คอลัมน์ รายงานพิเศษ
หมายเหตุ
พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีให้สัมภาษณ์เครือข่าวสด-มติชนถึงผลการทำงานของรัฐบาลในเรื่องต่างๆ “ข่าวสด-มติชน”เห็นว่าหลายเรื่องราวเป็นประโยชน์ต่อสาธารณะ และสมควรเผยแพร่เพื่อให้ประชาชน รับทราบ จึงนำบทสัมภาษณ์บางส่วนมานำเสนอ
เรื่องรถไฟไทย-จีนติดปัญหาอะไร
ประเด็นคือเราไม่มีประสบการณ์เรื่องรถไฟความเร็วสูง ถึงแม้วิศวกรไทยจะบอกว่าเคยทำ จึงมีปัญหา แล้วเราจะเอาจีนเขามาสอบ เขาถามย้อนกลับมาว่าเราเคยมีทางรถไฟความเร็วสูงสักกิโลฯ ไหม แล้วจะมาสอบเขาอย่างไร พอโดนย้อน ทีนี้ก็ดึงกันไปดึงกันมา เราก็ดึงด้วยกฎหมายเรา เขาก็บอกเขาไม่เคยยุ่งยากขนาดนี้ เพราะฉะนั้นการทำจีทูจีของจีนไม่ใช่แบบที่เคยเห็นทั่วไป เราคือรัฐบาล แต่จีนเขาจะมอบหมายหน่วยงานรับผิดชอบและให้บริษัทเป็นคนดำเนินการ และจีนต้องให้การรับรองบริษัทนั้น ไม่ใช่จีทูจีแบบที่เคยมีปัญหา ผมไม่อยากไปกล่าวถึง
เขาไม่รับรองบริษัทนี้แล้วดันเอาบริษัทนี้มาขึ้นจีทูจี เขาก็ไม่ทำ ฉะนั้นปัญหามันอยู่ที่หนึ่งสมาคมวิศวกรเรา สองคือบริษัทก่อสร้างเรา ในเมื่อเราประมาณการไว้แล้ว เราก็มีส่วนต้องให้บริษัทของเราเป็น ผู้ประมูลหรือจะเอาบริษัทร่วมทุนก็แล้วแต่ ต้องประมูลแข่งกันใน เส้นทางทั้งหมด แต่นี่ราคาต่าง เราเคยกำหนดราคากลางรถไฟไว้ไหม ไม่มี มันก็ต้องใช้ราคาตกลงเจรจากัน
สุดท้ายแล้วก็แสนเจ็ดหมื่นกว่าล้าน แล้วมาแบ่งเป็นค่าอะไร ต่ออะไร
จะทำแค่ช่วงกรุงเทพฯ-หนองคาย หรือทำต่อลงไปถึงภาคใต้
มีตังค์หรือเปล่าล่ะ ตามแผนผมทำยาวอยู่แล้ว แต่ไม่มีเงินก็ต้องทำช่วงแรกก่อน กรุงเทพฯ-หนองคาย ยังทำไม่ได้ เอากรุงเทพฯ-โคราชก่อนได้ไหม ในระหว่างนี้ก็ไปดูอีกว่าจะทำได้ตรงไหนอีก
วิศวกรเขาเก่ง เราเชื่อว่าเก่ง แต่วิศวกรมีวิธีการควบคุมมีหลายอย่าง พอจีนมาควบคุมงาน เราก็ไปร่วมกับเขา ตรวจสอบ รับการถ่ายทอดเทคโนโลยีจากเขา วันหน้าเราทำอย่างเขาทั้งหมดนั่นแหละ ยืนยันว่าเราต้องให้วิศวกรไทยได้ประโยชน์ วิ++ศวกรไทยต้องมีส่วนร่วม
ถ้าเราไปล็อกเขาไว้ทั้งหมด แล้วจะเรียกว่าอะไร ต้องใช้เทคโนโลยีของเขานะ ถ้าไม่ลงตรงนี้ ทั้งหมด 24 ประเทศ เขาจะมองเรายังไง ขาดไทยอยู่ประเทศเดียวหรือ
