ธนพร ศรียากูล

นายกสมาคมรัฐศาสตร์แห่งม.เกษตรศาสตร์

สิทธิและเสรีภาพในการที่จะแสดงความคิดเห็น โดยสุจริตและไม่ได้ใช้ความรุนแรง เป็นสิทธิที่ได้รับรองตามรัฐธรรมนูญ เวทีของฝ่ายค้านไม่ว่าจะที่จังหวัดไหน ก็ไม่มีอะไรที่จะก่อให้เกิดความรุนแรง และไม่ได้ใช้วิธีการที่จะก่อให้เกิดความรุนแรง

การแสดงความคิดเห็นลักษณะจุดประเด็นให้เกิดการเถียงกัน ถือเป็นเรื่องปกติของสังคมเสรี ซึ่งย่อมมีความแตกต่างหลากหลายทางความคิด การเปิดเวทีให้เถียงกันอาจตรงบ้างไม่ตรงบ้างในสังคมประชาธิปไตย เป็นเรื่องที่ทุกภาคส่วนควรส่งเสริมให้เกิดขึ้นด้วยซ้ำไป

การใช้เครื่องมือหรือกฎหมายใดไปปิดกั้นเสรีภาพ ย่อมมองได้ว่าใช้เครื่องมือทางกฎหมายสร้างบรรยากาศแห่งความหวาดกลัวให้สังคม โดยหลักการ กติกา การอยู่ร่วมกันของคนในสังคม ไม่ว่าจะเป็นรัฐธรรมนูญ กฎ คงปฏิเสธไม่ได้ว่าต้องมีการถกเถียงและนำเสนอกันว่าความคิดเห็นเป็นอย่างไร

อะไรก็ตามที่เป็นกฎหมายที่ทำให้บ้านเมืองอยู่ร่วมกัน ทุกอย่างต้องพูดคุยถกเถียงกันได้ ไม่เช่นนั้นก็จะเกิดสภาวะว่าใครคนใดคนหนึ่ง หรือคนกลุ่มหนึ่งพูดเรื่องแก้รัฐธรรมนูญ หรือกฎเกณฑ์ได้ ขณะที่อีกกลุ่มทำไม่ได้

การกล่าวหาว่าทำผิดมาตรา 116 ยุยง ปลุกปั่นนั้น ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมามีการแจ้งความข้อหานี้เยอะมาก บัดนี้ข้อหาที่แจ้งความไปส่วนใหญ่ก็จะไม่สามารถดำเนินคดีได้ ทำให้มองได้ว่าหน่วยงานที่ไปแจ้งความในคดีนี้ จริงๆ แล้วไม่ได้หวังให้เกิดผลบังคับใช้ตามเจตนารมณ์ของกฎหมาย แต่หวังเอาไปเป็นเครื่องมือในการปิดปาก สร้างความหวาดกลัวกับผู้ถูกดำเนินคดีมากกว่า

การแจ้งจับที่เกิดขึ้นพูดอย่างตรงไปตรงมา เป็นการสกัดฝ่ายค้านไม่ให้รณรงค์แก้รัฐธรรมนูญ คงจะมองอย่างอื่นได้ลำบาก ถ้าพูดคำว่ารัฐบาลก็อาจจะดูแคบไป คงใช้คำว่ากลุ่มผู้ที่สนับสนุนรัฐบาลไม่อยากให้มีการแก้ไข

ในส่วนนักวิชาการที่ถูกแจ้งจับไปด้วยนั้น นักวิชาการที่ได้เชิญขึ้นเวทีใดๆ ก็ถูกตรวจสอบได้อยู่แล้ว เพราะการแสดงออกอยู่ในที่เปิดเผยไม่ว่าจะนำเสนออย่างใด ทุกอย่างถูกสังคมตรวจสอบได้ จึงไม่มีความจำเป็นที่หน่วยงานรัฐต้องทำหน้าที่แทนสังคม และปัจจุบันการเข้าถึงข้อมูลก้าวไกล ทำได้ง่ายอยู่แล้ว

เรื่องนี้อาจยิ่งทำให้บานปลายได้ เพราะต่างก็จะฟ้องกลับกันไปมา ทั้งที่ความขัดแย้งเป็นเรื่องปกติของสังคมประชาธิปไตย และที่สำคัญสิ่งที่เกิดขึ้นเรากำลังไปไกลจากความขัดแย้ง เรากำลังสร้างบรรยากาศแห่งความกลัว

