เลี้ยงผึ้ง
อย่างที่ทราบกันดีว่า น้ำผึ้ง คือของดีมีประโยชน์ จะนำมาประกอบอาหาร หรือทำเป็นยาคุณค่าก็สูงทั้งนั้น แต่น้ำผึ้งแท้ๆ ไม่มีส่วนผสมอื่นเจือปนในปัจจุบันหากินยากขึ้นทุกที สาเหตุหลักคือ ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติลดน้อยลง ประกอบกับมีผู้รู้วิธีการเลี้ยงและดูแลผึ้งโพรงป่าที่ถูกต้องมีจำนวนน้อย ดังนั้น ตอนนี้หากใครกำลังมองหาอาชีพเสริมหรืออาชีพหลัก การเลี้ยงผึ้งโพรงป่า ถือว่าเป็นอาชีพที่น่าสนใจไม่น้อย วิธีการเลี้ยงดูแลไม่ยาก ลงทุนน้อยเปรียบเสมือนคนเลี้ยงเป็นเจ้าของบริษัท ตื่นเช้ามาลูกน้องตื่นออกไปทำงาน ไม่ต้องมีโบนัส สวัสดิการ เพียงดูแลเอาใจใส่เรื่องความสะอาด ผลตอบแทนที่ได้คุ้ม คุณสยาม สกุณนา หรือ อาจารย์สยาม ผู้เชี่ยวชาญการเลี้ยงผึ้งโพรงป่า เล่าว่า กว่าจะเป็นมืออาชีพอย่างทุกวันนี้ได้ ตนลองผิดลองถูกมานานกว่า 4 ปี เมื่อก่อนเคยเป็นอาจารย์สอนวิชาเกษตรกรรมอยู่ที่ กศน. จังหวัดพะเยา ต่อมาได้ลาออกไปทำงานบริษัทปุ๋ย หลังจากนั้นลาออกจากบริษัทปุ๋ยอีก ด้วยเหตุผลที่ว่าเบื่องานประจำ เพราะนิสัยส่วนตัวเป็นคนรักอิสระ ไม่ชอบเป็นลูกน้องใคร จึงกลับมาอยู่บ้านที่อำเภอภูกามยาว จังหวัดพะเยา เช่าที่ทำนาจำนวนกว่าร้อยไร่ แรกๆ
จากการสัมภาษณ์ คุณธนะ ภัทรธำรงค์ กรรมการผู้จัดการ บริษัท ภัทรธำรงค์ จำกัด ตั้งอยู่เลขที่ 408 ซอยเอกชัย 46 แขวงบางบอน เขตบางบอน กรุงเทพมหานคร 10150 โทรศัพท์ 02-417-2175 และ 086-393-0933 คุณธนะ เล่าว่า เดิมบริษัทผลิตกระเทียมดองน้ำผึ้งและผลิตน้ำผึ้ง ตราภูหลวง ส่งจำหน่ายตามร้านขายของฝากต่างๆ ทั่วประเทศเป็นเวลานานกว่า 20 ปี จดทะเบียนการค้าในนามโรงงานน้ำผึ้งภูหลวง ต่อมามีการพัฒนาการทางธุรกิจ จดทะเบียนการค้าชื่อ บริษัท ภัทรธำรงค์ จำกัด มีผลิตภัณฑ์น้ำผึ้งโดยใช้ชื่อ น้ำผึ้ง Sun Forest และได้พูดถึงในการผลิตรวมถึงจุดเริ่มต้นในการแปรรูป จุดเริ่มต้นการขายน้ำผึ้ง คุณธนะ บอกว่า เมื่อก่อนบริษัทรับมา-ขายไป รับมาเป็นถัง เริ่มมาจากคุณพ่อคุณแม่ ทำมาประมาณ 20-30 ปี รับมาเป็นถัง 200 ลิตร เอามาบรรุจุใส่ขวดขายตามร้านขายของฝากทั่วไป โดยใช้ชื่อน้ำผึ้งภูหลวง แล้วมาเปลี่ยนเป็นซันฟอเรสท์ เลี้ยงผึ้งที่ไหน คุณธนะ อธิบายว่า บริษัทเลี้ยงผึ้งเอง แต่ไม่พอจำหน่าย จึงมีฟาร์มเลี้ยงมาส่งเลี้ยงอยู่ที่เชียงใหม่ 5-6 ฟาร์ม ส่วนใหญ่จะเลี้ยงที่อำเภอสารภี อำเภอแม่ริม อำเภอเชียงดาว แต่ไม่ได้เลี้ยงที่นั่นเป็นหลักจะย้ายมาจันทบุร
