รัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภา (ตอนจบ) : รู้ไปโม้ด – ฉบับวานนี้ (21 พ.ค.) “ดวงดี” ถามว่า พิธีเปิดประชุมสภา มีความเป็นมาอย่างไร เมื่อวานตอบถึงความเป็นมาแล้ว วันนี้พบกับรูปแบบของรัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภา ข้อมูลคำตอบมาจากเว็บไซต์รัฐสภา www.parliament.go.th

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยหลายๆ ฉบับต่อมาบัญญัติเกี่ยวกับรัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภาไว้คล้ายคลึงกันตรงองค์ ประธานผู้กระทำพิธีเปิดประชุม แต่สาระในการประกอบรัฐพิธีเปิดประชุมมีความแตกต่างกันอยู่บ้าง เช่น ไม่ระบุชัดเจนว่าให้กระทำรัฐพิธีในการเปิดประชุมสมัยใด ซึ่งก็ได้อาศัยธรรมเนียมปฏิบัติ โดยกระทำรัฐพิธีเปิดประชุมทุกครั้งที่เป็นการประชุมสมัยสามัญ หรือกระทำรัฐพิธีเปิดประชุมสมัยสามัญประจำปีครั้งแรกภายหลังจากที่ได้มีการ เลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการ เลือกตั้งทั่วไป หรือตัวอย่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 127 วรรคหนึ่ง ที่บัญญัติว่า ภายในสามสิบวันนับแต่วันเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ให้มีการเรียกประชุมรัฐสภาเพื่อให้สมาชิกได้มาประชุมเป็นครั้งแรก

ธรรมเนียมที่ปฏิบัติตั้งแต่แรกเปลี่ยนแปลง การปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหา กษัตริย์ทรงเป็นพระประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญ รัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภาจะกระทำ ณ ท้องพระโรงพระที่นั่งอนันตสมาคมเสมอมา สำนักพระราชวังจะออกหมายกำหนดการเป็นงานเสด็จพระราชดำเนิน สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา คณะรัฐมนตรี คณะทูตานุทูตที่มาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาททุกคนแต่งกายเต็มยศ ประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ชั้นสูงสุดที่ได้รับพระราชทาน

เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จ พระราชดำเนินมาถึงพระที่นั่งอนันตสมาคม รถยนต์พระที่นั่งเทียบที่อัฒจันทร์ด้านทิศตะวันตก ฝั่งพระที่นั่งอัมพรสถาน เสด็จฯ ผ่านท้องพระโรงหลัง แล้วเสด็จขึ้นประทับเหนือพระที่นั่งพุดตานกาญจนสิงหาสน์ บนพระราชบัลลังก์ ภายใต้นพปฎลมหาเศวตฉัตรภายในพระวิสูตร ขณะที่ผู้มาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาททั้งหลายรอเฝ้าฯ อยู่ที่ท้องพระโรงหน้าพระวิสูตร

เมื่อประทับพระราชบัลลังก์เรียบร้อยแล้ว มหาดเล็กรัวกรับ ชาวม่านไขพระวิสูตร ชาวพนักงานประโคมกระทั่งแตรมโหระทึก ทหารกองเกียรติยศถวายเคารพ แตรวงบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี เมื่อสุดเสียงประโคมแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระราชดำรัสเปิดประชุมรัฐสภา จบแล้ว มหาดเล็กรัวกรับให้สัญญาณอีกครั้งหนึ่ง ชาวม่านปิดพระวิสูตร มีประโคมและสรรเสริญพระบารมีเช่นเดียวกับเมื่อเสด็จออก อันเป็นการสิ้นสุดของการเสด็จออกมหาสมาคมเพื่อทรงประกอบรัฐพิธีเปิดประชุม รัฐสภาอย่างบริบูรณ์ด้วยพระราชอิสริยยศตามโบราณราชประเพณีของไทยโดยแท้จริง

เมื่อรัฐพิธีสำคัญนี้ผ่านพ้นไปแล้ว สภาผู้แทนราษฎรจะได้เริ่มดำเนินงานตามบทบาท อำนาจ หน้าที่ โดยไม่ตกอยู่ในความผูกมัดแห่งอาณัติ มอบหมาย หรือความครอบงำใดๆ และต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริต เพื่อประโยชน์ส่วนรวมของปวงชนชาวไทย โดยปราศจากการขัดกันแห่งผลประโยชน์ และก่อนที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจะปฏิบัติหน้าที่ได้นั้น จะต้องปฏิญาณตนต่อที่ประชุมด้วยถ้อยคำว่า “ข้าพเจ้า(ชื่อผู้ปฏิญาณ) ขอปฏิญาณว่า ข้าพเจ้าจะปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์สุจริต เพื่อประโยชน์ของประเทศและประชาชน ทั้งจะรักษาไว้และปฏิบัติตามซึ่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ทุกประการ”

รัชกาลพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ผ่านมา ในระหว่างที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมิได้ประทับภายในราชอาณาจักร คณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์เป็นผู้กระทำรัฐพิธีเปิดประชุมรัฐสภา โดยสำนักงานเลขาธิการรัฐสภาได้ปรับแต่งบัลลังก์ที่ประธานนั่งขณะประชุมเป็น ที่ประทับของประธานคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์นั่งอยู่ด้านหน้าบัลลังก์

โดย…น้าชาติ ประชาชื่น