เมื่อไรมีบรรยากาศแห่งความกลัว สิทธิเสรีภาพของเราไม่ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยถูกลิดรอนด้วยกลไกของรัฐ โดยอ้างว่าเพื่อให้เกิดความสงบ ก็อาจยิ่งตอกย้ำความเชื่อของประชาชนว่า การบังคับใช้กฎหมายมีมาตรฐานเดียวกันหรือไม่

ฐิติพล ภักดีวานิช

คณบดีคณะรัฐศาสตร์ ม.อุบลราชธานี

การที่ กอ.รมน.ภาค 4 ส่วนหน้า แจ้งจับ 12 แกนนำและนักวิชาการ ส่วนตัวมองว่าไม่เหมาะสม เพราะงานเสวนาดังกล่าวเป็นงานวิชาการ สะท้อนให้เห็นว่า กอ.รมน.ยังคงทำหน้าที่ในรูปแบบ คสช.อยู่ ทั้งที่ คสช.หมดไปแล้ว แต่รูปแบบและบทบาทก็ยังไม่หายไป กลายเป็นว่า กอ.รมน.กำลังทำหน้าที่ช่วยรัฐบาลหรือไม่

ทั้งนี้ หลังจากรัฐประหารในปี 57 ไปจนถึงการเลือกตั้งที่ผ่านมา มีการใช้มาตรา 116 เพื่อเอาผิดนิสิต นักศึกษา นักวิชาการไปจนถึงพลเรือนจำนวนมาก ซึ่งไม่สมควร เพราะสิทธิในการแสดงความคิดเห็นหรือแสดงออกทางวิชาการ เป็นสิ่งที่สามารถพูดได้ กระทำได้

กอ.รมน.ไม่ควรเข้ามาก้าวก่ายหรือปิดกั้นสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกดังกล่าว ทำให้เห็นว่าประเทศยังไม่เข้าสู่ระบอบประชาธิปไตยที่แท้จริง เพราะยังคงมีการใช้อำนาจรัฐข่มขู่และปิดกั้นการแสดงความคิดเห็นของประชาชนอยู่

ต้องยอมรับว่ารัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันที่ ฝ่ายค้านพยายามรณรงค์ให้มีการแก้ไขอยู่นั้น ถูกตั้งคำถามมากพอสมควรและมีปัญหาหลายอย่างจริงๆ ดังนั้นต้องเปิดให้ทุกฝ่ายสามารถแสดงความคิดเห็นได้

การที่ กอ.รมน.แจ้งความเอาผิดนักการเมืองฝ่ายค้านและนักวิชาการด้วย มาตรา 116 นั้น หากพูดถึงเรื่องความมั่นคงมีหลายประเด็น แต่ครั้งนี้ไม่เข้าองค์ประกอบที่ กอ.รมน.จะดำเนินการเอาผิดกลุ่มคนดังกล่าว

ยืนยันว่าการแสดงออกทางวิชาการเป็นสิ่งที่ ต้องเปิดกว้าง อย่าปิดกั้น แต่สิ่งที่ กอ.รมน.ทำอยู่เป็นการสร้างบรรยากาศความหวาดกลัวให้กับกลุ่มคนที่ถูกตีตราว่า อยู่ตรงข้ามกับรัฐบาล

และการใช้มาตรา 116 เอาผิดกลุ่ม ที่อยู่ตรงข้ามรัฐบาล ถือเป็นความพยายามปิดกั้นรวมทั้งพยายามสร้างแรงกดดันฝ่ายค้านที่พยายามรณรงค์แก้ไขรัฐธรรมนูญอยู่ โดยใช้กลไกทางกฎหมายเป็นเครื่องมือหรือไม่

กอ.รมน.ไม่อยากให้ประเทศเป็นประชาธิปไตยหรือ ถึงพยายามใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือควบคุมพลเรือนแบบนี้ ไม่ถูกต้อง

การที่รัฐยังใช้กลไกปิดกั้นเสรีภาพ ไปจนถึงการสร้างข้อจำกัดในการแสดงออกของประชาชน ยิ่งทำให้เห็นว่าความหวังที่จะให้ประเทศเป็นประชาธิปไตยนั้นลดน้อยลงเรื่อยๆ ถือเป็นความสิ้นหวัง ของการพัฒนาระบอบประชาธิปไตยของไทย