น้ำผึ้ง มีความสัมพันธ์กับอาชีพเลี้ยงผึ้ง การเลี้ยงผึ้งมีทั่วประเทศ เพราะความต้องการใช้น้ำผึ้งในเชิงพาณิชย์มีมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง อันเป็นผลจากคุณประโยชน์ครอบคลุมทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของสุขภาพ ความสวยงาม อาหาร ขนม เครื่องดื่ม เกิดเป็นอาชีพที่สร้างเม็ดเงินจำนวนมากมายในแต่ละปี ผลักดันให้ผู้เลี้ยงผึ้งพัฒนารูปแบบวิธีผลิตน้ำผึ้งเพื่อป้อนสู่ตลาดได้อย่างเพียงพอ อย่างไรก็ตาม ผู้ยึดอาชีพเลี้ยงผึ้งทั้งรายใหม่และเก่าควรมีความรู้และแนวทางเลี้ยงตามหลักปฏิบัติที่ถูกต้อง เพื่อให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพ ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตร จังหวัดขอนแก่น สังกัดกรมส่งเสริมการเกษตร เป็นหน่วยงานที่ดูแล และส่งเสริมการเลี้ยงผึ้งและแมลงเศรษฐกิจในพื้นที่ภาคอีสาน ทั้งการอบรม ถ่ายทอดความรู้ กระบวนการเลี้ยงให้แก่ผู้สนใจทั้งรายใหม่และรายเก่า เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการเลี้ยงผึ้งให้สอดคล้องกับสภาวะอาชีพ คุณวชิระ จิตรดาธำรง ผู้อำนวยการศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตร จังหวัดขอนแก่น กล่าวว่า ศูนย์มีบทบาทและหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรทางด้านเลี้ยงผึ้งและแมลงเศรษฐกิจทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีพื้นที่รับผิดชอบรวมทั้งสิ้น
เมื่อเข้าสู่ฤดูฝน ประเทศไทยจะเผชิญฝนฟ้าคะนองและฝนตกหนักในหลายพื้นที่ ซึ่งสภาพอากาศ ลม และฝน ล้วนเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อกระบวนการเพาะปลูก ซึ่งการพ่นสารป้องกันกำจัดศัตรูพืชให้มีประสิทธิภาพ จะต้องใช้ปริมาณสารและปริมาณน้ำอย่างถูกต้อง ไม่พ่นสารป้องกันกำจัดศัตรูพืชขณะฝนตกหรือมีแนวโน้มว่าฝนตก ขณะเดียวกันเพื่อให้เกษตรกรฉีดพ่นสารกำจัดศัตรูพืชอย่างปลอดภัยในช่วงฤดูฝน ควรคำนึงถึงสภาพอากาศและระยะเวลาที่เหมาะสม เพื่อประสิทธิภาพสูงสุดและลดความเสี่ยงในการสูญเสียหรือความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น