“สายอรุณ ปินะดวง”
ศิลปวัฒนธรรมล้านนา ทรัพยากรธรรมชาติที่รวมทั้งวิถีเกษตรเพื่อสุขภาพ สิ่งเหล่านี้คือต้นทุนแข็งแกร่งของ จ.พะเยา สร้างความประทับใจแก่ผู้มาเยือน
โดยสำนักงานวัฒนธรรม จ.พะเยา เปิดนโยบาย “ชุมชนหมู่บ้านท่องเที่ยววัฒนธรรม จ.พะเยา” เพื่อพัฒนาและสนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ด้านศาสนา ศิลปวัฒนธรรมและสุขภาพ กระจายรายได้การท่องเที่ยวสู่ชุมชนสนับสนุนการทำเกษตรปลอดภัย สร้างศักยภาพท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ยกระดับผู้ประกอบการสู่มาตรฐานสากล
โดยเฉพาะที่ “บ้านปงใหม่” หมู่ 8 ต.ทุ่งกล้วย อ.ภูซาง สภาพหมู่บ้านเป็นพื้นที่ราบเชิงเขา ระบบนิเวศอุดมไปด้วยป่าไม้และทุ่งหญ้า เหมาะแก่การเลี้ยงสัตว์และทำเกษตรกรรม ชาวบ้านนำวัวควายมาเลี้ยงบริเวณนี้ และทำเพิงพักเรียกว่า “ป๋างวัว ป๋างควาย” สำหรับพักค้างแรมเลี้ยงสัตว์
การเดินทางไปยังบ้านปงใหม่ ในเส้นทางหมาย เลข 1093 ถนนสบบง-บ้านฮวก ห่างจากตัว อ.ภูซาง ไปทางทิศตะวันออก 6 ก.ม.
หมู่บ้านแบ่งเขตพื้นที่รับผิดชอบออกเป็นคุ้มต่างๆ จำนวน 12 คุ้ม แต่ละคุ้มมีหัวหน้าคุ้มรับผิดชอบดูแลสมาชิกของตนเอง เพื่อให้ชุมชนพึ่งพาตนเองได้ ร่วมกันแก้ไขปัญหาของชุมชนเอง ทำให้เกิดการคล่องตัวในการบริหารจัดการเรื่องต่างๆ ของหมู่บ้าน
บ้านปงใหม่ ต.ทุ่งกล้วย เป็นหนึ่งใน 5 หมู่บ้านเป้าหมาย ที่เป็นหมู่บ้านต้นแบบหมู่บ้านชุมชนท่องเที่ยววัฒนธรรมของ จ.พะเยา เป็นนโยบายการส่งเสริมการท่องเที่ยวของกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน เปิดตัวเมื่อเร็วๆ นี้ อย่างน่าประทับใจ
มีวิถีวัฒนธรรมชุมชนดั้งเดิมด้านเกษตรกรรม ขณะที่ลูกหลานรุ่นใหม่นำความรู้มาประยุกต์ให้เข้ากับภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น แปรรูปสมุนไพร แปรรูปอาหารเพื่อสุขภาพ เกษตรปลอดภัย กลายเป็นวิถีเกษตรปลอดภัยเพื่อธรรม ชาติ และผู้คนที่นิยมการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาพ ได้สัมผัสวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เต็มไปด้วยกลิ่นอายธรรม ชาติ อาหารปลอดภัย ธรรม ชาติน่าเที่ยว จึงเป็นจุดแข็งสำหรับหมู่บ้านปงใหม่
