โรคระบาดโลกเก่า

คอลัมน์ รู้ไปโม้ด

โดย…น้าชาติ ประชาชื่น

โรคระบาดโลกเก่า – น้าชาติ โรคระบาดเกิดขึ้นตั้งแต่ยุคโบราณเลยหรือเปล่า หมายถึงยุคมนุษย์ถ้ำเลย

น้องเต้น

ตอบ น้องเต้น

เว็บไซต์ศิลปวัฒนธรรม www.silpa-mag.com เผยแพร่บทความอ้างอิงจากเรื่อง สุขอนามัยและโรคภัยไข้เจ็บยุคเก่าก่อนโดย ธนิก เลิศชาญฤทธ์ ว่า โรคภัยไข้เจ็บเป็นสิ่งที่รบกวนมนุษย์มาตั้งแต่อดีตนับพันนับหมื่นปีแล้ว

และยิ่งมนุษย์วิวัฒนาการก้าวหน้าไปมากเท่าใด โรคก็วิวัฒนาการตามไปเท่านั้น และยังมีโรคใหม่ๆ เกิดขึ้นมาตลอดช่วงอารยธรรมของมนุษย์ โดยช่วงเวลาหนึ่งที่มนุษย์วิวัฒนาการจากสังคมล่าสัตว์เร่ร่อนมาสู่สังคมเกษตรกรรม เป็นช่วงที่ทำให้เห็นถึงการต่อสู้ระหว่างมนุษย์กับโรคได้ชัดเจน

โรคมี 3 ประเภท คือ 1.โรคที่มาจากพันธุกรรม 2.โรคพยาธิ และ 3.โรคติดเชื้อ ซึ่งเป็นโรคที่มนุษย์คุ้นเคยเป็นอย่างดี สาเหตุเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส หรือเชื้อรา เป็นโรคติดต่อที่แพร่จากคนสู่คนได้ โดยการสูดอากาศ กินอาหารหรือดื่มน้ำที่มีเชื้อโรคดังกล่าวเข้าไปในร่างกาย

โรคติดเชื้อมีหลายชนิด เช่น วัณโรค (แบคทีเรีย) ไข้หวัดใหญ่ (ไวรัส) และโรคภูมิแพ้ในระบบทางเดินหายใจ (เกิดจากเชื้อรา) โรคพวกนี้ทำให้เกิดการติดเชื้อที่ปอด

สิ่งที่น่าสนใจคือ โรคมีความรุนแรงขึ้นเนื่องจากมนุษย์วิวัฒนาการจากสังคมล่าสัตว์เร่ร่อนมาสู่สังคมเกษตรกรรมซึ่งส่งผลต่อการเกิดโรคและความรุนแรงของโรคเพิ่มขึ้น หลายคนคงไม่เคยคาดคิดว่าการหันมาเพาะปลูกของมนุษย์จะทำให้มีโรคและทำให้สุขภาพแย่กว่ามนุษย์ที่เก็บของป่าล่าสัตว์

ทั้งนี้ เพราะชุมชนนักล่าสัตว์เป็นชุมชนขนาดเล็ก มีสมาชิกประมาณ 20-50 คน มีโอกาสพบมนุษย์กลุ่มอื่นน้อย จึงมีโรคน้อยกว่า โดยเฉพาะโรคติดเชื้อ และแม้ว่ามนุษย์กลุ่มนี้จะติดเชื้อโรคแต่ก็จะตายไปหมดก่อนที่จะมีโอกาสแพร่เชื้อให้มนุษย์กลุ่มอื่น ส่วนที่รอดชีวิตมาได้ก็จะมีโรคมรดกติดตัว นั่นคือเห็บเหาตามร่างกาย

ส่วนชุมชนเกษตรกรรม เริ่มเมื่อประมาณ 10,000 ปีก่อน มนุษย์เลิกเร่ร่อนและผลิตอาหารเอง โอกาสเกิดโรคไปยังกลุ่มคนจึงเพิ่มขึ้น มีโอกาสเจอโรคมากขึ้น เพราะการถางป่าให้โล่งเตียนเพื่อทำพื้นที่เกษตรกรรมแล้วดึงน้ำเข้ามาในพื้นที่เหล่านั้นทำให้น้ำนิ่ง กลายเป็นแหล่งเพาะพันธุ์แมลงที่เป็นพาหะนำโรค

นอกจากนั้นการถางป่ายังเพิ่มปริมาณฝุ่นละอองในอากาศ ทำให้คนเป็นโรคที่เกิดจากเชื้อราเพิ่มขึ้น เช่น โรคทางเดินหายใจตามมาด้วยโรคที่มาจากการเลี้ยงสัตว์ เช่น วัณโรคจากวัว เกิดจากการดื่มนมวัวที่มีเชื้อแบคทีเรีย M.bovis หรือสูดอากาศที่มีเชื้อเข้าไป ต่อมาเชื้อได้พัฒนาเป็นวัณโรคจากคน ติดต่อจากคนสู่คนและติดเชื้อที่ปอด (บางคนเรียกว่าโรคปอด)

ยิ่งวันเวลาผ่านไปประชากรมนุษย์มากขึ้นจนพัฒนาเป็นชุมชนใหญ่ โรคและปริมาณเชื้อโรคจึงเพิ่มขึ้นตาม บางโรคเกิดจากคนกับสัตว์ใกล้ชิดกันจนโรคของสัตว์พัฒนาเป็นโรคของคนและกลายเป็นโรคติดต่อของคน