นักวิชาการแชร์มุมมอง ข้อเสนอ “รัฐบาลเฉพาะกาล” #ข่าวสดการเมือง

ข้อเสนอ “รัฐบาลเฉพาะกาล” – พลันที่ พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ แท็กทีม จตุพร พรหมพันธุ์ แถลงชูประเด็นรัฐบาลเฉพาะกาล พร้อมปรับแก้รัฐธรรมนูญ 2540 มาใช้ เสียงวิพากษ์วิจารณ์ก็ตามมา

เพราะข้อเสนอนี้เท่ากับยกเลิกการเลือกตั้งที่กำลังจะมีขึ้น

นักวิชาการเห็นด้วยหรือคิดต่าง และมองเป้าหมายข้อเสนอนี้อย่างไร

ชาญวิทย์ เกษตรศิริ

ชาญวิทย์ เกษตรศิริ
อดีตอธิการบดี ม.ธรรมศาสตร์

ข้อเสนอดังกล่าวถือเป็นบทเรียนของคนหน้าเดิมๆ ที่เล่นเกมเดิมๆ คล้ายๆ กับพวกที่เคลื่อนไหวเพื่อขอพระราชทานนายกฯ ตามมาตรา 7 ก่อนหน้านี้ ทั้งพวกกลุ่มพันธมิตรฯ หรือแม้แต่ของกลุ่ม กปปส.

ข้อเสนอดังกล่าวไม่น่าไปต่อได้ แถมเป็นข้อเสนอที่นำมาซึ่งทางตัน โดยส่วนตัวไม่เห็นด้วยกับข้อเสนอดังกล่าวและรู้สึกแปลกใจที่ พล.อ.ชวลิต มีข้อเสนอแบบนี้ออกมา เพราะเป็นบุคคลมีเกียรติประวัติดี เป็นอดีต ผบ.ทบ.ที่ได้เป็นนายกฯ เพราะตั้งพรรคการเมืองและลงเลือกตั้ง

ส่วนนายจตุพร พรหมพันธุ์ ประธาน นปช.ซึ่งเป็นบุคคลที่มีประสบการณ์ ต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย ผ่านร้อนผ่านหนาวมาก็มาก แต่น่าแปลกที่ก็มาเล่นเกมแบบนี้ด้วย และเมื่อดูจากกระแสโซเชี่ยลแล้วจะเหมือนทั้งคู่โดนถล่ม

พล.อ.ชวลิตคงคิดอะไรไม่ออก หันรีหันขวาง ไม่รู้ว่าจะจบเส้นทางชีวิตอย่างไร เลยเอาเกมเก่าๆ มาเล่น ไม่คิดว่าคนอย่าง พล.อ.ชวลิตจะคิดได้แค่นี้ น่าเสียดายประสบการณ์ชีวิตก็มากแต่ไม่สามารถทำตัวให้เป็นที่ยึดเหนี่ยวให้กับคนรุ่นหลัง

ส่วนนายจตุพรยิ่งทำให้ประหลาดใจ เพราะคนที่เป็นนักต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย ผ่านโลกมาก็มาก กลับเรือล่มเมื่อจอด น่าเสียดาย

ข้อเสนอพวกนี้ไม่ใช่ทางออกของประเทศ แต่เป็นการเสนอทางตันมากกว่า ที่สำคัญเป็นข้อเสนอที่เป็นอันตรายต่อสถาบันด้วย

ที่ พล.อ.ชวลิต กลัวว่าแม้เลือกตั้งแล้วจะไปต่อไม่ได้นั้นก็อาจเป็นไปได้ แต่นักประชาธิปไตยที่เดินตามระบอบประชาธิปไตยกลับเข้าไปเล่นเกมที่ฝ่ายตรงข้ามซึ่งศัตรูทางการเมืองเคยเล่นมาแล้ว

ส่วนตัวเห็นว่าทางออกของประเทศ คือการเดินหน้าสู่การเลือกตั้งเท่านั้น เพราะเป็นทางเดียวที่จะทำให้สังคมและประเทศเดินต่อไปได้ เมื่อลูกธนูถูกยิงออกไปแล้วก็ต้องพุ่งไปให้สุดทาง

ทั้งนี้ การเลือกตั้งที่จะเกิดขึ้นต้องเป็นไปด้วยความบริสุทธิ์ยุติธรรม เชื่อว่าเหตุการณ์เสียเลือดเสียเนื้อก็จะลดลง