จุดเด่นของบ้านปงใหม่ คือชุมชนที่อุดมไปด้วยสวนเกษตรเพื่อสุขภาพ ทั้งอาหารและสมุนไพร เช่น สวนฮอมผญา สวนเกษตรลมหายใจ ฟาร์มเห็ดสุขใจ เป็นต้น
นายเด่นชาย บัวติ๊บ อายุ 43 ปี เจ้าของบ้านสวนเกษตร ลมหายใจ บ้านปงใหม่ กล่าวว่า ในพื้นที่มีสวนเกษตรเพื่อชีวิตหลายแห่ง เนื่องจากตระหนักถึงอันตรายจากสารเคมีที่มากับอาหารและน้ำ ดังนั้น การย้อนกลับไปจัดการเรื่องการผลิตอาหารปลอด ภัย ไร้สารพิษ ไม่มีสารเคมีตกค้าง จึงเป็นสิ่งที่ทุกคนให้ความสำคัญและสนใจอย่างยิ่ง
ใครมีพื้นที่ทำกินในหมู่บ้านก็ปรับเปลี่ยนทำเกษตรปลอดภัย เน้นพืชผักที่ปลูกกินกันเอง ใช้สมุนไพรดูแลสุขภาพ เลี้ยงสัตว์ไว้เป็นอาหารเหลือก็ขายสร้างรายได้เสริม จัดที่พักในสวนให้นักท่องเที่ยวมาใช้ชีวิตอย่างสงบกับธรรมชาติ
แม้เป็นชนบท แต่ความเข้มแข็งคือสภาพแวด ล้อมที่ทำให้สุขภาพของทุกคนดี และปลอดภัยจากสิ่งที่เป็นพิษต่อสุขภาพ ดังนั้นผู้คนที่นี่จึงมีความสุขกับวิถีวัฒนธรรมของตนเองเสมอมาและตลอดไป หากนักท่องเที่ยวที่ต้องการเที่ยวชมหมู่บ้าน นั่งรถซาเล้ง หรือสามล้อเครื่องชมได้ทั่วหมู่บ้านอย่างปลอดภัย
ขณะที่ นายพิชิต กันทรัตน์ หรือ “หมอทราย” ปราชญ์ท้องถิ่นยุคใหม่แห่งบ้านปงใหม่ เจ้าของ “สวนฮอมผญา” เล่าถึงที่มาของสวน ว่า สวน ฮอมผญาตั้งอยู่บนเนื้อที่ 8 ไร่ เกิดจากความฝันของคนวัยหนุ่มสาวตั้งแต่ในรั้วมหาวิทยาลัย ที่มีฝันต้องการแสวงหาความหมายของชีวิตตนเอง อยากกลับมาใช้ชีวิตที่บ้านเกิดของตนเอง ทำไร่ ทำสวน ปลูกผัก เลี้ยงวัว ภายใต้คอนเซ็ปต์เฮลท์ฟาร์ม
ต่อมาหมอทรายเริ่มต้นตั้งหลักทบทวนตัวเองให้โอกาสและหาความรู้ใส่ตัว ทำผ้ามัดย้อม ทำสวนสมุนไพร แปรรูปสมุนไพรเพื่อใช้และเยียวยารักษาแนวธรรมชาติบำบัดแบบพื้นบ้าน ง่าย สบาย ไม่สิ้นเปลือง
ปัจจุบันสวนฮอมผญาจัดทำมุมเล็กๆ มีร้านกาแฟ ที่เน้นของว่างเพื่อสุขภาพ เช่น ไอศกรีมจากผลไม้พื้นบ้าน มุมพักผ่อน ซึ่งหมอทรายย้ำว่า
“ใครที่มาเยือนสวนฮอมผญาจะทำให้จิตใจสบาย ได้หยุดพักผ่อน สนทนากันอย่างสบายใจใช้ชีวิตแบบสโลว์ไลฟ์อย่างแท้จริง ใจร้อนจะไม่ได้อรรถรสครับ” หมอทรายกล่าว
นี่เป็นเพียงวิถีชีวิตที่เรียบง่าย แต่ทำให้ชีวิตผู้คนได้อยู่กับธรรมชาติอย่างแท้จริง ไม่วุ่นวาย สงบ เพราะวิถีของชาวปงใหม่ คือ ชนบทยุคใหม่ที่ใส่ใจธรรมชาติเพื่อสุขภาพที่แข็งแรง ทั้งกายและใจ
