ประตูสู่ธรรมชาติ เด็กวันนี้ ผู้ใหญ่วันหน้า – การอนุรักษ์และดูแลธรรมชาติเป็นเรื่องใกล้ตัว หากเด็กๆ ได้รับโอกาสให้มีส่วนร่วมในกิจกรรมเหล่านี้เราคงมีผู้ใหญ่ที่รักและใส่ใจธรรมชาติเพิ่มขึ้น
ผู้ใหญ่ทุกคนต่างก็เคยเป็นเด็ก การสร้างสรรค์กิจกรรมให้เด็กๆ มีโอกาสใกล้ชิดธรรมชาติ มองว่าเด็กๆ ชอบอะไร นำมา สร้างสรรค์กิจกรรมต่างๆ ชวนให้เด็กๆ เข้ามามีส่วนร่วม จะสร้างแรงบันดาลใจและต่อยอดไปได้มากมาย
ปรีดา เทียนส่งรัศมี และ คุณครูหรรษา เทียนส่งรัศมี สองพี่น้องสายธรรมชาติ ต่างทำหน้าที่เปิดประตูสู่ธรรมชาติให้เด็กๆ คนหนึ่งทำงานอนุรักษ์นกเงือกมาอย่างยาวนานในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนใต้ อีกคนทำงานสร้างสรรค์กิจกรรมกับเด็กๆนักเรียนที่บ้านเกิด อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
ปรีดาซึ่งส่วนใหญ่ทำงานกับชาวบ้านรอบเขาบูโด มักเปิดโอกาสให้เด็กๆ ลูกๆ หลานๆ ชาวบ้านเข้าร่วมกิจกรรมอยู่เสมอ เล่าว่า “เด็กๆส่วนใหญ่อยากจะเรียนรู้อยู่แล้ว เราเองก็เคยเป็นเด็ก เข้าใจว่าเด็กชอบแบบไหน ชอบขึ้นเขา ชอบผจญภัย ชอบสนุกสนาน ก็ให้โอกาสเขาขึ้นไปดูนกภายใต้กติกาที่เหมาะสม เจอสัตว์ต่างๆ เขาก็จะรู้สึกว่ามันคือเพื่อนและมีประโยชน์ อย่างนกเงือกเขาช่วยปลูกป่าใช่ไหมครับ เด็กๆ เขาก็เห็นแล้วว่าป่าไม้มันสมบูรณ์ ถ้าไม่สมบูรณ์นกเงือกอยู่ ไม่ได้ เด็กๆ เขาได้ไปเรียนรู้แล้วเกิดความประทับใจ”
เด็กๆ ชอบวาดรูป จากความประทับใจบนเขากลับมาวาดรูป เป็นงานศิลปะ หรืออาจจะเป็นบทความ เป็นเพลง ผลงานต่างๆ ล้วนเกิดจากความประทับใจ เด็กๆ ได้เห็นพฤติกรรมต่างๆ ได้เห็นว่าเพื่อนเขาแต่ละวันทำอะไร กินอะไรเป็นอาหาร มีประโยชน์อย่างไร ให้อะไรกับเรา เมื่อรู้คุณค่าก็จะหาวิธีการปกป้องดูแลเอง
สิ่งใดก็ตามที่เกิดขึ้นด้วยความรู้สึกที่แท้จริงจะประทับอยู่ในใจไปตลอดกาล
“เด็กๆ หลายคนมีความคิดต่อยอดจากที่เราชวนทำกิจกรรม อย่างทีมสลาตัน เป็นเด็กที่เคยมาดูนกกับเรา แล้วนำประสบการณ์ที่ได้ไปสร้างสรรค์กิจกรรมต่อ เป็นเครือข่ายอนุรักษ์นกเงือกที่แตกยอดออกไป หรืออย่างนูรีฮัน กำลังหลักของทีมนกเงือกเอง ตอนเด็กๆ ก็เคยมาเข้าค่ายนกเงือก พอเรียนจบกลับมาทำงานนกเงือกถึงทุกวันนี้”
