ปลูกข้าวสังข์หยด
“ข้าวสังข์หยด” เป็นข้าวพันธุ์พื้นเมืองที่มีชื่อเสียงของจังหวัดพัทลุงที่ปลูกกันมาไม่น้อยกว่า 100 ปี ข้าวพันธุ์นี้ได้พัฒนาปรับปรุงพันธุ์ให้บริสุทธิ์ โดยนักปรับปรุงพันธุ์ข้าวแห่งศูนย์วิจัยข้าวพัทลุง ข้าวเจ้าเมื่อหุงสุกในรูปแบบข้าวกล้องหรือข้าวซ้อมมือ มีกลิ่นหอมอ่อนๆ รสชาติอร่อย ข้าวสังข์หยดนับเป็นความภาคภูมิใจของชาวนาเมืองพัทลุง เพราะเป็นข้าวพันธุ์แรกของไทยและของโลก ได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographical Indication : GI) จากกรมทรัพย์สินทางปัญญา วันที่ 23 มิถุนายน 2549 การปลูกข้าวสังข์หยด ข้าวสังข์หยดพัทลุงผลิตจากแหล่งปลูกธรรมชาติ ที่ได้ชื่อว่า “อู่ข้าว” ของภาคใต้ เป็นแผ่นดินที่ราบระหว่างทิวเขาบรรทัดกับทะเลสาบสงขลา-พัทลุง ที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งกำเนิดผลผลิตทางการเกษตรหลากหลายชนิด ชาวนาพัทลุงปลูกข้าวสังข์หยดในฤดูนาปี เดือนสิงหาคม-กันยายน เก็บเกี่ยวผลผลิตช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ ของปีถัดไป การปลูกข้าวสังข์หยด ครอบคลุม 11 อำเภอ เนื้อที่เพาะปลูกรวม 19,655 ไร่ ผลผลิตรวม 7,976 ตันต่อปี ให้ผลผลิตเฉลี่ย 402 กิโลกรัมต่อไร่ โดยแหล่งปลูกสำคัญ ได้แก่ อำเภอควนขนุน อำเภอปากพะยูน
จากข้อมูลเชิงสถิติของสำนักงานเกษตรจังหวัดพัทลุง ระบุว่า ข้าวสังข์หยด ซึ่งเป็นข้าวพื้นเมือง และได้รับการจดทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (จีไอ) เป็นรายแรกของประเทศนั้น ปัจจุบันมีพื้นที่ปลูกลดลง ซึ่งก่อนหน้านั้น พื้นที่ปลูกข้าวสังข์หยดของจังหวัดพัทลุง มีมากถึง 30,000 ไร่ และพบว่าปลูกมากในพื้นที่อำเภอเมือง อำเภอควนขนุน และอำเภอปากพะยูน จากข้อมูลของสำนักงานเกษตรจังหวัดพัทลุง ทำให้ทราบว่า การลดพื้นที่ปลูกข้าวสังข์หยด ซึ่งถือเป็นปัญหาในเชิงการอนุรักษ์ข้าวพื้นเมืองสายพันธุ์ดี มีผลสืบเนื่องมาจากหลายสาเหตุ ปัญหาหนึ่งคือผลผลิตต่อไร่ของข้าวสังข์หยดน้อย เมื่อเทียบกับข้าวสายพันธุ์ทั่วไป ยิ่งเมื่อรัฐบาลออกมาตรการประกันราคาข้าว และโครงการจำนำข้าว ยิ่งทำให้เกษตกรส่วนใหญ่บ่ายหน้าไปปลูกข้าวสายพันธุ์อื่นแทน อย่างไรก็ตาม การลดพื้นที่ปลูกข้าวสังข์หยดลงนั้น ยังพบด้วยว่า การส่งเสริมให้ปลูกยางพาราและปาล์มน้ำมัน ซึ่งอัตราการต่อรองราคาในทางการตลาดมีสูงกว่า ทำให้เกษตรกรส่วนหนึ่งเห็นพ้อง ตัดสินใจปรับพื้นที่นาเป็นสวนยางพาราและสวนปาล์มน้ำมันแทน แต่ยังคงมีเกษตรกรอีกหลายกลุ่มที่พยายามคงเอกลักษณ์ของข้าวสังข์หยดในพื้นท