เรื่องไปประชุม “วันเบลต์ วันโรด” ไม่ใช่ว่าเขาไม่เชิญ เราส่งคนไปตั้งมากมายมีตั้ง 5 รัฐมนตรี เขาบอกยังไงเขาต้องร่วมมือกับเราอยู่แล้ว เขาจะเชิญผมไปงาน “บริกส์” เดือนกันยายน (ประชุมผู้นำเศรษฐกิจโลก) เป็นการประชุมที่มีประเทศมากกว่า อันนี้(วันเบลต์ วันโรด) มันรายทาง
เขาจะชวนเราไปประชุมในระดับประเทศใหญ่ๆ เป็นภาพกว้าง เขาบอกว่าเห็นนายกรัฐมนตรีกำลังยุ่งอยู่ปีนี้ เตรียมงานเรื่องถวายพระเกียรติ เรื่องแก้ปัญหาประเทศ เขาบอกเอาอย่างนี้ไปก่อน ไม่งั้นเขาต้องเชิญผม 2 งาน ก็เอาไปตีว่าเขาไม่เชิญผม
สุดท้ายเรื่องรถไฟไทย-จีนต้องจบยังไง
ต้องตกลงกันให้ได้ภายในเดือนกรกฎาคม ก่อนกันยายน เคลียร์ให้จบ เพราะตอนนี้มันเคลียร์กันเรื่องกฎหมาย
ผมคุยเรื่องรถไฟมา 3 ปีแล้ว เขาก็สงสัยว่ามันจะได้สร้างหรือเปล่า เขาถามว่าประเทศไทยเกิดอะไรขึ้น ไม่เคยเป็นขนาดนี้ เขาคิดอย่างเดียวว่ารัฐประหารมาทำได้ทุกอย่าง ผมบอกว่าผมทำไม่ได้ ผมบอกผมเจรจาเขามาแบบนี้ มันต้องหาข้อตกลงให้ได้ ว่าติดตรงไหน ปรากฏว่าข้าราชการไม่กล้า ทั้งที่ผมบอกว่าถ้าติดจริงๆ ผมอธิบายสังคมได้ แต่ก็เห็นใจเขานะ
นี่คือสิ่งที่ประเทศไทยเป็นปัญหา
คือข้าราชการยังไม่เปลี่ยนแปลงความคิด วันนี้มันต้องเปลี่ยนแปลงประเทศ ต้องช่วยผมตรงนี้ หลายอย่างต้องคิดใหม่ ไม่ใช่แก้ปัญหาเรื่องน้ำเรื่องเกษตรเหมือนเดิม ปลายเหตุก็แก้ไป แต่ต้นเหตุต้องแก้ยังไง วิธีการเป็นยังไง ต้องแก้กฎหมายทั้งชุด ทั้งขบวนการ บ้านเรามัน 150 ปัญหาต้องแก้วิธีการ แก้กฎหมาย แก้คน แก้ระบบข้าราชการ
ปัญหาเศรษฐกิจระดับล่างตอนนี้เขาต้องการอะไร มีเงินใส่กระเป๋าเขามากเท่าไหร่ ช่วยเขาตรงไหน ยังไงก็ไม่เหมือนเดิมน่ะ แต่เราก็ให้ ลงทะเบียนคนจนใช่ไหม พร้อมเพย์ก็ช่วย แต่ถามว่าเขาไม่มีเงิน ก็ต้องหาเงินเติม แต่จะเติมยังไง ต้องมีวิธีการ ซึ่งรัฐบาลนี้กล้า เพราะผมไม่กลัวเสียคะแนนเสียง
ล่าสุดนี้ที่ไปประชุมที่จีน(บริกส์)จะไปคุยอะไร
คุยเรื่องเศรษฐกิจ การค้าการลงทุน ความมั่นคง ผมจะไปพูดกับเขา สิ่งใดก็ตามที่เป็นความร่วมมือระหว่างกัน เรามีความสัมพันธ์มา 180 กว่าปีมาแล้วเราต้องอยู่ต่อ
