ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเริง เชียงใหม่
ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเริง ตำบลบ้างปง อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ ก่อตั้งขึ้นเมื่อ ปี 2521 อยู่ท่ามกลางหุบเขา ไม่ไกลจากแหล่งท่องเที่ยวสำคัญในเขตพื้นที่อำเภอหางดง เมื่อก่อนพื้นที่ศูนย์ฯ ถือเป็นแหล่งทดลองไม้เมืองหนาวที่สำคัญ โดยเฉพาะกุหลาบที่มีกลิ่นหอม ปัจจุบันได้ปรับเปลี่ยนงานส่งเสริมเน้นการปลูกพืชผักอินทรีย์ และไม้ผล ที่สำคัญ คือ อะโวกาโด ที่สามารถรับประทานสด มีไขมันชนิดไม่อิ่มตัว ประมาณ 8-20 เปอร์เซ็นต์ ช่วยลดปริมาณคอเลสเตอรอลที่ไม่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย วิตามินสูง นอกจากให้คุณค่าทางอาหารแล้ว ยังให้เป็นวัตถุดิบเพื่อการสกัดน้ำมันในอุตสาหกรรม โครงการหลวง ได้นำอะโวกาโดมาทดลองปลูกที่พื้นที่ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเริง ประมาณ ปี พ.ศ. 2526 ปรากฏว่า ได้ผลผลิตคุณภาพดี จึงสนับสนุนให้เกษตรกรปลูกไม้ผลชนิดนี้ ซึ่งเหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเล 600 เมตรขึ้นไป สายพันธุ์อะโวกาโดที่ปลูกได้แก่ พันธุ์ปีเตอร์สัน (Peterson) เป็นเผ่าเวสต์อินเดียน ลักษณะเป็นผลค่อนข้างกลม มีขนาดเล็กถึงขนาดกลาง น้ำหนัก 200-300 กรัม เนื้อผลสีเหลืองอมเขียว รสดี เมล็ดใหญ่อยู่ในช่องเมล็ดแน่น เป็นพันธุ์เบาเก็บเกี่
ปัญหาการบุกรุกผืนป่าเพื่อทำการเกษตร เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในหลายพื้นที่ โดยเฉพาะเขตพื้นที่สูงในภาคเหนือ ความจริงแล้ว คนอยู่กับป่าได้ แต่ต้องอาศัยการบริหารจัดการที่เหมาะสม โดยให้ชาวบ้านรู้จักและเข้าใจถึงคุณค่า คุณประโยชน์ของป่า ตามพระราชดำริของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จังหวัดตาก เป็นหนึ่งในพื้นที่ตัวอย่างของการบริหารจัดการป่าไม้อย่างยั่งยืนควบคู่กับการส่งเสริมอาชีพสร้างรายได้ให้เกษตรกรในพื้นที่สูง สนองพระราชดำริของทั้งสองพระองค์ ในเรื่อง “สร้างป่า สร้างอาชีพ” ได้อย่างดีเยี่ยม จากเดิมที่ชาวบ้านเคยปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ปลูกพืชผักประเภทกะหล่ำ ฯลฯ จนเต็มดอย ทุกวันนี้เกษตรกรชาวเขาในพื้นที่สูงเหล่านี้เริ่มหันมาปลูกไม้ยืนต้น เช่น ต้นอะโวกาโด คู่กับการปลูกต้นกาแฟในแปลงเดียวกัน ช่วยสร้างรายได้ที่ดีให้แก่ตัวเกษตรกรเองแล้ว ยังทำให้เกิดการฟื้นฟูป่าไม้ได้อย่างยั่งยืนไปพร้อมๆ กันด้วย “อาเปา” เกษตรกรชาวเขาเผ่าม้ง พื้นที่ดอยมูเซอ ที่ทอดยาวไปตามแนวเทือกเขาถนนธงชัยใต้ ในอดีตเคยเป็นพื้นที่สีชมพ
