อินไซด์ต่างประเทศ
วิจักขณ์ ชิตรัตน์
เมื่อไม่กี่วันที่แล้ว มีข่าวว่าจีนสร้างฐานทัพที่อยู่นอกประเทศแห่งแรก คือ จิบูตี ปากทางออกทะเลแดง ถือเป็นสัญญาณของการขยายอำนาจทางทหารของจีน
จิบูตีเป็นประเทศที่เล็กจิ๋วเมื่อเทียบกับจีน หรือแม้กับไทยเอง ก็แค่ราว 1 ใน 20 ของไทยเท่านั้น ประชากรก็มีแค่ 8 แสนกว่าคน ขนาดของเศรษฐกิจก็น้อยนิดจริงๆ แต่ความสำคัญของจิบูตีนั้นมาจากที่ตั้ง ซึ่งสมัยนี้ชอบพูดกันว่าเป็นจุด “ยุทธศาสตร์”
เราคงเคยได้ยินชื่อ “ทะเลแดง” กันมาบ้าง ตามคัมภีร์ไบเบิล กล่าวว่าโมเสสพาคนยิวที่เป็นทาสของอียิปต์หนีการกดขี่ โดยใช้เส้นทางผ่านทะเลแดงตอนบน โดยพระเจ้าบันดาลให้น้ำในทะเล แดงลดระดับลงพอที่คนยิวจะเดินข้ามไปได้
ปัจจุบันฝั่งตะวันตกของทะเลแดงคืออียิปต์ ส่วนฝั่งตะวันออกคือซาอุดีอาระเบีย ผู้ส่งออกน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของโลก และเมื่อ 140 กว่าปีที่แล้ว อังกฤษ ฝรั่งเศส ได้ขุดคลองที่ชื่อว่า “สุเอซ” ขึ้นเพื่อเป็นทางลัดระหว่างทะเลเมดิเตอร์เรเนียน กับมหาสมุทรอินเดีย คลองขุดนี้ใช้เวลาสร้างอยู่ 10 ปี ยาวเกือบ 200 ก.ม.
เมื่อ 140 ปีที่แล้ว คลองสุเอซมีความสำคัญทางการค้า เพราะร่นระยะทางการเดินเรือระหว่างยุโรป-เอเชีย แต่วันนี้คลองนี้สำคัญยิ่งขึ้นกว่าเดิม เพราะไม่เพียงแต่การค้าที่ขยายปริมาณขึ้นเท่านั้น แต่การแย่งชิงอำนาจในภูมิภาคตะวันออกกลางและแอฟริกาเป็นเหตุผลสำคัญ
อียิปต์ ผู้ควบคุมคลองสุเอซ ซึ่งอยู่ด้านเหนือของทะเลแดงจึงมีอำนาจมาก แต่ขณะเดียวกันทางออกจากทะเลแดงเพื่อบ่ายหน้าสู่อ่าวเอเดน มหาสมุทรอินเดีย และเอเชียทั้งหมด ย่อมสำคัญไม่แพ้กัน
วันนี้ประเทศที่ตั้งอยู่ติดทะเลแดงล้วนแต่มีข่าวหน้าหนึ่งประจำ กล่าวคือ ซาอุฯ และเยเมน อยู่ด้านตะวันออกของทะเลแดง ส่วนด้านตะวันตกคือ ซูดาน เอริเทรีย อียิปต์ และจิบูตี ซึ่งเป็นประเทศที่อยู่ในช่วงช่องแคบก่อนออกสู่มหาสมุทรอินเดีย ซึ่งทันทีที่พ้น จิบูตีออกมาก็จะเจอโซมาเลีย
ใน 6 ประเทศที่ว่านี้ อียิปต์พยายามทำให้ตนเองเป็นมหาอำนาจในแอฟริกาตอนบน ซาอุฯ ก็ไม่ยอมใครในตะวันออก กลาง (และรบกับประเทศเยเมนมา 3 ปีแล้ว) เอริเทรียก็ผ่านสงครามกลางเมืองระหว่างชนเผ่ามายาวนาน ซูดานที่แตกออกเป็นสองประเทศเมื่อ 5-6 ปีที่แล้วก็เต็มไปด้วยน้ำมัน (ที่จีนไปลงทุนไว้มาก) ส่วนโซมาเลียนั้นคือประเทศที่ทำให้รู้ว่า “โจรสลัด” เป็นสิ่งที่ยังมีจริงในยุคโลกาภิวัตน์
เหลือแค่เพียงประเทศเดียวที่สงบ ไม่สร้างปัญหา และเป็นประชาธิปไตยดีพอที่ตะวันตกไม่รู้สึกขยะแขยงเมื่อจะจับมือด้วย-จิบูตี
จิบูตีจึงเหมือนอียิปต์ คือเป็นทางออกจากทะเลแดง-จุดเชื่อมต่อระหว่างยุโรปใต้ กับเอเชียที่ใหญ่มหาศาล และทั้งสหรัฐ ฝรั่งเศส อังกฤษ ญี่ปุ่น ล้วนแล้วแต่มีที่ตั้งทางทหารอยู่ในดินแดนเล็กๆ นี้ทั้งนั้น แล้วทำไมจีนที่ทุ่มไม่น้อยกว่าชาติใด จะทำบ้างไม่ได้?
