แมวสำคัญของโลก โดย...ขึ้นหนึ่งค่ำ : แมวบำบัดในผู้สูงอายุและผู้ป่วยซึมเศร้า

แมวสำคัญของโลก – ผู้ป่วยจะรู้สึกได้ถึงการมีอยู่ของตัวเอง และคุณค่าของชีวิตของตนและใส่ใจคนรอบข้างมากขึ้น
จากคอลัมน์ก่อนๆ เคยนำเสนอเรื่องราวของเหล่าแมวฮีโร่ที่ขนาดหัวใจใหญ่กว่าขนาดร่างกาย ช่วยชีวิตเจ้าของที่รักอย่างกล้าหาญ บางตัวมีความสามารถพิเศษที่สามารถแจ้งเตือนหรือทำนายโรคและอันตรายที่กำลังจะเกิดกับเจ้าของได้อย่างแม่นยำ

บางทฤษฎีเชื่อว่า ประสาทการดมกลิ่นของแมวบางตัว สามารถแยกแยะระบุได้ว่า ตอนไหนที่มนุษย์อยู่ในภาวะปกติ และตอนไหนที่ไม่ปกติ (เช่นกลิ่นเหงื่อหรือกลิ่นลมหายใจของผู้ป่วยที่มีปัญหาโรคเบาหวานหรือโรคที่เกี่ยวกับกระบวนการเผาผลาญของร่างกาย) แมวบางตัวยังสามารถบอกได้ถึงโรคมะเร็งผิวหนังในระยะเริ่มต้นที่แม้แต่เจ้าตัวเองก็ยังไม่มีอาการใดๆปรากฏอีกด้วย

วันนี้เราจะมาพูดถึง การใช้น้องแมวเพื่อการบำบัดรักษาผู้ป่วยโดยตรง โดยเฉพาะในผู้สูงอายุและผู้ป่วยโรคซึมเศร้ากันค่ะ

มีการทำนายกันเอาไว้ว่า ภายในปี 2020 นี้ จำนวนของผู้ป่วยโรคซึมเศร้า จะเพิ่มมากขึ้นจนมียอดผู้ป่วยมากเป็นอันดับสอง รองจากโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคซึมเศร้าจะส่งผลเสียต่อผู้ป่วยและคนรอบข้าง เพราะมักนำมาซึ่งโรคเรื้อรังทางกาย เช่น หัวใจ ความดัน เบาหวาน อันจะนำมาซึ่งภาระทางการเงิน ปัญหาด้านสุขภาพอื่นๆ รวมไปถึงความยากลำบากของผู้ที่ต้องใกล้ชิด ดูแล สัมพันธ์เชื่อมโยงไปถึงเรื่องทางสังคมและอื่นๆในอนาคต

ส่วนผู้สูงอายุนั้น มักประสบปัญหาหลายอย่างทั้งเรื่องของอาการสมองเสื่อม อารมณ์แปรปรวน คิดมาก เครียด ผู้สูงอายุวัยหลังเกษียณที่ต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบชีวิตเดิมๆ จากที่เคยออกไปทำงานทุกวัน ต้องมาอยู่บ้าน อาจทำให้เหงา โดดเดี่ยว รู้สึกว่าตนเองด้อยค่า และในที่สุดอาจแยกตัวออกจากสังคมและอาจมีอาการเจ็บป่วยทางกายที่มาจากสภาพจิตใจตามมาด้วย

แน่นอนว่า การดูแลรักษาต้องดูแลทั้งทางร่างกาย จิตใจ และสภาพแวดล้อม นอกำจากบุคลากรทางการแพทย์ ญาติพี่น้อง และผู้ที่ต้องดูแลใกล้ชิดแล้ว มีผลการวิจัยที่ชี้ชัดว่า น้องแมวที่เรารักก็สามารถตอบโจทย์ในการช่วยบำบัดได้เช่นกัน และได้ผลดีมากเสียด้วย

การที่ผู้สูงอายุหรือผู้ป่วยซึมเศร้ารู้สึกเหงา โดดเดี่ยว แปลกแยก ส่วนหนึ่งเกิดจากการขาดปฏิสัมพันธ์ทางกาย เช่นการกอด การสัมผัส การได้กอด ได้อุ้ม ได้ดูแล อาบน้ำ เลือกสรร จัดเตรียมข้าวของเครื่องใช้ของน้องเหมียว ให้อาหาร ได้ลูบขนนุ่มนิ่มของแมว จะสามารถดึงให้ผู้ป่วยกลับมาอยู่กับปัจจุบันมากขึ้น ไม่จมอยู่กับเรื่องราวเศร้าๆ หรือเรื่องในอดีต ความคาดหวัง ความผิดหวังอื่นๆ ที่ทำให้จิตหดหู่ซึมเซา ผู้ป่วยจะรู้สึกได้ถึงการมีอยู่ของตัวเอง