รถถังทำไมต้องซื้อจีน รถถังสหรัฐ คันหนึ่ง 400-500 ล้าน แต่จีน 200 ล้าน ถ้าคุณภาพเท่ากัน แต่ชื่อเสียงน้อยกว่าแต่ผ่านการทดสอบ ก็ต้องซื้อที่ถูกกว่า บวกกับที่เพิ่มมาให้เช่นการศึกษาเล่าเรียน การถ่ายทอด การตั้งโรงงานประกอบชิ้นส่วน
ถ้าซื้อสหรัฐได้รถถังมาคันหนึ่ง ถามว่ารถถังต้องมีไหม ต้องมี รอบบ้านมันโครมๆๆ กระทบกระทั่งเรื่องสิ่งแวดล้อมธรรมชาติ มันต้องมี ต้องทยอยซื้อไปเรื่อย รถถังทั้งประเทศมี 50 กองพัน
นี่ซื้อกองพันเดียว โอ้ย..บ่นอยู่นั่นแหละ จะรอให้พังทั้งหมดแล้วไปซื้อทีเดียวหรือ เราก็ลดจำนวนลง ลดขนาดลง
เรื่องทะเบียนคนจน
ให้(คนจน) ขึ้นบัญชีมา ไม่ใช่ข้าราชการขึ้นบัญชีมาแล้วก็จบ เดี๋ยวจะให้นิสิตนักศึกษาไปตรวจข้อมูลในพื้นที่ จ้างไป 70,000 คนไปเดินสำรวจเอง แล้วมาดูสิว่าคนมีรายได้ต่ำกว่า 3 หมื่นต่อปีจะทำยังไง สามหมื่นถึงแสนจะทำยังไง แสน สามแสนจะทำไง นี่คือคนที่รายได้ต่ำ ต้องมีมาตรการหลายมาตรการ อาจารย์สมคิด (นายสมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรี) ต้องไปทำให้ดูว่าเราจะยกระดับรายได้สูงได้อย่างไร
4.0 คืออันนี้ นี่คือใหม่ทั้งหมด โรงงานแบบใหม่ เพื่ออะไร รองรับเมื่อเราไม่มีแรงงาน แล้วนี่เป็นกิจการผู้มีรายได้สูง เมื่อรายได้สูง เงินก็กลับเข้าประเทศ เป็นรายได้ของประเทศ เพื่อจะเอามาดึง 3.0 2.0 1.0
ตอนนี้ชาวไร่ชาวนา 1.0 ก็มีอยู่ ไม่ใช่ผมจะเอา 1 แล้วไป 4 หมด เป็นไปไม่ได้ ที่ต้องใช้แรงงานก็ยังมีอยู่ ที่ต้องใช้เครื่องจักรก็มี แต่ให้เขาสมาร์ต โดยให้ความรู้ ให้การเรียนรู้ ให้ปรับปรุง เกษตรกรก็ต้องปรับการลดต้นทุนการผลิต ปรับเปลี่ยนเทคโนโลยีปลูกพืช มีแผนที่เกษตร ต้องปลูกพืชอะไร ปลูกแบบนี้ถ้าขาดทุนจะทำไง
แต่ผมสั่งเขาไม่ได้ ผมได้แต่เอาศูนย์ ส.ป.ก.ทั้งหมด 812 ศูนย์มาขยับขยายไปเป็น 8 พันกว่าศูนย์แล้วตอนนี้ แต่ต้องมีหมื่นกว่าศูนย์ ต้องเดินไปหาชาวบ้าน เอาปราชญ์ชาวบ้านไป เอาเกษตรกรรุ่นใหม่ไป เดี๋ยวนี้ชาวไร่ชาวนามีหลายคนที่เป็นปริญญาตรี กลับไปทำนา ต้องให้เขาลดพื้นที่การปลูกพืชให้ได้ ปลูกพืชที่เหมาะสมให้ได้ ใช้น้ำให้น้อยลง ใช้ดินให้น้อยลง เพราะมีกันหลายร้อยไร่ 50 ไร่ มันทำแค่ 5 ไร่เท่านั้น ก็ต้องไปทำอย่างอื่นตรงนั้น จึงเริ่มมีปศุสัตว์เข้ามา เริ่มทำปศุสัตว์ ถ้าปลูกพืชไม่ได้ก็ไปเลี้ยงสัตว์ หรือถ้าปลูกได้ ก็ปลูกข้าวที่เหลือก็ปลูกอย่างอื่น เดี๋ยวเลี้ยงปลา ปลูกข้าวปลูกผลไม้ต่างๆ
