การปลูกวานิลลา
วานิลลา (Vanilla) เป็นหนึ่งในเครื่องเทศที่มีความหอมหวานและได้รับความนิยมในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม รวมถึงการผลิตน้ำหอมและผลิตภัณฑ์ดูแลผิว แม้ว่าในอดีตวานิลลาจะเป็นพืชที่พบมากในพื้นที่เขตร้อนของทวีปอเมริกา แต่ปัจจุบันวานิลลาสามารถปลูกได้ในประเทศไทย ซึ่งกลายเป็นหนึ่งในสินค้าการเกษตรที่มีมูลค่าทางการตลาดสูงและสามารถสร้างรายได้ให้เกษตรกรอย่างมหาศาล เห็นฝักเล็กๆ แบบนี้ราคากิโลกรัมละ 20,000 บาท วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้าน จะพาไปทำความรู้จัก “เจ้าวานิลลา” ฝักจิ๋ว แต่ราคาไม่จิ๋ว เผลอๆ บางคนอาจจะไม่เคยเห็นด้วยซ้ำว่าแท้จริงแล้วหน้าตาของวานิลลานั้นเป็นยังไง ตามไปดูเรื่องราวกันได้เลย วานิลลาเป็นพืชในสกุลวานิลลา (Vanilla) ซึ่งอยู่ในตระกูลเดียวกับกล้วยไม้ (Orchidaceae) การได้ฝักวานิลลาต้องผ่านกระบวนการผลิตที่ใช้เวลานานเกือบหนึ่งปี ตั้งแต่ขั้นตอนการผสมเกสรไปจนถึงการบ่มฝักวานิลลา เพื่อให้เกิดสารวานิลลิน (Vanillin) ที่ให้กลิ่นหอม ซึ่งสารนี้มีการนำมาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลายในหลายอุตสาหกรรม ความพิเศษของวานิลลาทำให้ราคาสูง ราคาของวานิลลาในท้องตลาดมักจะสูงกว่าพืชผลเกษตรอื่นๆ หลายเท่า ซึ่งเกิดจา
หลายคนคงยังไม่รู้ว่าวานิลลาสามารถปลูกในประเทศไทยได้ เพราะวานิลลาเป็นไม้ร้อนชื้น โดยวานิลลาแปลงแรกๆ ที่ปลูกในไทยอยู่ที่ภาคเหนือ มีการนำเข้ามาปลูกในประเทศไทยโดยโครงการหลวง แต่ว่าเกษตรกรที่ปลูกและทำต่อมีน้อย สาเหตุส่วนหนึ่งเกิดจากวานิลลาเป็นพืชที่ปลูกแล้วไม่สามารถนำมาทำกินได้ หรือขายเป็นฝักสดได้เลย แต่ต้องมีกระบวนการบ่มเป็นฝักแห้งก่อนถึงจะขายได้ จึงยังไม่เป็นที่นิยมสำหรับการปลูกสร้างรายได้ มีเพียงกลุ่มเฉพาะอย่างเช่นในวงการเชฟ ร้านอาหาร ร้านเบเกอรี่ ที่จะเข้าถึง คุณพาพร โตอินทร์ หรือ คุณกวาง เจ้าของสวนแม่หม่อน อำเภอวังน้ำเขียว จังหวัดนครราชสีมา ถือว่าเป็นแปลงแรกๆ ที่ปลูกวานิลลาในพื้นที่อำเภอวังน้ำเขียว ที่ปลูกจนกระทั่งได้ผลผลิตเอง บ่มฝักเอง แปรรูปเอง จนสุดท้ายกลายเป็นไอศกรีมขาย มีที่นี่ที่เดียว คุณกวาง เล่าให้ฟังว่า ความตั้งใจแรกของสวนแม่หม่อน คือตั้งใจทำเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร ย้อนไปเมื่อประมาณ 10 ปีที่แล้ว สวนแห่งนี้เริ่มต้นจากการปลูกหม่อน หรือมัลเบอร์รี่ แล้วตั้งใจทำเป็นสวนสำหรับการท่องเที่ยวไปในตัว เพราะด้วยพื้นที่ของสวนตั้งอยู่ในอำเภอวังน้ำเขียว ที่เป็นสถานที่ยอดนิยมสำหรับนักท่อง
