กาแฟคั่ว
เป็นที่รู้กันว่า พื้นที่ป่าเขาที่ห่างไกลความเจริญ โดยเฉพาะพื้นที่สูง จะเป็นพื้นที่ที่เกือบทั้งหมดไม่มีเอกสารสิทธิ อยู่ในความดูแลโดยหน่วยงานภาครัฐ ออกกฎหมายมาคุ้มครองพื้นที่ให้อยู่ในรูปของป่าหรือพื้นที่สงวน อนุญาตให้ใช้เฉพาะกรณี ซึ่งการอยู่ร่วมกันระหว่างชาวบ้านและป่า ก็เป็นกรณีที่ควรได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนมาโดยตลอด เพราะชาวบ้านในอดีตที่อาศัยอยู่ห่างไกลมีอาชีพที่เกิดมาก็ทำตามบรรพบุรุษ คือ เกษตรกรรม แม้ไม่ได้ถือเอกสารสิทธิบนแปลงพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่ง แต่ก็สามารถทำการเกษตรบนพื้นที่นั้นๆ ตามถิ่นที่พำนักในภูมิลำเนาของตน โดยไม่ใช่เรื่องผิด ที่อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย ก็เช่นกัน เกษตรกรที่อาศัยอยู่บนที่สูง การเกษตรจำเป็นสำหรับพวกเขา เพราะนั่นคือ อาชีพสำหรับเลี้ยงครอบครัว การทำการเกษตรในพื้นที่ป่าเขา แม้จะมีกฎหมายคุ้มครองพื้นที่ป่า แต่ก็ยังเปิดโอกาสให้ชาวบ้านเข้าไปใช้ประโยชน์ในป่าได้ โดยไม่ทำลายป่า เป็นการอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืนระหว่างป่ากับคน เครือข่ายวิสาหกิจวนเกษตรกาแฟอินทรีย์เชียงราย ก่อตั้งขึ้นเมื่อ 2 ปีก่อน โดย คุณเสฐียรพงษ์ แก้วสด มองเห็นว่า พื้นที่ป่าที่ชาวบ้านใช้เป็นที่ทำกิ
ปางมะโอ เป็นหมู่บ้าน ตั้งอยู่ที่ตำบลวังเงิน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง แหล่งกำเนิดกาแฟอาราบิก้าแห่งแรกของจังหวัดลำปาง ลักษณะทางภูมิศาสตร์ เป็นหมู่บ้านที่ถูกล้อมรอบด้วยเนินเขา ภูเขาสูงของเทือกเขาผีปันน้ำ ตามแนวเหนือใต้ อยู่สูงกว่าระดับน้ำทะเล 600-800 เมตร พื้นที่เกษตรเป็นพื้นที่ลาดชันของหุบเขามีสภาพป่าที่สมบูรณ์ ทั้งจากป่าธรรมชาติและป่าจากการปลูกกาแฟ ไม้ผล ที่ชาวบ้านร่วมกันปลูก มีลำธารน้ำไหลผ่าน สภาพดินอุดมสมบูรณ์ ภูมิอากาศ เย็น ชุ่มชื้น น่าจะมีเพียง 2 ฤดู คือ ฤดูฝนกับฤดูหนาว แม้ในฤดูร้อนทั่วไปที่นี่ก็ไม่ร้อนจัด อากาศจึงเย็นสบายตลอดทั้งปี มีอุณหภูมิเฉลี่ย 15-27 องศาเซลเซียส ด้วยสภาพความอุดมสมบูรณ์ของดินและน้ำ บ้านปางมะโอจึงเหมาะแก่การปลูกกาแฟ คุณพันธ์ศํกดิ์ ศรีวงษ์ ผู้ปลุกกระแสกาแฟปางมะโอ ปัจจุบันอายุ 61 ปี อยู่บ้านเลขที่ 58 หมู่ที่ 8 ตำบลวังเงิน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง 52150 โทร. (081) 492-7745 บทบาทภารกิจของคุณพันธ์ศักดิ์ กับไร่กาแฟปางมะโอ – ผู้จัดการไร่กาแฟปางมะโอ เนื้อที่ 210 ไร่ – เป็นผู้มีประสบการณ์ด้านกาแฟมาไม่น้อยกว่า 30 ปี ทั้งพันธุ์อาราบิก้าและโรบัสต้า – เจ้าของ