วันนี้ราคาข้าวขึ้นเพราะอะไร เขาบอกว่ายินดีที่ประเทศไทยสำรองข้าวลดลง ถ้ามีกองกลางอยู่เหมือนเดิม วิธีการเดิม ล้มละลายทั้งหมด
ทุกประเทศรอบอาเซียนบอกว่าดีใจที่ไทยหยุดเสียก่อน ไม่อย่างนั้นเขาโดนด้วย เพราะฉะนั้นชาวนาเรียกร้องเขาเหมือนของเรา ไม่ได้เสียหาย นี่คือสิ่งที่ผมเจอมา ผมไม่ได้ไปไล่ล่าใคร ผมก็ทำงานเหมือนทุกคน ทุกรัฐบาล แต่เมื่อถึงเวลาแก้อะไรต้องยอมรับ แก้ไม่ได้ ถ้าไปตีกลับไปกลับมา มันก็กลับมาที่เดิมหมด แล้วสิ่งที่เราทำมามันได้อะไรขึ้นมา
พวกผมไม่เห็นอยากได้อะไรสักอย่าง อยากพักก็พักไม่ได้ อยากไปข้างหน้าก็ติดอยู่อย่างนี้ เพราะฉะนั้นสิ่งที่ผมอยากขอคือ “ขอความร่วมมือ”
สิ่งที่สำคัญวันนี้ คือ เศรษฐกิจระดับล่าง เรารู้ ยางจะให้ทำไง ก็ปลูกกันล้นตลาดไปหมดแล้ว กลไกตลาดแก้ได้ไหม ปลูกแล้วขายใครล่ะ ทั้งหมดขายเข้าตลาดกลางหมด แล้วมาเล่นหุ้นกัน เล่นหุ้นยาง
เพราะฉะนั้นคงต้องมาดู “ดีมานด์” กับ “ซัพพลาย” เท่ากันไหม
ในพื้นที่ภาคใต้ พื้นที่เศรษฐกิจ รัฐบาลยกเว้นภาษีให้ ยังไม่ค่อยจะมาเลย เพราะราคาวูบวาบ เราดันปลูกไว้เยอะ บนเขาก็เยอะ สินค้าเกษตรเกินราคา ข้าวโพด ยาง เยอะไปหมด ถามว่าไปจับเขาหมดแล้วทำไง คนจนรับจ้างทั้งนั้น ผมต้องไปจัดระเบียบที่ทำกินใหม่ ให้เขาอยู่ในพื้นที่ที่ป่าเสื่อมโทรมโดยให้ทำกินเฉยๆ ไม่ใช่จะต้องไปแจกตลอดเวลา ส.ป.ก.ทำได้ก็ทำไป แต่วันนี้บุกรุกซะเยอะ ก็ให้ทำกินได้ โดยผู้ว่าราชการจังหวัดขอใช้พื้นที่ตามกฎหมาย ผมก็ให้ ที่ไปแจกๆ อยู่นี่ เขาก็มีความสุข แจกคนละ 5 ไร่ 10 ไร่ 15 ไร่ แล้วจะให้เขาปลูกอะไรต้องไปดูเขาอีกนะ
เรื่องเกษตรแปลงใหญ่ อะไรเราต้องทำใหม่ทั้งหมด เรื่องผังเมือง ถ้าเรายังกระจัดกระจายตามวัฒนธรรมเรามากไป วันหน้าจะมีปัญหาที่อยู่ที่อาศัย เพราะฉะนั้นการสร้างชุมชนเมืองสำคัญที่สุด ให้ชุมชนชนบทเป็นชุมชนเมือง แต่มันต้องอยู่ใกล้พื้นที่ที่ทำนา ไฟเดินทุกเส้น น้ำไปทุกส่วน