วานิลลาเป็นหนึ่งในพืชที่มีมูลค่าสูงและได้รับความนิยมอย่างมากในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องหอม การปลูกวานิลลาให้ได้ผลผลิตเร็วและมีคุณภาพสูงภายใน 2 ปี ขึ้นอยู่กับต้นพันธุ์ที่นำมาปลูก ควบคู่กับการดูแลจัดการที่ดี หากมีวิธีการที่เหมาะสมและใส่ใจในทุกขั้นตอน วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านรวมเคล็ดลับสำคัญที่จะช่วยให้ปลูกวานิลลาประสบความสำเร็จ วานิลลาเป็นพืชตระกูลกล้วยไม้ ในการปลูกวานิลลาสามารถปลูกได้หลายวิธี ให้ตัดสินใจง่ายๆ ว่าผู้ปลูกต้องการอะไร หากต้องการปลูกประดับสวยงาม สามารถปลูกให้ไต่ตามต้นไม้ก็ได้ และอย่างที่บอกว่าวานิลลาเป็นพืชตระกูลกล้วยไม้ เพราะฉะนั้นสิ่งที่เขาต้องการคือ แสงรำไร ประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์ ถ้าแสงมากไปไม่ดีทำให้ต้นเหี่ยว แต่ถ้าแสงน้อยไปก็ไม่ดีจะทำให้ต้นเหี่ยวเช่นกัน สภาพพื้นที่ปลูกที่เหมาะสมในการปลูกวานิลลาที่ผู้ปลูกควรรู้ เจริญเติบโตได้ดีในเขตร้อนชื้น ตั้งแต่ระดับน้ำทะเลจนถึงสูงกว่าระดับน้ำทะเล 2,000 ฟุต สภาพภูมิอากาศที่เหมาะสม อุณหภูมิ 21-23 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 60–80 เปอร์เซ็นต์ มี ปริมาณฝนระหว่าง 850–2,000 มิลลิเมตร และมีการกระจายตัวของฝนอย่างสม่ำเสมอ ลักษณะดิน ควรเป็นดินร
ในยุคที่ต้นทุนการผลิตทางการเกษตรพุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง พลังงานกลายเป็นหนึ่งในต้นทุนสำคัญที่เกษตรกรต้องแบกรับ ไม่ว่าจะเป็นค่าไฟฟ้าในการสูบน้ำรดพืชภายในแปลง หรือจะเป็นการเปิดเครื่องปั๊มน้ำ และเมื่อเทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทมากขึ้น การใช้ระบบควบคุมอัตโนมัติต่างๆ ภายในสวน โซลาร์เซลล์หรือพลังงานแสงอาทิตย์จึงกลายเป็นทางเลือกใหม่ที่น่าจับตามอง เพราะนอกจากจะช่วยลดค่าใช้จ่ายอย่างไฟฟ้าได้แล้ว ยังเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย เกษตรกรหลายท่านจึงค่อยๆ เริ่มหันมาใช้แผงโซลาร์เซลล์ติดตั้งในพื้นที่สวน เพื่อผลิตไฟฟ้าใช้เองในช่วงกลางวัน ทั้งในระบบสูบน้ำอัตโนมัติ ระบบรดน้ำพืชแบบสปริงเกลอร์ ไปจนถึงการเปิดพัดลมหรือเครื่องพ่นหมอกในโรงเรือน การลงทุนติดตั้งอาจมีค่าใช้จ่ายในระยะแรก แต่ในระยะยาวช่วยประหยัดค่าไฟได้มาก และบางรายสามารถคืนทุนได้ภายใน 2-3 ปี หนึ่งในเกษตรกรรุ่นใหม่ที่เห็นโอกาสจากพลังงานทางเลือกคือ คุณต้อม-ภานุพงษ์ คำกวีปราชญ์ อดีตวิศวกรหนุ่มที่ตัดสินใจลาออกจากงานประจำ พลิกชีวิตสู่เส้นทางเกษตรกรรมด้วยการปลูกฝรั่งบนพื้นที่ 6 ไร่ โดยใช้โซลาร์เซลล์เป็นแหล่งพลังงานหลักในการบริหารจัดการสวน ตั้งแต่ระบบส
📣 เชิญชวนเที่ยวงาน “เปิดฤดูกาลท่องเที่ยวเชิงเกษตร บ้านแพมบก”📍 ณ สะพานบุญโข่กู้โส่ อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน🗓 วันที่ 4 สิงหาคม 2568 “สัมผัสความเรียบง่ายแต่เปี่ยมด้วยความสุข” ในหมู่บ้านกลางทุ่งนาเขียวขจี พร้อมเรียนรู้ภูมิปัญญาไทใหญ่แบบใกล้ชิด ❤️ ✨ ไฮไลต์กิจกรรม:✅ ดำนาแบบดั้งเดิมตามวิถีไทยใหญ่✅ ทำไม้กวาดปุ่มเป้ง✅ สานตาแหล๋ว ภูมิปัญญาท้องถิ่น✅ ทำน้ำพริกคั่วทรายรสเด็ด✅ เรียนรู้การทำ “ข้าวส้ม”✅ เก็บผักปลอดภัยจากสวน 🟢 แต่งกายด้วยชุดม่อฮ่อม หรือชุดไทใหญ่🕘 เริ่มกิจกรรมเวลา 09.00 น. เป็นต้นไป📞 สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม: กลุ่มส่งเสริมและพัฒนาเกษตรกร สำนักงานเกษตรจังหวัดแม่ฮ่องสอน โทร. 053-612023 อย่าลืม! 📌 เตรียมชุดดำนา แล้วมาสนุกไปด้วยกัน แม่ฮ่องสอนโมเดล #ท่องเที่ยวเชิงเกษตร #บ้านแพมบก #PambokBambooBridge
