“รายงานพิเศษ”
ปัญหาเกี่ยวกับกระดูกสันหลัง ปัจจุบันพบได้บ่อยขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากกิจกรรมในการดำเนินชีวิตของแต่ละคนเปลี่ยนไป
ในทางการแพทย์พบในคนวัยทำงาน และ ผู้สูงอายุที่กระดูกสันหลังเสื่อมลงตามกาลเวลา ทั้งนี้ เมื่อกระดูกสันหลังมีปัญหาควรรีบรักษา เพราะเป็นเหตุสำคัญที่อาจทำให้ผู้ป่วยเดินหรือยืนนานๆ ไม่ได้ จึงส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันตามมา
นพ.พิทวัส ลีละพัฒนะ แพทย์ด้านกระดูกสันหลัง โรงพยาบาลพระรามเก้า กล่าวว่า ปัญหาดังกล่าวในช่วงวัยทำงานผู้ป่วยมักได้รับบาดเจ็บจากการยกของหนัก เล่นกีฬา หรือจากการนั่งทำงานเป็นเวลานาน
ปัญหาที่พบได้บ่อยๆ ในวัยดังกล่าว คือ ภาวะหมอนรองกระดูกปลิ้นกดทับเส้นประสาทส่วนเอว ผู้ป่วยจะมีอาการปวดร้าวลงขาต่ำกว่าระดับเข่า อาการจะเกิดขึ้นทันทีหลังจากการยกของหนัก หรือเอี้ยวตัวผิดท่า อาการจะเกิดขึ้นซ้ำเมื่อความดันในหมอนรองกระดูกเพิ่มมากขึ้น เช่น การนั่ง การก้มงอตัว การเบ่งต่างๆ ได้แก่ เบ่งปัสสาวะ อุจจาระ ไอ จาม เป็นต้น
อาการดังกล่าวอาจเป็นได้มากจนถึงขั้นทำให้เกิดการอ่อนแรงของขาได้ ฉะนั้นเมื่อเกิดภาวะนี้ขึ้นแล้วจะส่งผลให้ผู้ป่วยต้องหยุดการทำงาน หรืออาจถึงขั้นต้องออกจากงานในที่สุด
สำหรับในผู้สูงอายุนั้นมักสัมพันธ์กับอายุที่มากขึ้น ส่งผลให้เกิดการเสื่อมการหลวมของข้อต่อกระดูกสันหลังโดยเฉพาะส่วนเอว เนื่องจากเป็นส่วนที่มีการเคลื่อนไหวและรับน้ำหนักมากที่สุด
ผู้ป่วยในระยะนี้จะมีอาการปวดหลังเวลามีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนท่าทางต่อมาเมื่อการเสื่อมเกิดมากขึ้น จะพบมีการหนาตัวของเส้นเอ็นและเยื่อหุ้มข้อต่อกระดูกสันหลัง จนส่งผลให้เกิดการกดทับเส้นประสาทส่วนเอวในท้ายที่สุด อาการในระยะนี้จะส่งผลให้เกิดอาการปวดร้าวลงขา
หรือขาอ่อนแรงเวลายืน หรือเดินไปสักช่วงระยะเวลาหนึ่งจะทำให้ ผู้ป่วยยืนหรือเดินต่อไป ไม่ได้ต้องรีบหาที่นั่งพักทันที อาการดังกล่าวจึงจะดีขึ้น
หากอาการตีบแคบดำเนินต่อไปนานขึ้นโดยไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง อาการต่างๆ จะค่อยๆ แย่ลง ผู้ป่วยจะยืนและเดินได้สั้นลงเรื่อยๆ จนท้ายที่สุด อาจมีอาการขาอ่อนแรงตลอดเวลา รวมถึงอาจมีปัญหากลั้นอุจจาระ ปัสสาวะ ไม่ได้ร่วมด้วย
นพ.พิทวัสกล่าวต่อว่า แนวทางการรักษาในเบื้องต้นคือ ปรับเปลี่ยนแนวทางการใช้ชีวิตเพื่อลดการบาดเจ็บของหลัง และการบริหารกล้ามเนื้อรอบๆ กระดูกสันหลังให้แข็งแรงในผู้ป่วยที่มีอาการไม่มาก หรืออาจใช้ยาเพื่อลดอาการร่วมด้วย
แต่สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงถึงขั้นไม่สามารถเดินได้หรืออาการไม่ดีขึ้น จะต้องเข้ารับการผ่าตัด เนื่องจากอาการที่เป็นเกิดจากการถูกกระดูกสันหลังกดทับเส้นประสาท โดยการรักษาด้วยการผ่าตัดนั้นเป็นการแก้ไขบริเวณที่มีปัญหาการกดทับเส้นประสาท ต้องทำเพื่อขยายบริเวณที่มีการตีบแคบนั้นๆ และหยิบส่วนที่มียื่นมากดทับเส้นประสาทออก
ในปัจจุบันสามารถทำได้ 2 วิธี คือ การขยายช่องกระดูกสันหลังโดยการเปิดแผลใหญ่ และการขยายช่องกระดูกสันหลังผ่านกล้อง ไมโครสโคป
การจะรักษาภาวะผิดปกติของช่องกระดูกสันหลังดังกล่าวให้ได้ผลดีนั้น จะต้องมีองค์ประกอบหลายอย่างร่วมกัน เริ่มตั้งแต่การให้การวินิจฉัยโรคที่ถูกต้อง การปรับเปลี่ยนการใช้ชีวิตให้เหมาะสมกับโรค การฝึกกล้ามเนื้อรอบๆ กระดูกสันหลังอย่างเหมาะสม การให้ยาในปริมาณและเวลาที่เหมาะสม การบริหารยาที่ถูกต้องตรงเวลา รวมไปถึงการเลือกวิธีการผ่าตัดที่เหมาะสมกับคนไข้ในแต่ละราย
สุดท้ายนี้จะเห็นได้ว่าการรักษาที่จะประสบความสำเร็จนั้นจะต้องอาศัยการทำงานร่วมมือที่ดีระหว่างกันของแพทย์และผู้ป่วยเป็นสำคัญนั่นเอง
