ครุฑ เป็นสัตว์กึ่งเทพในปกรณัมอินเดียและปรากฏในวรรณคดีสำคัญหลายเรื่อง เช่น มหากาพย์ มหาภารตะ เล่าว่า ครุฑเป็นพี่น้องกับนาคและทะเลาะกันจนเป็นศัตรู นอกจากนี้ ยังมีคัมภีร์ปุราณะที่ชื่อว่า ครุฑปุราณะ เป็นเรื่องเล่าพญาครุฑ
ตามคติไทยโบราณ เชื่อว่าครุฑเป็นพญาแห่งนกทั้งมวล และเป็นพาหนะของพระนารายณ์ ปกติอาศัยอยู่ที่วิมานฉิมพลี มีรูปเป็นครึ่งคนครึ่งนกอินทรี ได้รับพรให้เป็นอมตะ ไม่มีอาวุธใดทำลายลงได้ แม้กระทั่งสายฟ้าของพระอินทร์ก็ได้แต่เพียงทำให้ขนของครุฑหลุดร่วงลงมาเพียงเส้นหนึ่งเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ ครุฑจึงมีชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า “สุบรรณ” ซึ่งหมายถึง “ขนวิเศษ”
ครุฑเป็นสัตว์ใหญ่ มีอานุภาพและพละกำลังมหาศาล แข็งแรง บินได้รวดเร็ว มีสติปัญญาเฉียบแหลม อ่อนน้อมถ่อมตน และมีสัมมาคารวะ
ครุฑพอจะแบ่งได้ 5 ประเภทคือ 1.ตัวเป็นคนอย่างธรรมดาทั่ว ๆ ไป แต่มีปีก 2.ตัวเป็นคน หัวเป็นนก 3.ตัวเป็นคน หัวและขาเป็นนก 45.ตัวเป็นนก หัวเป็นคน และ 5.รูปร่างเหมือนนกทั้งตัว
ครุฑในทางพุทธศาสนาจัดเป็นเทวดาชั้นล่างประเภทหนึ่งภายใต้การปกครองของท้าววิรุฬหก ผู้ปกครองสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกาด้านทิศใต้ เหตุที่มาเกิดเป็นครุฑเพราะทำบุญเจือด้วยโมหะ
ครุฑมีกำเนิดทั้ง 4 แบบ คือ โอปปาติกะ (เกิดแบบผุดขึ้น) ชลาพุชะ (เกิดในครรภ์) อัณฑชะ (เกิดในไข่) และสังเสทชะ (เกิดในเถ้าไคล) มีที่อยู่ตั้งแต่พื้นมนุษย์ ป่าหิมพานต์ ป่าไม้งิ้วรอบเขาพระสุเมรุ จนถึงสวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา
ครุฑชั้นสูงจะมีกำเนิดแบบโอปปาติกะ มีขนสีทอง มีเครื่องประดับแบบเทพบุตรเทพธิดา มีชีวิตอยู่เหมือนเทวดา แปลงกายได้ และบริโภคอาหารทิพย์เช่นเดียวกันเทวดา แต่ครุฑบางประเภทก็กินผลไม้หรือเนื้อสัตว์ บางประเภทถ้าผูกเวรกับนาค ก็จะกินนาคเป็นอาหาร หรือถ้าผูกเวรกับสัตว์นรกในยมโลก ก็จะสมัครใจไปเป็นนายนิรยบาลลงทัณฑ์สัตว์นรก
ในวาระที่ วัดเสมียนนารี ครบรอบ 160 ปี และครบรอบ 5 ปี แห่งการสถาปนายกวัดราษฎร์ขึ้นเป็นพระอารามหลวง และครบรอบ 11 ปี แห่งการอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุ จากประเทศศรีลังกา เพื่อประดิษฐานเป็นการถาวรที่วัดเสมียนนารี พระอารามหลวง ได้จัดพิธีมหาพุทธาภิเษก วัตถุมงคลเหรียญเสริมบารมี-รูปหล่อพญาครุฑ ขึ้น