งบประมาณขาดดุลติดต่อกัน 3 ปีแล้ว
แต่ก่อนขาดไหม ก็ขาด เพราะอะไรขาด เพราะมีแต่ใช้ คุณไม่หาเงินไง แล้วผมหาได้ทันไหม 3 ปี ผมสร้างเศรษฐกิจใหม่ทันไหม ต้องคิดอย่างนี้ แล้วการตั้งงบประมาณขาดดุล ทำไมถึงเป็นงบประมาณขาดดุล เพราะประเทศไทยและประเทศอาเซียนยังต้องใช้การลงทุนภาครัฐเป็นหลัก
วันนี้ถ้าไม่ใช่การลงทุนภาครัฐแล้วจะเอาเงินที่ไหนออกมาล่ะ ถึงเร่งรถไฟไทย-จีน รถไฟฟ้า รถอะไรต่ออะไรเพื่อให้เงินมาข้างล่าง มีการจ้างงานต่างๆ แล้วเมื่อไหร่จะเกินดุล โน่นเลย เศรษฐกิจใหม่ ที่อาจารย์สมคิดคิดกัน โครงการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก (อีอีซี) เกิดโน่น เขตเศรษฐกิจพิเศษเกิด การสร้างห่วงโซ่อันนี้
จากที่พูดมาทั้งหมดงานที่รัฐบาลทำคิดว่ากี่เปอร์เซ็นต์
อย่าไปมองว่าจะเสร็จหรือไม่เสร็จ ผมถึงบอกการปฏิรูปมันตามปัจจัยภายในภายนอกมาตลอด สถานการณ์โลกเปลี่ยนแปลง คุณต้องเปลี่ยนวิธีการ ยุทธศาสตร์ก็เปลี่ยนได้ เพราะเห็นแต่รายละเอียดต้องไปทำที่โน่นในแผนสภาพัฒน์ ไปดูตรงโน้น
วันนี้ที่ผมบอกคือ อย่างน้อยเราได้เริ่มทุกกิจกรรมไว้ หลายคนบอกว่าไม่รู้ตรงไหนแน่ ฟังไม่ทันเพราะมันเยอะไปหมด เยอะสิ ผมเหนื่อยนะ ผมพูดปีละ 52 ชั่วโมง
พอใจอันไหนบ้าง
พอใจหมดแหละ ในเวลาแค่นี้คุณจะมาหวังผลกับผมได้ไง อีอีซีลงนามบริษัทใหญ่ๆ 11 กันยายน อีอีซีปีครึ่ง ถ้าเราลาก…ผมว่ามีใครทำได้บ้าง รถไฟฟ้าก็ 7 สายแล้ว สีส้ม แดง ทางคู่ก็เริ่มกรกฎาคม สิงหาคม ทั้งหมดจบภายใน 2 ปีนี้ นี่คือรูปธรรม
แต่ว่าที่ช้าคือความกลัวของราชการ เขายอมรับว่าเขากลัว ไม่เอาตามระเบียบ ผิดไหม สมัยก่อนไม่เกิดอย่างนี้ สมัยนี้ไม่เอาเหตุผลแล้ว มันเอาความปลอดภัย ทุกโครงการเป็นแบบนี้ ไม่ใช่โครงการเศรษฐกิจอย่างเดียว
จะประเมินผลงานรัฐมนตรีไหม
ผมใช้วิธีประเมินผลงาน เอางานมาจับ บางคนเก่งไม่เก่งไม่รู้ แต่ถามว่า 1.ทุจริตไหม 2.ทำตามนโยบายได้หรือเปล่า 3.ถ้าเขาขาดอะไรก็เติมให้เขา ผมลงไปทุกกระทรวง ผมสั่งทุกกระทรวง
ไม่ใช่เป็นนายกฯ แล้วมานั่งคอยกดไลก์อย่างเดียว