และคุณค่าของชีวิตของตนและใส่ใจคนรอบข้างมากขึ้น ในผู้ป่วยที่มีอาการหลงลืมนั้น มีงานวิจัยระบุว่า สามารถจำสิ่งต่างๆที่เกี่ยวกับการดูแลแมวได้ดี อาการหลงลืมลดลง และสามารถดูแลตัวเองในเรื่องความปลอดภัยและกิจวัตรประจำวันได้ดีขึ้นอีกด้วย

นอกจากนี้ เสียงครางในลำคอของแมว (Purr) เป็นเสียงที่มีความถี่สม่ำเสมอ จะช่วยให้มนุษย์รู้สึกผ่อนคลาย ลดความตึงเครียด ลดความคิดฟุ้งซ่าน ลดความคิดวิตกกังวล ท่าทางของแมวที่มักอยู่ในอิริยาบถที่สบาย ผ่อนคลาย สงบนิ่ง และดูใจเย็นอยู่เสมอ

จะทำให้คนที่อยู่ใกล้หรือคนเลี้ยง ซึมซับความรู้สึกสงบ ผ่อนคลาย ความรู้สึกที่เคยกระวนกระวายหรือตื่นกลัวตกใจง่ายก็จะลดลงได้ มากไปกว่านั้นการลูบขนอ่อนนุ่ม และแปรงขนให้กับแมวในผู้ที่มีอาการเส้นเอ็นหรือกล้ามเนื้ออักเสบลดการอักเสบของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็นได้ด้วย

นอกจากความน่ารัก ขี้เล่น ขี้อ้อน ที่ทำให้แมวดูคล้ายตุ๊กตาที่มีชีวิตจิตใจ ทำให้ผู้เลี้ยงมีความสุข ได้หัวเราะ ได้ทำกิจกรรมสนุกๆร่วมกับแมวแล้ว แมวยังเป็นสัตว์เลี้ยงที่มอบความรักให้กับเจ้าของอย่างไม่มีเงื่อนไข ไม่เลือกวัน เวลา สถานที่ ไม่สนใจว่าเจ้าของจะแต่งหน้า แต่งตัว หรือทำผมทรงไหน

แมวมีความฉลาด มีความอยากรู้อยากเห็น รับรู้อารมณ์ที่ซับซ้อนของมนุษย์ได้ดี จึงทำให้แมวสามารถรับรู้ได้ว่า เวลาไหนที่มนุษย์กำลังเสียใจ เหงา เศร้า หรือต้องการความช่วยเหลือไม่ว่าจะทางร่างกายหรือจิตใจ ทำให้มีการนำกิจกรรมแมวบำบัดไปใช้ในการดูแลผู้ป่วยหรือผู้ที่ต้องการการช่วยเหลือประเภทอื่นๆได้อีก เช่น ผู้ป่วยจิตเภท PTSD(ผู้ประสบภาวะเครียดหลังประสบเหตุการณ์สะเทือนใจร้ายแรง) ผู้ป่วยมะเร็ง ผู้ป่วยสมองเสื่อม และผู้ที่มีอาการเครียด

แมวบางตัวที่เชื่องและสามารถฝึกให้นวดได้ ก็อาจจะถูกเลือกช่วยกระตุ้นผู้ป่วยเด็กที่พิการทางสมอง และเด็กที่มีปัญหาเรื่องพัฒนาการด้านกล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหว ให้สามารถเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น และกระตุ้นให้กล้ามเนื้อมีเลือดไหลเวียนดีขึ้น

ส่วนในเรื่องของการเลือกน้องแมวมาเพื่อช่วยบำบัดนั้น นอกจากเราจะต้องเลือกแมวที่มีสุขภาพกาย ใจที่แข็งแรงดี ไม่มีโรคติดต่อ ไม่เป็นโรคระบาด โรคผิวหนัง รักษาความสะอาดเป็นอย่างดี อาบน้ำแปรงขนสม่ำเสมอ และพาแมวไปรับการฉีดวัคซีนให้ครบ

ทั้งวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดแมว ไข้หัดแมว หรือวัคซีนอื่นๆ ที่สัตวแพทย์แนะนำ

จำเป็นอย่างยิ่งที่เราต้องคัดเลือกแมวที่มีนิสัยเชื่อง น่ารัก เป็นมิตร ไม่ก้าวร้าวหรือตื่นตกใจง่าย สามารถเข้ากับมนุษย์ได้ดี นิสัยปกติควรจะสงบเพื่อช่วยให้บรรยากาศในการดูแลกันราบรื่นและมีประสิทธิภาพมากที่สุดด้วยค่ะ