แต่หากการเลือกตั้งเป็นแบบปี 2500 สมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม หรือในปี 2512 สมัยจอมพลถนอม กิตติขจร หรือเป็นแบบกัมพูชาโมเดล ประเทศก็จะกลับสู่วังวนเดิมๆ เมืองไทยจะกลายเป็นกลียุค

โอฬาร ถิ่นบางเตียว

โอฬาร ถิ่นบางเตียว
อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ ม.บูรพา

ผมคิดว่าถ้าจะเสนอรัฐบาลเฉพาะกาล ควรเสนอตั้งแต่หลังการรัฐประหารใหม่ๆ แต่ตอนนี้กระบวนการต่างๆเดินตามโรดแม็ปมาเกินครึ่งทางแล้ว คือจะเดินถึงการเลือกตั้งอยู่แล้ว

ด้านหนึ่งของข้อเสนอดังกล่าว เป็นการชี้ให้เห็นถึงความล้มเหลวของ คสช.ที่ทำงานมา 4 ปี ไม่สามารถแก้ความขัดแย้งทางการเมืองได้ ไม่สามารถสร้างให้เกิดความปรองดองได้ จึงเรียกร้องให้เกิดรัฐบาลเฉพาะกาลขึ้นมา เพื่อยับยั้งปัญหาที่เกิดขึ้น

แต่เมื่อโรดแม็ปเดินมาเกินครึ่งทางแล้ว ข้อเสนอรัฐบาลเฉพาะกาลจึงน่าจะเกิดขึ้นได้ยาก ต้องไม่ลืมว่าความขัดแย้งทางการเมืองตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาเป็นความขัดแย้งที่เราก่อขึ้นมาเอง สร้างขึ้นมาเอง
ฉะนั้นต้องเรียนรู้ที่จะแก้ปัญหากันเอง อย่าทำเหมือนเด็กที่ทะเลาะกัน พอไม่สามารถแก้ปัญหาได้ก็ไปหาผู้ใหญ่ แบบนี้การเมืองไทยจะไม่โต ประชาธิปไตยไทยจะไม่โต

สิ่งที่ถูกต้องคือเมื่อเกิดปัญหาเราต้องแก้กันเอง เจ็บปวดก็ต้องรักษากันเอง ไม่ใช่แก้ปัญหาแบบนี้ตลอด พอถึงทางตันก็ไปร้องหาผู้ใหญ่ แบบนี้แก้ปัญหาไม่ถูกจุด

ในมุมหนึ่งผู้เสนอรัฐบาลเฉพาะกาลอาจคิดว่ารัฐบาลจากการเลือกตั้งในอนาคตจะเดินหน้าทำงานก็ลำบาก อยู่ได้ไม่นาน มองแบบนั้นก็ได้

แต่ส่วนตัวมองในแง่พัฒนาการทางการเมือง ที่ไม่ว่ารัฐบาลจะล้มเหลวหรือวิกฤตอย่างไรก็ต้องให้สังคมเรียนรู้ว่าที่ผ่านมารัฐประหารไม่ได้ช่วยแก้ปัญหาความขัดแย้ง และไม่ได้ช่วยคลี่คลายปัญหาในระบอบประชาธิปไตย

ควรให้ประชาชนได้เรียนรู้ด้วยว่าปัญหาที่เกิดขึ้นก่อนการรัฐประหารคืออะไร แบบนี้คือการเรียนรู้ทางการเมืองที่ต้องค่อยเป็นค่อยไป อย่าใช้วิธีการแก้ปัญหาโดยใช้ระบบอำนาจเข้ามาแทรกแซง เพราะจะไม่เกิดการเรียนรู้

สุดท้ายแม้จะตั้งรัฐบาลเฉพาะกาล แต่หากไม่เกิดการเรียนรู้ แม้รัฐบาลเฉพาะกาลเสร็จสิ้นไป สุดท้ายปัญหาก็จะเกิดอีก เพราะเราไม่ได้แก้ปัญหาที่เหตุ รัฐบาลเฉพาะกาลจึงไม่ใช่ทางออกที่แท้จริงเป็นแค่โมเดลหนึ่ง แต่สิ่งสำคัญคือพัฒนาการทางการเมืองที่เราต้องเรียนรู้ และเป็นผู้ใหญ่ทางการเมืองด้วยตัวเอง

พล.อ.ชวลิต เสนอแบบนี้มานาน คงเสนอมาจากฐานของความเป็นทหารและความมั่นคง กลัวว่าประเทศจะเกิดความขัดแย้งที่รุนแรง แต่การเลือกตั้งยังเป็นทางออกที่ดีที่สุด

