โควิด-19: โรคระบาดจะเป็นตัวเร่งให้หุ่นยนต์มาแทนที่แรงงานมนุษย์หรือไม่

โควิด-19: โรคระบาดจะเป็นตัวเร่งให้หุ่นยนต์มาแทนที่แรงงานมนุษย์หรือไม่ - BBCไทย

โรคระบาดครั้งใหญ่ที่กำลังเกาะกุมโลกเราตอนนี้ มีสิ่งใหม่ ๆ เกิดขึ้นหลายอย่างจนเราอาจลืมไปเลยว่ามนุษย์เราเคยหวั่นวิตกกับกระแสการใช้แรงงานหุ่นยนต์ที่เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ

นักวิเคราะห์หลายคนบอกว่า ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้นก็ตาม หุ่นยนต์ก็จะมาแทนที่แรงงานมนุษย์อยู่แล้ว และภาวะวิกฤตจากการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ก็ยิ่งเป็นตัวเร่งสถานการณ์

• ไวรัสโคโรนา : การระบาดครั้งนี้จะสิ้นสุดลงเมื่อไร
• โควิด-19 : การค้นพบวัคซีนเกิดขึ้นได้อย่างไร
• นาซาทดสอบหุ่นยนต์สำรวจใต้ผืนน้ำแข็ง ค้นหาร่องรอยสิ่งมีชีวิตต่างดาว

มาร์ติน ฟอร์ด นักอนาคตศาสตร์ ซึ่งเขียนเรื่องเกี่ยวกับการที่หุ่นยนต์จะถูกหลอมรวมเข้าในระบบเศรษฐกิจในไม่กี่ทศวรรษข้างหน้า บอกว่าคนทั่วไปมักบอกว่าต้องการสัมผัสถึงความเป็นมนุษย์อยู่บ้างในการทำธุรกรรมต่าง ๆ แต่โควิด-19 ทำให้มุมมองนี้เปลี่ยนไป

"โควิด-19 กำลังจะเปลี่ยนความนิยมของผู้บริโภค และจะเปิดทางให้เกิดโอกาสใหม่ ๆ สำหรับเครื่องจักรอัตโนมัติ"

บริษัททั้งขนาดใหญ่และเล็กกำลังเพิ่มรูปแบบการใช้งานหุ่นยนต์เพื่อตอบสนองต่อการรักษาระยะห่างทางสังคม และลดจำนวนพนักงานที่ต้องมาทำงาน นอกจากนี้ มีการใช้หุ่นยนต์ทำงานบางอย่างที่มนุษย์ไม่สามารถทำได้จากการทำงานที่บ้านด้วย

• ไวรัสโคโรนา : การไปซูเปอร์มาร์เก็ตหรือสั่งอาหารมาบ้านเสี่ยงโรคโควิด-19 แค่ไหน
• โคโรนา : ภาพถ่ายทางอากาศแสดงให้เห็นคนเกาหลีใต้ต่อแถวยาวรอเข้าซูเปอร์มาร์เก็ตที่เมืองแทกู

วอลมาร์ต ซึ่งเป็นผู้ค้าปลีกรายใหญ่ที่สุดในสหรัฐอเมริกา ใช้หุ่นยนต์มาขัดถูพื้น ส่วนที่เกาหลีใต้ก็มีการใช้หุ่นยนต์มาวัดอุณหภูมิและแจกเจลฆ่าเชื้อ

ยิ่งผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพหลายคนออกโรงเตือนว่า การรักษาระยะห่างทางสังคมอาจต้องมีต่อไปจนถึงปีหน้า ก็หมายถึงว่าจะมีความต้องการใช้หุ่นยนต์เพิ่มขึ้นอีก

หุ่นยนต์ทำความสะอาด

ธุรกิจเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดและฆ่าเชื้อกำลังเป็นที่ต้องการของตลาด

ยูวีดี โรบอตส์ (UVD Robots) บริษัทสัญชาติเดนมาร์กผู้ผลิตหุ่นยนต์ฆ่าเชื้อด้วยรังสีอัลตราไวโอเลตก็เป็นหนึ่งในนั้น บริษัทส่งสินค้าหลายร้อยชิ้นไปยังโรงพยาบาลในจีนและยุโรป

• ไวรัสโคโรนา : คนจนนับพันล้านคนทั่วโลกจะหาน้ำสะอาดที่ไหนล้างมือ
• โควิด-19 : หลังล้างมือใช้กระดาษเช็ดให้แห้ง ช่วยขจัดเชื้อโรคเพิ่มได้ดีกว่าเป่าลมร้อน

ร้านขายของชำและร้านอาหารที่เปิดให้บริการแบบซื้อกลับบ้านก็หันมาใช้จักรกลเช่นกัน

ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า เมื่อธุรกิจเปิดทำการอีกครั้ง คาดว่าเราจะได้เห็นการปรับใช้เทคโนโลยีกันมากขึ้น เราอาจได้เห็นหุ่นยนต์ทำความสะอาดที่โรงเรียนหรือสำนักงาน

"ตอนนี้ลูกค้ากังวลเรื่องความปลอดภัยของตนเองและพนักงานมากกว่าเดิม" เบลก มอร์แกน ผู้เขียนหนังสือ The Customer of the Future กล่าว เธอบอกด้วยว่าการใช้เครื่องจักรกลทำให้หมดห่วงเรื่องสุขภาพ และลูกค้าก็อยากตอบแทนบริษัทที่ดำเนินการลักษณะนี้