คุณรัฐรินทร์ สว่างสาลีรัฐ หรือ พี่ป๋อมแป๋ม เจ้าของไร่ดีต่อใจ เลขที่ 264 หมู่ที่ 1 ตำบลหนองตะเคียนบอน อำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว พ่วงด้วยตำแหน่งประธานยังสมาร์ทฟาร์มเมอร์จังหวัดสระแก้ว อดีตผู้จัดการฝ่ายพัฒนาระบบของบริษัทอสังหาริมทรัพย์ ตัดสินใจทิ้งเงินเดือนหลักแสน กลับมาพัฒนาบ้านเกิดที่จังหวัดสระแก้ว ด้วยการพัฒนาพื้นที่ทำกินของพ่อแม่จากเมื่อก่อนปลูกพืชเชิงเดี่ยว ด้วยการทำเกษตรทฤษฎีใหม่ จนสามารถสร้างรายได้จากการทำเกษตรถึงหลักล้านบาทต่อปี รวมถึงเป็นกำลังหลักในการขับเคลื่อนวิสาหกิจชุมชนให้เดินไปข้างหน้าอย่างเข้มแข็ง พี่ป๋อมแป๋ม เล่าถึงจุดเริ่มต้นการทำเกษตรว่า ตนเองเริ่มเข้ามาอยู่ในวงการเกษตรตั้งแต่ปี 2557 จากเมื่อก่อนทำงานเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์มานานกว่า 10 ปี จนถึงจุดอิ่มตัวเบื่อชีวิตเมืองกรุงอยากกลับมาหางานทำที่บ้าน แต่ด้วยที่บ้านไม่มีธุรกิจอย่างอื่นให้ทำนอกจากการเป็นเกษตรกร มาสานต่อสวนไม้ผลของพ่อกับแม่ที่ปลูกพืชหลักอย่างกระท้อนและมะยงชิดไว้ แต่ถึงแม้ว่าตนเองจะเป็นลูกหลานเกษตรกร มีดีเอ็นเอเป็นเกษตรกรอยู่เต็มสายเลือด แต่ก็ไม่เคยได้ลงมือทำงานด้านการเกษตรแบบจริงจังสักครั้ง เพราะถูกปลูกฝัง
หญ้าหวาน มีกำเนิดแถบอเมริกาใต้ ใบของต้นหญ้าหวานมีรสหวาน เริ่มเข้าสู่ประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2550 และปลูกกันมากในภาคเหนือ โดยเฉพาะที่จังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน และเชียงราย หญ้าหวานจึงจัดอยู่ในพืชสมุนไพรอีกชนิดหนึ่ง ความพิเศษของหญ้าหวานคือ ส่วนของใบให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลถึง 10-15 เท่า แต่ความหวานนี้ไม่ก่อให้เกิดพลังงานแต่อย่างไร ด้วยความพิเศษของหญ้าหวานนี้ หญ้าหวานจึงเป็นพืชที่ได้รับความสนใจทั้งทางด้านอุตสาหกรรม การแพทย์ ยาสมุนไพร เครื่องดื่ม นำไปสู่การปลูกเป็นพืชสร้างรายได้หลักและเสริมของเกษตรกรหลายจังหวัด คุณณัฐกานต์ อุตะมะติง หรือ พี่ยุ้ย อยู่ที่หมู่ 7 ตำบลแม่สาบ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ สาวบัญชีสานต่องานเกษตรของครอบครัวปลูกและแปรรูปหญ้าหวานอินทรีย์ ตอบรับกระแสคนรักสุขภาพกำลังมาแรง ใช้เวลาว่างจากงานประจำช่วงวันเสาร์-อาทิตย์ในการดูแล ฟันรายได้ 40,000 บาทต่อเดือน พี่ยุ้ย เล่าให้ฟังว่า ปัจจุบันตนเองทำงานประจำเป็นพนักงานการเงินและบัญชี ที่โรงพยาบาลสะเมิง การปลูกและแปรรูปหญ้าหวานถือเป็นอาชีพเสริมที่เข้ามาสานต่อจากที่พ่อแม่ทำไว้ โดยก่อนหน้านี้พ่อกับแม่เริ่มปลูกหญ้าหวานมาเป็นระยะเวลากว่า 10