แม้ว่าการเลือกตั้งไม่ใช่ทุกอย่างของประชาธิปไตย แต่ประชาธิปไตยไม่มีการเลือกตั้งไม่ได้ การเลือกตั้งไม่ใช่แค่การได้มาของรัฐบาล แต่เราต้องเรียนรู้การคืนอำนาจให้ประชาชน ให้ประชาชนตัดสินใจ ส่วนจะ

ผิดหรือถูกนั้น ทุกการตัดสินใจเป็นบทเรียนของประชาชนทั้งสิ้น

ฐิติพล ภักดีวานิช

ฐิติพล ภักดีวานิช
คณบดีคณะรัฐศาสตร์ ม.อุบลราชธานี

ข้อเสนอให้ตั้งรัฐบาลแห่งชาติ 2 ปี นำรัฐธรรมนูญ 2540 มาปรับแก้นั้น ไม่มีความจำเป็น หนทางการกลับคืนสู่ระบอบประชาธิปไตยคือคืนอำนาจให้ประชาชนไปใช้สิทธิเลือกตั้งตามที่กำหนดไว้ช่วงตั้นปี 2562

แม้เราจะไม่รู้ว่าผลของการเลือกตั้งจะออกมาเป็นอย่างไรก็ตาม เราอาจได้ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา มาเป็นผู้นำรัฐบาลอีกครั้ง ตามรัฐธรรมนูญ 2560 ที่วางไว้ แต่อย่างน้อยประชาชนก็ยังได้เลือกส.ส.เข้าไปทำหน้าที่ขับเคลื่อนแก้ไขกฎหมายนำ ระบอบประชาธิปไตยกลับคืนมาตามระบอบ

แต่รัฐบาลเฉพาะกาลอีก 2 ปี ประชาชนไม่ได้มีส่วนร่วมในการเลือก หนทางแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2560 ที่หลายฝ่ายเห็นพ้องว่ามีปัญหา การเลือกส.ส.ก็สามารถช่วยแก้ปัญหาจุดนี้ได้ ต้องมีส.ส.นำเสนอให้มีการแก้ไขอยู่แล้ว

ข้อเสนอดังกล่าว ของพล.อ.ชวลิต จึงไม่ส่งเสริมต่อการสร้างความเข้มแข็งของระบอบประชาธิปไตยแต่อย่างใด ตอกย้ำถึงหลักคิดในสังคมไทยว่าที่สุดแล้วก็ยังไม่ไว้ใจให้ประชาชนคิดแล้วใช้สิทธิเลือกตั้ง ต้องฝากความหวังไว้กับชนชั้นนำไม่กี่คน ซึ่งไม่จำเป็น

ข้อเสนอจากนายจตุพร ที่ร่วมกันแถลงเรียกร้องให้พล.อ.ประยุทธ์ ที่ประกาศสนใจการเมืองลาออกจากหัวหน้าคสช. แต่ส่วนตัวเห็นว่า พล.อ.ประยุทธ์ ไม่ใช่แค่ต้องลาออกจากการเป็นหัวหน้าคสช. แต่คสช.ต้องยุติบทบาททางการเมืองทั้งหมดลงนับตั้งแต่ตอนนี้

มิเช่นนั้น คสช.ที่ยังมีอำนาจเต็มอยู่ตั้งแต่ก่อนการเลือกตั้ง ระหว่างการเลือกตั้งก็มีความเป็นได้มากมายที่จะทำให้การเลือกตั้งนั้น ไม่เสรี เป็นธรรม ไม่มีหลักประกันว่า มาตรา 44 จะถูกใช้ไปในทางใด ไม่นับรวมกลไกรัฐอื่นๆที่มีอีก

ความมั่นคงที่กล่าวอ้างตลอดมาก็คือความคลุมเครือ ที่ไม่อาจรู้แน่ว่า แท้จริงแล้วความมั่นคงนั้น คือความมั่นคงของชาติ หรือความมั่นคงของคสช.เอง สิ่งที่เกิดขึ้นตอนนี้คือการกลัวการสูญเสียอำนาจภายหลังการ

เลือกตั้งเท่านั้น แค่พล.อ.ประยุทธ์ ลาออกจึงไม่เพียงพอ แต่ต้องหมายถึงคสช.ทั้งหมดด้วย