ระหว่างวันที่ 14-16 ธันวาคม 2561 ที่ผ่านมา มีงานพืชสวนก้าวหน้าครั้งที่ 15 (hortex 2018) ณ ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี ในงานมีนิทรรศการ การจำหน่ายผลผลิต ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร งานแสดงความก้าวหน้าทางด้านเครื่องจักรกลการเกษตร รวมทั้งงานสัมมนาวิชาการ งานสัมมนาที่ได้รับความสนใจอย่างมากคือ “สวน 100 ไร่ทำได้คนเดียว” วิทยากรประกอบด้วยชาวสวนชั้นนำของจังหวัดจันทบุรีได้แก่ คุณชนันท์ เขียวพันธุ์ คุณสุเทพ นพพันธ์ คุณภานุศักดิ์ สายพานิชและอาจารย์ปราโมช ร่วมสุข ในฐานะผู้อำนวยการสถาบันทุเรียนไทย และเป็นประธานการจัดงานพืชสวนก้าวหน้า ทำหน้าที่เป็นผู้ดำเนินงานสัมมนาครั้งนี้ งานสัมมาสวน 100 ไร่ทำได้คนเดียว เป็นการพูดถึงทุเรียน เนื่องจากที่ผ่านมา ทุเรียนราคาดี คนหันมาปลูกกันมาก คุณชลธี นุ่มหนู ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรจันทบุรี กล่าวต้อนรับผู้เข้าร่วมสัมมนาว่า เนื่องจากทุเรียนราคาดี เกษตรกรส่วนหนึ่งที่ก้าวหน้ามากๆ ไม่ได้พูดถึงเงินล้าน แต่พูดถึงรายได้จากการทำสวนระดับ 10 ล้านกันแล้ว หัวข้อสัมมนา “สวน 100 ไร่ทำได้คนเดียว” ไม่ได้หมายความว่า สวนที่มีอยู่จำนวนมาก มีคนเก่งทำสวน 100 ไร่ได้เพียงคนเดียว แต่หัว
ผักกูด เป็นชื่อของผักชนิดหนึ่งจัดอยู่ในตระกูลเฟิร์น สามารถนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู และนอกจากจะนำมาเป็นอาหารได้แล้วยังใช้เป็นสมุนไพรได้อีกด้วย ผักกูดมักจะขึ้นอยู่ตามริมน้ำหรือพื้นที่ชุ่มน้ำมากกว่าในป่าทึบ เจริญเติบโตได้ดีในช่วงฤดูฝน นอกจากนี้แล้ว ผักกูด ยังเป็นดัชนีชี้วัดถึงสภาพแวดล้อม ให้ได้รู้ว่าบริเวณไหนอากาศไม่ดี ดินไม่บริสุทธิ์ มีสารเคมีเจือปนอยู่ ผักกูดจะไม่ขึ้นหรือแตกต้นในบริเวณนั้น ด้วยสรรพคุณและคุณค่าที่มีมากมาย จึงทำให้ในปัจจุบันเกษตรกรหันมาปลูกผักกูดเชิงการค้ามากขึ้น คุณชาญณรงค์ พวงสั้น อยู่บ้านเลขที่ 69 หมู่ที่ 7 ตำบลวังจันทร์ อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี ปัจจุบันดำรงตำแหน่งหัวหน้ากลุ่มส่งเสริมและพัฒนาการผลิต สำนักงานเกษตรจังหวัดเพชรบุรี เล่าถึงงานปลูกผักกูดว่า เกิดนึกสนใจและมองเห็นอนาคตของผักกูดว่าน่าจะไปได้ดี ผักกูดเป็นผักที่หาได้จากธรรมชาติในสมัยก่อน แต่ในปัจจุบันเริ่มหารับประทานยากขึ้นทุกวัน ตนจึงมองเห็นโอกาสจากตรงนี้ ใช้เวลาว่างช่วงวันหยุดเสาร์-อาทิตย์ ทำงานสวนปลูกผักกูดอินทรีย์แซมสวนสัก โดยยึดหลักเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวง รัชกาลที่ 9 คือปลูกพืช 3 อย่าง ประโยชน์ 4
