“วงค์ ตาวัน”
ในช่วงต้นเดือนพฤศจิกายน มีข่าวกระทิงบนเขาแผงม้า ถูกยิงตายต่อเนื่องถึง 3 ตัว ซึ่งน่าจะมาจากพรานป่าล่าสัตว์ หายาก หรืออาจมาจากเจ้าของสวนเจ้าของไร่ ที่กระทิงบุกเข้าไปกินพืชผล
การตายของกระทิง ถือเป็นเรื่องใหญ่ เพราะกระทิงเขาแผงม้า เป็นสัญลักษณ์ของการอนุรักษ์ป่าระดับตำนาน
เริ่มจากพลิกฟื้นป่าแล้งโล่ง ทำให้เขียวชอุ่ม
จนกระทิงยังต้องอพยพจากเขาใหญ่ ซึ่งเชื่อมต่อกัน มาสู่ เขาแผงม้า บ้านหลังใหม่ที่อาหารการกินสมบูรณ์ และปลอดภัย กว่ามาก
กลุ่มคนที่พลิกฟื้นเขาแผงม้า นำโดยนักอนุรักษ์ธรรมชาติ เช่น นิคม พุทรา, โชคดี ปรโลกานนท์ รวมทั้งผู้นำชาวบ้านในพื้นที่
จากเดิมที่เรียกว่าเขาหัวโล้น เรียกว่าภูเขาไฟเพราะมีไฟป่าเกิดบ่อยๆ!?!
ปี 2537 นักอนุรักษ์ธรรมชาติกลุ่มนี้ ลงมือฟื้นเขาแผงม้าให้กลับมา โดยใช้หลักฟื้นฟูต้นไม้ในธรรรมชาติ ปลูกบ้างแต่ไม่มาก
ไม่กี่ปีเขาแผงม้าก็คืนสภาพเดิม ทำให้กระทิงยกฝูงอพยพมาอยู่อย่างคึกคัก
เขาแผงม้าจึงโด่งดังไปทั่ว คนเดินทางมาดูกระทิงที่มีจำนวนมากมายในแหล่งธรรมชาติอย่างตื่นตา
ผ่านไปกว่า 10 ปี เกิดความเปลี่ยนแปลง เมื่อกรมอุทยานแห่งชาติเข้ามาบริหารดูแลเอง โดยไม่ต่อสัญญากับนักอนุรักษ์
หลายปีมาแล้วที่เขาแผงม้าอยู่กับหน่วยราชการ ภายใต้ ข้อจำกัดของระบบและวิธีคิดแบบราชการ
หัวใจของงานฟื้นฟูและดูแลเขาแผงม้า รวมทั้งกระทิง ในยุคที่นักอนุรักษ์ดูแลนั้น คือต้องดึงชาวบ้านมามีส่วนร่วม!
เช่น ร่วมกันป้องกันไฟป่า เมื่อใครจะเผาไร่เผาพืชหน้าดิน ก็ไปช่วยกัน เป็นการสร้างมิตรภาพและควบคุมไฟไม่ให้ลุกลามอย่างได้ผล
ทำให้ความอุดมสมบูรณ์และการเข้ามาของกระทิง เป็นประโยชน์ร่วมกันของท้องถิ่น
เมื่อกระทิงเดินโผล่ใกล้แหล่งเพาะปลูกชาวบ้าน ก็รีบแจ้ง เพื่อมาช่วยกันผลักดันกลับเข้าป่าไป
วันที่กรมอุทยานฯ ตัดสินใจไม่ต่อสัญญากับมูลนิธิด้านอนุรักษ์ธรรมชาติ ที่ลงมือฟื้นเขาแผงม้าและดูแลกระทิงตั้งแต่กลุ่มแรกที่มาปรากฏตัว
พอจะคาดได้ว่าที่จะขาดหายไป คือ หัวใจความรักธรรมชาติ รวมทั้งความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันกับมวลชน!
จากนั้นราชการก็คือราชการ ชาวบ้านเริ่มแปลกแยก กระทิงที่ทุกคนหวงแหน ทยอยถูกกระสุนยิงตาย
ทุกเรื่องในสังคม ถ้าประชาชนไม่มีส่วนร่วม ก็ยากจะสมบูรณ์
ตำรวจ ถ้าไม่มีประชาชนเป็นหูเป็นตา ก็ตรวจกันเข้าไปสืบกันเข้าไป จะจับผู้ร้ายได้อย่างไร
ประเทศชาติก็เช่นกัน ไม่มีเลือกตั้ง ประชาชนไม่มีส่วนร่วม
ปกครองกันในหมู่คนกลุ่มเดียวก็ล้าหลังหลุดโลกไปเรื่อยๆ!
