“แทน ท่าพระจันทร์”
สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน ในจังหวัดชลบุรีถ้าเรากล่าวถึงท่านเจ้าคุณเฒ่า ก็จะหมายถึง ท่านเจ้าคุณพระชลโธปมคุณมุนี อดีตเจ้าอาวาสวัดเขาบางทราย ซึ่งมีเหรียญรูปท่านอยู่เหรียญหนึ่ง เป็นเหรียญเก่าแก่มาก แต่มิได้ระบุปีพ.ศ.ไว้ว่าสร้างในปีพ.ศ.ใด วันนี้เราจะพูดคุยกันถึงเรื่อง ราวและประวัติของท่านโดยสังเขปครับ
ประวัติของท่านเจ้าคุณเฒ่านั้นสืบค้นมาได้ไม่มากนัก เท่าที่สืบค้นได้ก็คือ พระชลโธปมคุณมุนี (พุฒ ปุญญกเถร) ท่านเกิดวันพุธ เดือน 6 แรม 11 ค่ำ ปีเถาะ พ.ศ.2361 เมื่ออายุได้ 13 ปี ได้บวชเป็นเณรอยู่ที่วัดประยุรวงศ์ อยู่ 8 ปีต่อมา จึงได้อุปสมบทอยู่ที่วัดบวรนิเวศฯ 8 ปี
จึงได้ลาสิกขาออกมารับราชการเป็นมหาดเล็กใน สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ได้รับตำแหน่งเป็น “ขุนสาครวิสัย” ในกรมมหาดเล็ก ต่อมาในตอนหลังเมื่อปัจฉิมวัยได้ออกจากราชการ และมาบวชอีกครั้งในสมัยรัชกาลที่ 5 ต่อมาได้ลงเรือมาขึ้นที่หาดทรายหน้าวัดเขาบางทราย ได้รับช่วงภารกิจในการสร้างวัดในบริเวณนี้ และได้เป็น เจ้าอาวาสวัดเขาบางทราย
วัดเขาบางทรายในช่วงที่ท่านเจ้าคุณเฒ่า มาอยู่นั้นยังเป็นป่ารก บ้านเรือนชาวบ้านแถบชุมชนหน้าวัดยังไม่มี ต่อมาในปีพ.ศ.2430 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินประพาส จังหวัดชลบุรี มีพระราชดำริว่า ท่านเจ้าคุณเฒ่า อุตส่าห์สั่งสอนศิษย์มามาก และเป็นข้าหลวงเดิม จึงทรงแต่งตั้งให้เป็นพระราชาคณะที่ “พระชลโธปมคุณมุนี”
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวโร) เมื่อยังเยาว์ก็เคยเรียนอักษรสมัยอยู่กับท่านเจ้าคุณเฒ่า จนอายุได้ 12 ปี จึงบรรพชาเป็นสามเณร โดยนิมนต์ท่านเจ้าคุณเฒ่าไปบรรพชาให้ที่วัดช่องลม นาเกลือ เมื่อปีพ.ศ.2426 แล้วมาจำพรรษาอยู่ที่วัดเขาบางทราย 3 พรรษา พออายุได้ 15 ปี ท่านเจ้าคุณเฒ่าเห็นความสามารถ จึงส่งให้เข้ามาศึกษาอยู่ในวัดราชบพิธฯ กทม.
ต่อมาเมื่อปีพ.ศ.2435 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ท่านได้อุปสมบท ที่วัดเขาบางทราย โดยมีท่านเจ้าคุณเฒ่า เป็นพระอุปัชฌาย์
ในปีพ.ศ.2442 สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ก็ได้เสด็จนมัสการพระพุทธบาท วัดเขาบางทราย และเสด็จเยี่ยมท่านเจ้าคุณเฒ่าด้วย
ในปีพ.ศ.2447 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะทรงผนวชอยู่นั้น ก็เสด็จพระราชดำเนินนมัส การพระพุทธบาทวัดเขาบางทราย และเสด็จฯ เยี่ยม
ท่านเจ้าคุณเฒ่าท่านเป็นบุคคลที่อยู่มาถึง 4 แผ่นดิน คือท่านเกิดในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย และมามรณภาพในแผ่นดิน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปีพ.ศ.2449 สิริอายุได้ 89 ปี
ในหนังสือ 80 ปี ชลบุรี สุขบท ได้กล่าวไว้ว่า “เหรียญเจ้าคุณเฒ่าเป็นเหรียญที่สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ) สร้างขึ้นเป็นเหรียญแรก เมื่อวันที่ 7 มกราคม พ.ศ.2450 ในสมัยที่เจ้าประคุณสมเด็จฯ ยังดำรงสมณ ศักดิ์ “พระเทพกวี” มีจุดประสงค์การสร้างเหรียญเจ้าคุณเฒ่า ซึ่งเป็นรูปท่านเจ้าคุณพระชลโธปมคุณมุนี เพื่อเป็นที่ระลึกแจก แก่ผู้มาร่วมในงานพระราชทานเพลิงศพ”
เหรียญนี้จึงนับว่าเป็นเหรียญที่เก่าแก่ที่สุดของจังหวัดชลบุรี และเป็นเหรียญแรกที่เจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้อธิษฐานจิตครับ ในวันนี้ผมจึงได้นำรูป
เหรียญท่านเจ้าคุณเฒ่ามาให้ชมกัน ทั้งด้านหน้าและด้านหลังครับ
ด้วยความจริงใจ