พระครูสาทรปริยัติคุณ (สนิท ฉันทปาโล) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดเสมียนนารี พระอารามหลวง เขตจตุจักร กรุงเทพฯ เปิดเผยว่า สำหรับวาระอันเป็นมงคลยิ่งนี้ พระราชศาสนกิจโสภณ (อุทัย อุทโย) เจ้าอาวาสวัดเสมียนนารี และเจ้าคณะเขตบางเขน-จตุจักร เป็นประธาน ในพิธีมหาพุทธาภิเษกวัตถุมงคล รุ่นพิเศษเหรียญเสริมบารมีประจำวันเกิดปางถวายเนตรและรูปหล่อพญาครุฑมหาอำนาจ เสริมวาสนา เพิ่มบารมี คุ้มครองป้องกันภัย
ถือเป็นครั้งแรกในรอบ 160 ปี แห่งการสร้างวัดเสมียนนารี ประกอบด้วย เหรียญเสริมบารมีประจำวันเกิดปางถวายเนตร และรูปหล่อพญาครุฑมหาอำนาจ เนื้อนวโลหะแก่เงิน จำนวนสร้าง 560 องค์ บูชาองค์ละ 599 บาท เนื้อทองทิพย์ จำนวนสร้าง 2,000 องค์ บูชาองค์ละ 399 บาท จำนวน 2,560 องค์เท่านั้น มีโค้ด และหมายเลขกำกับทุกองค์
โดยมีหลวงพ่อเจ้าคุณพระธรรมมังคลาจารย์. วัดโสธรวราราม. จุดเทียนชัย. หลวงพ่อเจ้าคุณพระราชศาสนกิจโสภณ. วัดเสมียนนารี. ดับเทียนชัย พร้อมด้วย พระเกจิคณาจารย์นั่งปรกทั้งหมด 9. รูป มีหลวงพ่อพระธรรมพุทธิมงคล. วัดป่าเลไลยก์. สุพรรณบุรี. เจ้าราชธรรมสุนทร. วัดพระเชตุพน. ( หลวงพ่อทองใบ ). หลวงปู่ฮก วัดมาบลำบิด. ชลบุรี. หลวงพ่อพูน. วัดบ้านแพน อยุธยา. หลวงพ่อคูณ. วัดบัลลังก์. นครราชสีมา. หลวงพ่อเจ้าคุณอุทัย. วัดเสมียนนารี หลวงพ่อเหลือ. วัดขอนชะโงก. สระบุรี. อาจารย์ติ๋ว. วัดมณีชลขัณฑ์. ลพบุรี. อาจารย์อ๊อด. วัดสายไหม. ปทุมธานี. และพระครูสาทรปริยัติคุณ เป็นเจ้าพิธี
ซึ่งตอนนี้เนื้อนวโลหะแก่เงินหมดแล้ว. เหลือเนื้อทองทิพย์ชุบทอง. แต่น้อยแล้ว. และเหรียญเสริมบารมี รุ่นสมปรารถนา. ที่ระลึก 160 ปีวัดเสมียนนารี. เนื้อทองเหลืองชุบทององค์จิ๋ว. เปิดให้บูชาทุกวัน. ที่พระอุโบสถ. วัดเสมียนนารี. พร้อมทั้งเปิดโอกาสให้ได้นมัสการหลวงพ่อพระพุทธชินราช. องค์จำลองภายในพระอุโบสถ. เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ทุกท่าน
พระครูสาทรปริยัติคุณกล่าวต่อว่า ในการจัดสร้างวัตถุมงคลครั้งนี้ เพื่อนำวัตถุมงคล ที่จัดสร้างไว้หลายรุ่น เข้าพิธีเพิ่มพลังบารมี ให้เกิดความเข้มขลังศักดิ์สิทธิ์ ก่อนนำบรรจุในองค์เจดีย์ สืบทอดอายุพระพุทธศาสนาถวายเป็นพุทธบูชา และส่วนหนึ่งจะเปิดโอกาสให้ท่านสาธุชนได้เช่าบูชาเก็บไว้เป็นที่ระลึก รวมทั้งมอบให้กับผู้มีจิตศรัทธาบริจาคทรัพย์ในการบูรณปฏิสังขรณ์พระอาราม และเป็นอนุสรณ์เนื่องในโอกาสครบรอบ 160 ปี แห่งการสร้างวัดเสมียนนารี สามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดและร่วมบริจาคเช่าวัตถุมงคลได้ที่พระครูสาทรปริยัติคุณ โทร.09-5940-9199, พระครูใบฎีกาธีร์ธวัช โทร.09-4595-9614