เช่นเดียวกับคุณครูหรรษาแห่งโรงเรียนบ้านท่าขาม บางสะพาน หรรษา เทียนส่งรัศมี เคยเป็นเด็กคนหนึ่งที่โชคดีมีโอกาสไปช่วยงานคุณอา อ.พิไล พูลสวัสดิ์ ในโครงการศึกษาวิจัยนกเงือกที่เขาใหญ่ในช่วงปิดเทอม เปิดโลกธรรมชาติของเด็กชายซนๆ เกิดเป็นความประทับใจ และส่งต่อโอกาสดีๆ ไปยังลูกศิษย์ รุ่นแล้วรุ่นเล่า
หรรษายังจำความประทับใจในวัยเยาว์ได้ดี “ประทับใจป่าที่ยัง หลงเหลือและสมบูรณ์อยู่ตอนนั้น และเมื่อเรามาเห็นในยุคของเรา มันโดนไปขนาดนี้แล้วอนาคตจะเป็นอย่างไร ทำไมเราไม่มาฟื้นฟู” นี่คือจุดเล็กๆ ที่ทำให้เมื่อมีโอกาสก็ถ่ายทอดส่งต่อสู่เด็กๆ มาตลอดชีวิตความเป็นครู
“ตอนที่เจอนกเงือกครั้งแรกตะลึง ทั้งขนาด รูปร่าง เสียงร้อง เสียงบิน ทึ่ง เกิดความประทับใจ แล้วจะให้สูญพันธุ์ไปหรือ มันต้องอยู่ในธรรมชาติไม่ใช่ในกรงขัง”
ป่าใหญ่และนกเงือกคือความประทับใจ ในวันวานที่ทำให้ครูหรรษาทำกิจกรรม สิ่งแวดล้อมต่อเนื่องกับนักเรียนมานานนับสิบปี พาเด็กๆ ดูนกป่า นกทุ่ง นกชายเลน ชวนเด็กๆ ปลูกกล้าโกงกางชายฝั่ง กลายเป็น แนวกันคลื่นธรรมชาติได้อย่างมีประสิทธิภาพ ครูหรรษายังพาเด็กๆปลูกต้นไม้อาหารนกปีแล้วปีเล่า สร้างแหล่งเรียนรู้ใกล้ตัว ใกล้บ้าน ใกล้โรงเรียน กิจกรรมของครูหรรษาเป็นกิจกรรมที่เด็กๆ ชื่นชอบ
“พอสอนไปนานๆ แล้วผมว่าความสุขของผมคือการได้อยู่กับเด็กๆ เด็กโตมาแต่ละรุ่น สิ่งที่เราสอนไปเขาได้กลับมาช่วยเหลือชุมชน”
เมื่อเด็กๆ เติบโตเป็นผู้ใหญ่ ต่างมีเส้นทางชีวิตเป็นของตัวเอง แต่เชื่อว่าความประทับใจที่ได้รับจากกิจกรรมธรรมชาติจะหล่อหลอมให้เขาเติบโตอย่างมีคุณภาพไม่มากก็น้อย
ผู้ใหญ่ก็เคยเป็นเด็กอย่างที่ปรีดากล่าวไว้ความสุขความทรงจำความประทับใจใน วันก่อนนำมาสร้างสรรค์กิจกรรมเปิดประตู สู่ธรรมชาติ สร้างหัวใจอนุรักษ์ธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และสัตว์ป่า ส่งต่อกันไปไม่รู้จบ
พบสองหนุ่มและเรื่องราวการสร้างสรรค์กิจกรรมธรรมชาติให้เด็กๆ ในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน ปรีดาหรรษา วันเสาร์ที่ 22 มกราคม 2565 เวลา 05.05 น. ทางช่อง 3 กด 33 และ 07.30 น. ทางเพจเฟซบุ๊กทุ่งแสงตะวัน
วสวัณณ์ รองเดช