อรรถจักร สัตยานุรักษ์

อรรถจักร สัตยานุรักษ์
คณะมนุษยศาสตร์ ม.เชียงใหม่

การนำเสนอเรื่องรัฐบาลเฉพาะกาลนั้นถ้าสังเกตมาเรื่อยๆตั้งแต่พล.อ.ชวลิต ได้พูดมาเป็นระยะตั้งแต่ไม่ได้เป็นนายกฯแล้ว คอนเซ็ปต์เรื่องรัฐบาลเฉพาะกาลนั้น มีต้นตอมาจากกลุ่มทหารประชาธิปไตย ซึ่งด้านหนึ่งก็มีความสัมพันธ์กับนายประเสริฐ ทรัพย์สุนทร อดีตกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย

เป็นไปไม่ได้ที่จะสร้างรัฐบาลประชาธิปไตยหรือรัฐบาลสมานฉันท์มาแก้ไขปัญหาความขัดแย้ง ในความเป็นจริงแล้วมันแก้ไม่ได้เลย เป็นไปไม่ได้ที่จะสร้างกระบวนการการจัดสรรทางการเมืองที่ทำให้ทุกฝ่ายยินยอมพร้อมใจโดยไม่มีพื้นแห่งการถกเถียงแลกเปลี่ยน และที่สำคัญไม่มีพื้นที่ให้สังคมในการเข้าถกเถียงเรื่องนี้เลย

ดังนั้นรัฐบาลเฉพาะกาลที่พล.อ.ชวลิตเสนอตอนนี้ยิ่งไม่สอดคล้องกับความเป็นจริงอย่างยิ่ง เป็นไปไม่ได้ที่เราจะหาคนที่ทุกฝ่ายเห็นว่าเที่ยงธรรม ยุติธรรม มาดูแลความขัดแย้งทั้งหลายที่มันบาดลึกมากว่า 10 ปี ดังนั้นจึงเป็นไปไม่ได้

แต่เข้าใจว่าพล.อ.ชวลิตมีความหวังดีต่อประเทศชาติ อยากให้ก้าวข้ามความขัดแย้ง แต่หนทางการก้าวข้ามความขัดแย้งไม่ใช่การตั้งรัฐบาลเฉพาะกาลแต่เป็นกระบวนการประชาธิปไตย

กระบวนการที่เปิดพื้นที่ให้ผู้คนได้ต่อรองอย่างเท่าเทียมต่างหากนั้น จึงเรียกว่า “รัฐบาลของชาติ” ไม่ใช่รัฐบาลเฉพากาล คือเป็นลักษณะที่เปิดพื้นที่ให้กับคนอย่างกว้างขวางเข้ามาต่อรองกันผ่านพรรคการเมือง กลุ่มองค์กรต่างๆ

พล.อ.ชวลิตเสนอเรื่องนี้คงคิดว่าหลังเลือกตั้งคงมีการทะเลาะกันอีก เลยเสนอออกมาเช่นนี้ ถ้าจะมองว่าหวังดีก็ได้แต่ยังไม่เข้าใจความเปลี่ยนแปลงของสังคมการเมืองและอื่นๆ มากพอ แต่เชื่อว่าหลังเลือกตั้งถ้าทะเลาะกันก็จะทำให้ทุกฝ่ายมองเห็นและเข้าใจซึ่งกันและกันมากขึ้น และกระบวนการนี้จะเป็นการเดินไปสู่ประชาธิปไตย

แน่นอนหลังเลือกตั้งใหม่ๆ จะมีการทะเลาะหรือเถียงกันบ้าง แต่มองว่าไม่เป็นไรค่อยๆเถียงกันไปเพื่อสร้างกติกาการอยู่ร่วมกันได้ก็เป็นเรื่องที่ดี

อย่างไรก็ตาม รัฐบาลเฉพาะกาลคงไม่เกิดหรือเป็นไปไม่ได้ ถึงวันนี้แล้วถ้าพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา อยากตั้งรัฐบาลเฉพาะกาลก็เท่ากับเป็นการรัฐประหารอีกครั้ง เชื่อว่าคนคงทนไม่ได้แน่ เพราะทุกคนตอนนี้รอการเลือกตั้ง

ถ้ารัฐบาลเฉพาะกาลเกิดขึ้นจริงจะเป็นตัวเร่งให้เกิดความขัดแย้งเร็วขึ้น แรงขึ้น และไม่มีพื้นที่ให้มีการประนีประนอม ไม่มีพื้นที่สำหรับการเจรจา ไม่มีพื้นที่แห่งทางออกของประเทศ

ทางออกที่ดีและมีทางเดียวคือการเลือกตั้ง แม้ว่าเราจะไม่พึ่งพอใจกับรัฐธรรมนูญฉบับนี้ก็ตาม แต่ทางออกที่ดีคือการต้องเลือกตั้ง

อ่านข่าวเกี่ยวข้อง