สานฝันจนประสบความสำเร็จ จากคำถามที่อยู่ในใจมานาน การทำผักส่งออกมันยากขนาดไหนกันเชียว วันนี้กำนันบัญชาได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่าไม่ยากอย่างที่คิด กว่าจะมาถึงทุกวันนี้ได้ก็ผ่านอะไรมาไม่น้อย แต่ต้องกล้าและเปิดใจ ทำให้ทุกวันนี้กำนันบัญชาสามารถส่งผักสวนครัวของไทยไปไกลระดับโลกได้สำเร็จ คุณบัญชา พวงสวัสดิ์ หรือที่คนในชุมชนรู้จักกันในชื่อ “กำนันบัญชา” เริ่มต้นจากความข้องใจว่า “ผักสวนครัวที่ปลูกกันเองในบ้าน ทำไมถึงต้องขายผ่านพ่อค้าคนกลางในราคาต่ำเพียงกิโลกรัมละ 3-5 บาท” คำถามนี้กลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญ ที่ทำให้กำนันบัญชาลุกขึ้นมาคิดต่อยอดอย่างจริงจัง เขาเริ่มพัฒนาเกษตรบนพื้นที่ 10 ไร่ โดยเน้นปลูกพืชผักสวนครัวเกือบ 20 ชนิด และปรับรูปแบบการขายใหม่ หันมาเน้นการส่งออกไปยังตลาดยุโรป พร้อมระบบประกันราคา ที่ช่วยให้ไม่ต้องกังวลกับความผันผวนของตลาดอีกต่อไป ทุกวันนี้เราได้ยินคำว่า ‘ไร่นาสวนผสม’, ‘เกษตรทฤษฎีใหม่’, หรือ ‘เศรษฐกิจพอเพียง’ กันบ่อยมาก แต่หลายคนก็ยังสงสัย ว่ามันต้องเริ่มยังไง ต้องทำแบบไหนกันแน่ กำนันบัญชา บอกว่า “สิ่งสำคัญคือ ต้องมองรอบตัวเราก่อน ว่าอะไรที่ ‘กินได้’ หรือ ‘ขายได้’ แล้วค่อยเอ
มูลหนอนไหม มีนํ้าหนักเบา ขนย้ายง่าย และมีความสามารถในการอุ้มนํ้าสูง มูลหนอนไหมเป็นส่วนผสมสําหรับเป็นวัสดุเพาะกล้า เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับมูลหนอนไหมและเป็นช่องทางการเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกรผู้เลี้ยงหนอนไหมอีกทางหนึ่ง นำมูลหนอนไหมจากการเพาะเลี้ยงมาทำเป็นปุ๋ยช่วยลดต้นทุนเพิ่มผลผลิต ผลจากการวิเคราะห์ “ปุ๋ยหมักมูลหนอนไหม” มีธาตุอาหารไนโตรเจน 0.95% ฟอสฟอรัส 0.5% โพแทสเซียม 0.86% และอินทรียวัตถุ 28.69% เหมาะใช้เป็นวัตถุดิบแทนปุ๋ยคอกในการทำปุ๋ยหมัก ถือเป็นการใช้ประโยชน์จากวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรอย่างคุ้มค่า ส่วนประกอบในการทำปุ๋ยมูลหนอนไหม ช่วยปรับสภาพดินเค็ม มูลหม่อนไหมตากแห้ง จำนวน 50 กิโลกรัม รำหยาบ จำนวน 20 กิโลกรัม น้ำหมักชีวภาพ จำนวน 1 ลิตร น้ำเปล่า จำนวน 10 ลิตร ปุ๋ยคอก จำนวน 100 กิโลกรัม วิธีการทำ นำส่วนผสมทั้งหมดมาคลุกเคล้าเข้ากัน จากนั้นคลุมด้วยพลาสติกดำ ทิ้งไว้ 15 วัน ไม่ต้องกลับกองปุ๋ย แค่นี้ก็สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ในการฟื้นฟูนาข้าว ที่มีสภาพดินเสื่อมหรือดินเค็ม ประโยชน์ การใช้มูลหม่อนไหม จะมีแร่ธาตุอาหารในดินค่อนข้างสูง ซึ่งก็สามารถประหยัดต้นทุนได้มากเพราะในพื้นที่ที่มีกา