ในยุคที่เกษตรกรต้องปรับตัวให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาดมากขึ้น คุณนิด-กุณฑล เชยสุนทร เกษตรกรจากตำบลหนองข้างคอก อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี คือตัวอย่างของผู้ที่พลิกจากการปลูกผัก มาสร้างอาชีพที่มั่นคงด้วยการปลูกฝรั่งพันธุ์กลมสาลี่ ฝรั่งสายพันธุ์เนื้อกรอบ รสหวาน มีเอกลักษณ์เฉพาะที่ “ก้นผลเกลี้ยง” จากการปลิดกลีบเลี้ยงตั้งแต่ยังเล็ก จนกลายเป็นจุดสังเกตของฝรั่งคุณภาพจากหนองข้างคอก ด้วยการจัดการสวนอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่ระยะปลูก การใส่อินทรียวัตถุบำรุงดิน การห่อผลแบบควบคุมจำนวนต่อกิ่ง ไปจนถึงการดูแลต้นให้สมบูรณ์ในแต่ละรอบผลผลิต ทำให้ฝรั่งในพื้นที่ 1 ไร่กว่า 100 ต้น สามารถให้ผลผลิตเฉลี่ยได้ถึง 3 ตันต่อรอบ ฝรั่งพันธุ์กลมสาลี่มีทรงผลกลม ผิวเปลือกสีเขียวอ่อนนวล สีเนื้อขาว เนื้อกรอบ รสชาติหวาน มีเอกลักษณ์คือ ผลผลิตฝรั่งมีการปลิดกลีบเลี้ยงของผลฝรั่งออก ซึ่งลักษณะประจำพันธุ์ของฝรั่งกลมสาลี่เป็นไม้ยืนต้นทรงพุ่ม เปลือกลำต้นเรียบเกลี้ยง มีสีน้ำตาล กิ่งที่ยังอ่อนอยู่จะมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยม ขนาดความสูงของลำต้นมีประมาณ 3-5 เมตร ในส่วนของใบ มีลักษณะเป็นรูปทรงไข่ มีความกว้างประมาณ 6 เซนติเมตร ยาวประมาณ 10 เซ
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เฟซบุ๊ก สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ โพสต์ข้อความ ระบุว่า พบพืชหายากที่หายเงียบจากบันทึกโลกนานถึง 113 ปี กลับมาปรากฏอีกครั้งบนผืนแผ่นดินไทย Heterostemma brownie Hayata โผล่กลับมาอย่างสง่างาม ท่ามกลางพรมมอสเขียวขจีกลางผืนป่าดิบใน จ.เชียงราย นี่คือการปรากฏตัวอีกครั้งในรอบกว่าศตวรรษ เผยแพร่ที่นี่ครั้งแรกบนโลกโซเชียลของไทย พืชชนิดนี้เคยมีรายงานเพียงในไต้หวัน จีน และเวียดนาม เมื่อราว พ.ศ.2449 (1906) ก่อนจะเงียบหายจากบันทึกของโลกพฤกษศาสตร์ไปนานนับร้อยปี จนกระทั่งใน พ.ศ.2562 ทีมนักอนุกรมวิธานพืชจากองค์การสวนพฤกษศาสตร์ (BGO) ได้ค้นพบอีกครั้งในพื้นที่ป่าดิบของเชียงราย และมีการตีพิมพ์รายงานอย่างเป็นทางการในปีถัดมา (พ.ศ.2563) ลักษณะเด่นที่สะกดสายตา มีดังนี้ เป็นไม้เลื้อยเนื้ออ่อน มีน้ำยางสีขาว / ใบเรียงตรงข้าม แผ่นใบรูปไข่ถึงรูปรี / ดอกสีเหลืองสด มีกลีบดอก 5 แฉกคล้ายดาว / บริเวณกลีบดอกมีจุดประสีแดงทั่วแผ่นกลีบ / กลางดอกโดดเด่นด้วยกระบังรอบสีแดงเข้ม 5 แฉก รูปทรงคล้ายดาวทะเลที่นิ่งสงบใต้ผืนทะเลลึก จัดอยู่ในวงศ์ Apocynaceae (วงศ์ดอกรัก) สถานภาพการอนุรักษ์ ยังไม่ถูกจัดอ