แม้ในช่วงนี้สถานการณ์โควิด-19 จะคลี่คลายลงไปบ้าง แต่ทุกคนยังมีการปรับตัวและเรียนรู้ที่จะใช้ชีวิตให้อยู่เป็นปกติให้ได้มากที่สุด ซึ่งจากการระบาดเริ่มแรกในครั้งนั้นทำให้ผู้คนในหลายสถานที่ต้องตกงาน เพราะการปิดตัวลงของบริษัท ห้างร้านหลายแห่ง จึงทำให้หลายๆ คนต้องกลับมาอยู่บ้านเกิดเมืองนอนเพื่อเริ่มต้นอาชีพใหม่ รวมไปถึงทางภาคใต้ก็เช่นกันในหลายจังหวัดสินค้าทางการเกษตรบางอย่างได้รับผลกระทบจากเรื่องนี้จนถึงชนิดที่ว่าทำให้ราคาตกต่ำ ส่งผลให้หลายหน่วยงานหากิจกรรมหรืออาชีพเสริมรายได้ให้กับเกษตรกรมากขึ้น การเลี้ยงไก่ถือเป็นเรื่องที่ไม่ได้อยู่ไกลตัวของเกษตรกรในประเทศไทย เพราะโดยรวมแล้วสังคมไทยรู้จักการเลี้ยงไก่มาเป็นอย่างดี โดยเฉพาะไก่พื้นเมืองที่เป็นสัตว์เศรษฐกิจสำคัญ เป็นทั้งแหล่งโปรตีนที่หาได้ง่ายในท้องถิ่นที่สร้างรายได้ให้กับชุมชนได้ไม่น้อยทีเดียว ทำให้ ผศ.ดร.วรางคณา กิจพิพิธ หรือ อาจารย์เมษ์ ได้เล็งเห็นช่องทางในการส่งเสริมเลี้ยงไก่สายพันธุ์พื้นเมือง เพื่อเสริมรายได้ให้กับเกษตรกรหรือประชาชนทั่วไปในยุคโควิด-19 จึงได้ทำการผสมพันธุ์ไก่ลิกอร์ขึ้นมา เพื่อให้ชาวบ้านที่เจอวิกฤตจากสถานการณ์โควิด-19 ในขณะน
เกษตรกรที่ปลูกฟักทองมักประสบปัญหาโรคใบหงิก ใบงอ ที่เกิดจากเชื้อไวรัส ส่งผลให้ฟักทองติดผลไม่สมบูรณ์หรือบางทีไม่ติดผลเลย บริษัท เจียไต๋ จำกัด ผู้นำธุรกิจนวัตกรรมการเกษตรของไทย เล็งเห็นความสำคัญของพืชเศรษฐกิจตัวนี้ จึงได้พัฒนาฟักทองลักกี้ที่ทนทานต่อเชื้อไวรัส โดยเจียไต๋ได้เปิดขายเมล็ดพันธุ์ชนิดนี้ในต่างประเทศมาได้ระยะหนึ่งแล้ว สำหรับประเทศไทย เปิดตัวครั้งแรกในงานเจียไต๋ แฟร์ 2025 ในช่วงต้นปีที่ผ่านมา คุณสุริยันต์ แก้วยอด Crop Breeding Manager เจียไต๋ กล่าวว่า ฟักทองลักกี้ เป็นฟักทองขนาดเล็ก น้ำหนักเฉลี่ยต่อผล 1.5-2 กก. สามารถปลูกได้ทั่วประเทศ โดยใช้หลักการปลูกดูแลเช่นเดียวกับฟักทองพันธุ์ทั่วไป 1 ไร่ใช้เมล็ดพันธุ์ประมาณ 100 กรัม หลังปลูกควรให้น้ำวันละ 2 ครั้ง ช่วงเช้า(09.00-10.00 น.) และช่วงบ่าย เปิดให้น้ำครั้งละ 30 นาที และให้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ทุกๆสัปดาห์ ครั้งละ10 กรัม/ต้น จะได้ผลผลิตประมาณ 4 ตัน/ไร่ ฟักทองลักกี้ สามารถเก็บเกี่ยวผลอ่อน และผลแก่ หากเก็บเกี่ยวอายุ 75 วัน หลังจากการเพาะเมล็ด เรียกว่า ฟักทองนวล 1 ผลสีเหลืองอมเขียว เหมาะสำหรับทำเมนูฟักทองทอด สีฟั