก็น่าจะสันนิษฐานได้ว่าน่าจะมีอยู่บ้าง เนื่องจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ) ท่านก็เป็นศิษย์ใกล้ชิดอยู่กับเจ้าประคุณสมเด็จและก็เป็นเจ้าอาวาสวัดระฆังฯ สืบต่อจากสมเด็จพระพุทธบาท ปิลันทน์

สำหรับการแตกกรุของพระกรุนี้ ก็มีการแตกกรุมาหลายปีแล้ว ท่านเจ้าอาวาสขณะนั้นก็ได้แจกจ่ายให้แก่ชาวบ้าน และผู้ที่มีจิตศรัทธาสมทบทุนสร้างพระอุโบสถหลังใหม่

พระพุทธลักษณะของพระเนื้อผงพิมพ์นี้เป็นรูปทรงสามเหลี่ยม มีองค์พระประทับนั่งปางสมาธิบนฐานเขียง พระที่ออกมาจากกรุมักจะมีคราบดินกรุ และคราบสีน้ำตาลจับอยู่บนองค์พระ ผิวพระมักจะยุ่ยๆ ฝ่อๆ พรุนๆ เนื่องจากอาจจะมีความชื้นจากน้ำท่วมก็เป็นได้ องค์สวยๆ นั้นค่อนข้างหายากสักหน่อย

สำหรับสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ) ท่านก็คือผู้ที่สร้างพระวัดระฆังหลังค้อน อันมีชื่อเสียงโด่งดังครับ ปัจจุบันพระวัดระฆังหลังค้อน สวยๆ นั้นราคาหลักหมื่นครับ แต่พระสมเด็จพิมพ์เล็บมือ กรุวัดอัมพวันนี่สภาพทั่วไปก็ยังอยู่ที่หลักพัน ที่สวยๆ ก็อาจจะแพงกว่าเขาสักหน่อย ปัจจุบันก็ยังหาเช่าไม่ยากนักครับ

พระสมเด็จพิมพ์เล็บมือ กรุวัดอัมพวันจึงเป็นพระที่น่าบูชามาก ประวัติความเป็นมาแน่ชัด เก่าแก่ ในวันนี้ผมก็ได้นำรูปพระมาให้ชมกันครับ

ด้วยความจริงใจ

แทน ท่าพระจันทร์

ติดตามข่าวสด

ข่าวเด่นประจำวัน