อย่างที่เกษตรกรทราบกันดี สัตว์เลี้ยงประเภทสัตว์ปีก อย่างไก่ เป็ด นกนั้น มักพบว่ามีโรคระบาดเกิดขึ้นเป็นประจำ จะเห็นได้จากข่าวการสูญเสียที่เกษตรกรจำเป็นต้องฆ่าเป็ด ไก่ นก ที่ป่วยด้วยโรคไข้หวัดนก H5N1 กันยกเล้า ที่ไม่เพียงจะติดต่อกันโดยสัตว์เท่านั้น ยังแพร่เชื้อสู่คนอีกด้วย การทำลายทิ้งจึงเป็นวิธีรับมือที่ช่วยยับยั้งการแพร่ระบาดได้ดีที่สุด นอกจากโรคไข้หวัดนก H5N1 แล้ว ยังมีโรคอหิวาต์ โรคนิวคาสเซิล โรคฝีดาษ โรคกล่องเสียงอักเสบ โรคมาเร็กส์ ฯลฯ ที่คอยสร้างความเจ็บป่วยให้สัตว์ปีกล้มตายได้อีก มากมาย ดังนั้น “การเสริมภูมิคุ้มกันให้สัตว์เลี้ยง” จึงเป็น วิธีที่เกษตรกรควรนำมาใช้ในการบริหารจัดการ เพื่อเป็นการป้องกันไว้ดีกว่าแก้ ตามไปดูวัตถุดิบสูตรอาหารสร้างภูมิคุ้มกันสัตว์ปีก ด้วยวัตถุดิบธรรมชาติ สูตรนี้สามารถให้เป็ด-ไก่ กินได้ประมาณ 200 ตัว ถ้ามีน้อย หรือมากกว่านี้ให้ปรับลดเอาตามสัดส่วนได้เลย ขมิ้นชันสับ 1 กิโลกรัม หัวไพลสับ 1 กิโลกรัม ปลายข้าว 2 กิโลกรัม รำข้าว 3 กิโลกรัม ขั้นตอนการทำ เริ่มด้วยการเตรียมส่วนผสมทั้งหมด แล้วสับหัวขมิ้นชันและไพลให้ละเอียด ก่อนนำไปผสมกับปลายข้าว รำข้าว ตามสูตร ระหว่าง
เม็ดมะม่วงหิมพานต์ (Cashew) เป็นหนึ่งในถั่วที่มีเส้นใยอาหาร อุดมด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระ ประกอบด้วยวิตามินอี วิตามินเค วิตามินบี 6 ทองแดง ฟอสฟอรัส สังกะสี แมกนีเซียม เหล็ก และซีลีเนียม ซึ่งล้วนแต่สำคัญต่อการทำงานของร่างกาย จากคุณประโยชน์หลากหลายดังกล่าว กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) นำมาเพิ่มมูลค่าด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ผ่านการดำเนินโครงการการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปมูลค่าเพิ่มจากมะม่วงหิมพานต์ (Anacardium occidentale L.) โดยมุ่งเน้นการแปรรูปผลิตผลการเกษตรเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มในรูปผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพจากเมล็ดมะม่วงหิมพานต์ โดยการพัฒนาเป็น Functional Food “น้ำนมธัญพืช” เพื่อเป็นทางเลือกให้กับผู้บริโภคที่รักสุขภาพ พร้อมเป็นทางเลือกในการประกอบธุรกิจ ผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มน้ำนมธัญพืชเสริมน้ำผลมะม่วงหิมพานต์ (แบบบรรจุกล่อง UHT) มีปริมาณโปรตีน 3 กรัม/200 มล. ไม่มีน้ำตาล และคอเลสเตอรอล มีปริมาณสารกลุ่มฟินอลิ