ผักไชยา หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ คะน้าเม็กซิกัน หรือ มะละกอกินใบ เป็นผักที่ช่วยเพิ่มความอร่อยให้กับอาหารหลากหลายเมนู นอกจากรสชาติที่ดีแล้ว ยังอุดมไปด้วยสารอาหารครบถ้วนและมีสรรพคุณช่วยบำรุงร่างกาย ผักไชยา คะน้าเม็กซิกัน ผักโขมต้น หรือ ชายา (ภาษาสเปน Chaya) ชื่อทางพฤกษศาสตร์ : Cnidoscolus chayamansa ชื่อวงศ์ Euphorbiaceae เป็นไม้พุ่ม อายุหลายสิบปี อยู่ในวงศ์เดียวกับยางพาราและสบู่ดำ เชื่อว่ามีถิ่นกำเนิดตามธรรมชาติในคาบสมุทรยูกาตันของประเทศเม็กซิโก มีลำต้นอวบน้ำ มียางขาวออกมาเมื่อถูกหัก ทรงพุ่มตั้งตรง มีขนาดใหญ่ โตเร็ว สามารถสูงได้ถึง 6 เมตร ใบกว้าง มีแฉกคล้ายใบมะละกอ ผักไชยาเป็นผักกินใบ เป็นอาหารชนิดหนึ่งของประเทศเม็กซิโก กัวเตมาลา และประเทศแถบอเมริกากลาง การปลูกและขยายพันธุ์ “ผักไชยา” ผักไชยาเป็นพืชที่ขยายพันธุ์ง่ายและเติบโตเร็ว นิยมใช้วิธีปักชำโดยเลือกกิ่งที่มีสีเขียวเข้มและเริ่มมีสีขาวตรงโคนกิ่ง ตัดให้มีความยาวประมาณ 1 คืบ แล้วนำไปปักชำในกระถางขนาด 5-6 นิ้ว ใส่ดินปลูกให้เรียบร้อย วางไว้ในที่มีแสงแดดรำไร ไม่นานนักกิ่งจะเริ่มแตกยอด เมื่อแข็งแรงดีแล้วจึงย้ายลงปลูกในแปลงดิน กา
กรุงเทพฯ 22 พฤษภาคม 2568 – บริษัท สยามคูโบต้าคอร์ปอเรชั่น จำกัด ลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการกับวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีบุรีรัมย์ ซึ่งนับเป็นแห่งที่ 2 ในการส่งมอบระบบน้ำทางการเกษตรพร้อมอุปกรณ์เพื่อการศึกษา โดยมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ พัฒนาทักษะ และยกระดับองค์ความรู้ด้านเกษตรกรรมอย่างยั่งยืน ผ่านการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ ได้แก่ ระบบน้ำอัจฉริยะ The Agri Flow Smart System ที่ผสาน IoT เพื่อสนับสนุนการจัดการน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้เกษตรกรใช้น้ำอย่างคุ้มค่า ลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต และสร้างความยั่งยืน ทั้งนี้ วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีบุรีรัมย์ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางในการพัฒนานักศึกษาให้เป็นบุคลากรคุณภาพ พร้อมถ่ายทอดองค์ความรู้สู่ชุมชน อันเป็นรากฐานสำคัญในการขับเคลื่อนภาคการเกษตรของประเทศในอนาคต “ความร่วมมือในครั้งนี้เกิดจากการทำงานร่วมกันของหลายภาคส่วน ได้แก่ สถาบันการอาชีวศึกษาเกษตร ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีมหาสารคาม วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีบุรีรัมย์ และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (BOI) ที่ร่วมกันส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพของสถานศึ