นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ (พณ.) เปิดเผยถึงการประชุม เรื่องการปฏิรูป WTO มุมมองของอาเซียน (WTO Reform: Perspectives for ASEAN Countries) เมื่อวันที่ 14-15 มี.ค. 2562 ที่ผ่านมา ว่า ที่ประชุมรับทราบความคืบหน้าการหารือเรื่องการปฏิรูปองค์การการค้าโลก (WTO) ที่เกิดขึ้นที่นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ซึ่งเป็นที่ตั้งสำนักงานใหญ่องค์การการค้าโลก
โดยปัจจุบัน หลายประเทศเริ่มนำมาตรการกีดกันทางการค้ามาใช้ ถือเป็นการท้าทายอำนาจและบทบาทของ WTO ทั้งนี้ เนื่องจากในช่วงที่ผ่านมา มีปัญหาว่า สมาชิกหลายประเทศ ละเลยไม่ปฏิบัติตามกฎกติกาของ WTO โดยเฉพาะการทำหน้าที่ขององค์กรอุทธรณ์ (Appellate Body) ที่ต้องมาพิจารณากันใหม่ เนื่องจากในช่วงที่ผ่านมา อาจใช้อำนาจหน้าที่เกินไป จากที่ความตกลง WTO กำหนดไว้
เช่น ใช้เวลาในการพิจารณาคดีเกินกว่า 90 วันที่ความตกลงกำหนดไว้ มีการวินิจฉัยเกินไปกว่า การฟ้องร้องและความจำเป็นในการตัดสินคดี มีการนำคำวินิจฉัยขององค์กรอุทธรณ์ ไปใช้เป็นบรรทัดฐานทางกฎหมาย หรือแม้สมาชิกองค์กรอุทธรณ์หมดวาระแล้ว แต่ยังทำหน้าที่พิจารณาคดีที่ค้างอยู่ เป็นต้น รวมทั้งขณะนี้ WTO ประสบปัญหาการเจรจารอบโดฮาไม่คืบหน้า ทั้งที่เปิดเจรจามาตั้งแต่ปี 2544 มีการหารือว่า จะผลักดันการเจรจาที่ค้างอยู่ให้คืบหน้าอย่างไร หรือจะหาข้อสรุปการเจรจาบางเรื่อง ที่มีความเร่งด่วนก่อน
การสัมมนาเรื่องการปฏิรูป WTO ที่ไทยจัดขึ้นครั้งนี้ ได้รับเสียงตอบรับที่ดีจากอาเซียน ที่ตระหนักถึงความสำคัญและความเร่งด่วนของการปฏิรูป WTO โดยเฉพาะเมื่อกลไกระงับข้อพิพาททางการค้า ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญของ WTO ใกล้หยุดทำงาน เนื่องจากไม่สามารถเลือกสมาชิกองค์กรอุทธรณ์ (Appellate Body) ที่จะว่างลงรวม 6 ใน 7 ตำแหน่ง ในเดือนธ.ค.นี้ได้
ดังนั้น ในฐานะที่สมาชิกอาเซียนทั้ง 10 ประเทศ เป็นสมาชิก WTO เช่นกัน จึงเห็นพ้องให้หยิบยกเรื่องนี้หารือกันต่อในการประชุมเจ้าหน้าที่อาวุโสเศรษฐกิจอาเซียน ที่จะจัดขึ้นในช่วงต้นเดือน เม.ย.2562 เพื่อหาท่าทีร่วมอาเซียน เรื่องการปฏิรูป WTO และร่วมแสดงบทบาทของอาเซียนในการกู้วิกฤติขององค์กร และธำรงไว้ซึ่งความสำคัญของระบบการค้าพหุภาคี หลักการค้าเสรีที่เป็นธรรมและไม่เลือกปฏิบัติ
“ซึ่งทาง นางสาวสุนันทา กังวาลกุลกิจ เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรไทยประจำองค์การการค้าโลกและองค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก ซึ่งปัจจุบันดำรงตำแหน่งประธานคณะมนตรีใหญ่ (General Council) ของ WTO ที่ผ่านมา ก็ปฎิบัติหน้าที่อย่างเต็มที่ ก็ต้องมีงานหนักเพิ่มขึ้น” นางอรมน กล่าว
ปัจจุบัน WTO มีสมาชิก 164 ประเทศ ในปี 2560 ไทยมีมูลค่าการส่งออกและการนำเข้าสูงเป็นลำดับที่ 15 ของโลก โดยการส่งออกมีมูลค่า 237 พันล้านเหรียญสหรัฐ และการนำเข้ามีมูลค่า 223 พันล้านเหรียญสหรัฐ