• โควิด-19 : ธุรกิจขาขึ้นในช่วงเศรษฐกิจขาลงผลพวงไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่
• ไวรัสโคโรนา : ธนาคารโลกคาดพิษโควิด-19 อาจฉุดเศรษฐกิจไทยตกต่ำมากเป็นอันดับ 2 ในเอเชีย-แปซิฟิก

แต่นางสาวมอร์แกนบอกว่ามันก็ยังมีข้อจำกัด เธอชี้ว่าในขณะที่เครื่องคิดเงินอัตโนมัติตามร้านค้าสามารถลดปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ได้ แต่มันก็ทำงานได้ไม่ราบรื่นนัก หรือบางทีก็พังง่าย ทำให้ลูกค้าเลือกที่จะไปจ่ายเงินกับพนักงานที่เป็นมนุษย์มากกว่า

รักษาระยะห่างทางสังคม

ธุรกิจบริการอาหารก็เป็นอีกสาขาที่มีการใช้หุ่นยนต์มากขึ้น เพื่อป้องกันปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพ

แมคโดนัลด์เริ่มมีการทดลองใช้หุ่นยนต์ทำอาหารและให้บริการในร้าน ธุรกิจที่มีโกดังอย่างแอมะซอนหรือวอลมาร์ต ก็ใช้หุ่นยนต์เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพงาน การระบาดของโรคโควิด-19 ยิ่งทำให้ทั้งสองบริษัทเพิ่มการใช้งานหุ่นยนต์ในการจัดแยกสินค้า ส่งของ และจัดบรรจุภัณฑ์

วิธีนี้ก็อาจช่วยลดข้อร้องเรียนจากพนักงานทั้งหลายที่บอกว่าไม่สามารถรักษาระยะห่างจากเพื่อนร่วมงานในโกดังได้ แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีบอกว่า มันก็ทำให้พนักงานเหล่านี้ตกงานได้เหมือนกัน

เมื่อธุรกิจเริ่มลงทุนในเทคโนโลยีเพื่อทดแทนแรงงานมนุษย์ตำแหน่งใดแล้ว ก็ยากที่จะมีการจ้างงานตำแหน่งนั้นอีก การผลิตหุ่นยนต์และผสานบทบาทของมันเข้ากับธุรกิจมีต้นทุนสูงกว่าการใช้มนุษย์ แต่เมื่อมันใช้งานได้จริงจนเห็นผลแล้ว มันมีค่าใช้จ่ายต่ำกว่าการใช้แรงงานมนุษย์

https://www.youtube.com/watch?v=4fgseCL2ZRk

มาร์ติน ฟอร์ด บอกว่าการใช้หุ่นยนต์หลังพ้นวิกฤตโควิด-19 มีประโยชน์ทางด้านการตลาดด้วย "ผู้คนจะเลือกไปที่ที่มีพนักงานน้อยกว่าและมีเครื่องจักรกลมากกว่า เพราะพวกเขารู้สึกว่าโดยรวมแล้วมันมีความเสี่ยงน้อยกว่า" เขาอธิบาย

สมองกลที่เสมือนจริงราวกับเป็นมนุษย์

แล้วบทบาทในงานบริการที่ต้องมีคนคอยให้คำแนะนำจะเป็นอย่างไร

ขณะนี้มีการพัฒนาสมองกลเพื่อใช้ทดแทนงานประเภทติวเตอร์ ครูฝึกฟิตเนส หรือแม้กระทั่งผู้ให้คำแนะนำด้านการเงิน

• ไวรัสโคโรนา : เมื่อการเรียนการสอนต้องดำเนินต่อไป ห้องเรียนออนไลน์คือคำตอบ ?
• บริษัทเครื่องพิมพ์สามมิติในอิตาลี ทำลิ้นปิด-เปิดท่อช่วยหายใจ มอบให้โรงพยาบาลที่ขาดแคลนสู้โควิด-19

บริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่กำลังขยายการใช้สมองกล ทั้งเฟซบุ๊กและกูเกิลต่างพึ่งพาเทคโนโลยีสมองกลในการลบโพสต์ที่มีข้อความไม่เหมาะสม เพราะพนักงานที่ดูแลเนื้อหาของบริษัทไม่สามารถเข้าถึงเนื้อหาบางประเภทได้จากการทำงานที่บ้าน

หลายคนที่รู้สึกแคลงใจต่อหุ่นยนต์เชื่อว่ามนุษย์ปฏิบัติงานประเภทนี้ได้ดีกว่า แต่แนวคิดนี้อาจกำลังเปลี่ยนไป เพราะการล็อกดาวน์ทำให้คนเริ่มคุ้นชินกับการติดต่อสื่อสารทางไกล ครูฝึกหรือผู้ให้คำแนะนำที่อยู่บนหน้าจอไม่จำเป็นต้องเป็นคนจริง ๆ ก็ได้แต่ต้องสามารถคิดและทำได้เหมือนคนจริง

รายงานจากแมคคินซีย์ บริษัทที่ปรึกษาระดับโลกเมื่อปี 2017 เคยคาดไว้ว่าภายในปี 2030 แรงงานราว 1 ใน 3 ในสหรัฐอเมริกาจะถูกแทนที่ด้วยแรงงานจักรกล แต่สถานการณ์โรคระบาดก็อาจทำให้เส้นเวลาเปลี่ยนไปหมด และผู้เชี่ยวชาญบอกว่าสุดท้ายแล้วมันขึ้นอยู่กับมนุษย์ที่จะตัดสินใจว่าต้องการหลอมรวมเทคโนโลยีเข้ากับโลกนี้อย่างไร