เพื่อให้เกษตรกรสามารถฉีดพ่นสารเคมีกำจัดศัตรูพืชได้อย่างคุ้มค่าและปลอดภัย กรมส่งเสริมการเกษตรแนะนำให้เกษตรกรติดตามพยากรณ์อากาศอย่างต่อเนื่อง หากฝนตกหลังจากพ่นสารเคมีภายใน 15 นาที จะต้องพ่นสารเคมีใหม่อีกครั้งซึ่งเป็นการสิ้นเปลืองต้นทุนและแรงงานไปโดยเปล่าประโยชน์ การพ่นสารที่ดีจึงควรพ่นในช่วงเวลาที่ฝนหยุดและลมสงบ เพื่อป้องกันการฟุ้งกระจายของสาร ซึ่งนิยมพ่นในตอนเช้าและเย็น ไม่ควรเดินผ่านแนวพ่น และควรพ่นให้ทับแนวเดิมน้อยที่สุด การเตรียมการก่อนพ่นสารป้องกันกำจัดศัตรูพืช คือ ต้องทราบชนิดศัตรูพืช สามารถแยกชนิดของศั
มะม่วงเป็นผลไม้ที่นิยมปลูกกันมากในทุกภาคของประเทศไทย และคนไทยส่วนใหญ่รู้จักการแปรรูป มะม่วงสดด้วยการดอง เพื่อยืดอายุการเก็บรักษาได้นาน ทั้งนี้ ต้องผ่านการดองที่มีคุณภาพเป็นที่ยอมรับของผู้บริโภค จากนั้นจึงนำมาทำการแปรรูปปอกเปลือกออกแล้วนำไปแช่อิ่มหรือปรุงแต่งรสแล้วบรรจุผลิตภัณฑ์เพื่อจำหน่าย ซึ่งขั้นตอนการปอกเปลือกนั้นถือว่าเป็นหนึ่งในกระบวนการแปรรูปผลไม้ที่ส่งผลต่อคุณภาพผลิตภัณฑ์และใช้แรงงานมาก นอกจากนี้ ยังประสบปัญหาขาดแคลนเครื่องจักรกลที่ใช้ปอกอีกด้วย ประกอบกับ ผลมะม่วงของไทยมีรูปทรงรีมากกว่าสายพันธุ์ต่างประเทศที่มีรูปทรงผลค่อนข้างกลม จึงเป็นปัญหาอุปสรรคทางธุรกิจและปัญหาเชิงเทคนิคที่ต้องพัฒนาเครื่องปอกและทดลองหาเงื่อนไขการทำงานของเครื่องปอกให้สามารถปอกเปลือกได้สมบูรณ์มากที่สุด ที่ผ่านมาผู้ประกอบการมีการประยุกต์ใช้เครื่องปอกเปลือกผลผลิตทางการเกษตรในรูปแบบต่างๆ นำมาใช้งาน เช่น การปอกเปลือกฟักทองโดยการขัดผิว เครื่องปอกเปลือกมันฝรั่ง การปอกมันฝรั่งจะหมุนแยกเปลือกออกจากกัน โดยการขัดถูพ่นน้ำให้เปลือกออกจากถังพร้อมกับการไหลของน้ำ ประสิทธิภาพการปอกเปลือกและการสูญเสียเปลือกที่ 7 เปอร์เซ็นต์ 8
พันธุ์มะม่วงต่างประเทศจากสหรัฐอเมริกา อินเดีย ปากีสถาน ออสเตรเลีย ฯลฯ ถูกนำเข้ามาปลูกในประเทศไทยนานแล้ว เริ่มแรกเป็นการนำเข้ามาโดยหน่วยงานของรัฐเพื่อการศึกษาวิจัย เช่น ในปี พ.ศ. 2519 สถานีวิจัยปากช่อง ภายใต้การกำกับของภาควิชาพืชสวน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จังหวัดนครราชสีมา ได้รับพันธุ์มะม่วงจากรัฐฟลอริด้า สหรัฐอเมริกา เข้ามาหลายสายพันธุ์ตามโครงการเงินกู้ มีอยู่หลายสายพันธุ์ให้ผลผลิตดี จึงได้มีการขยายพันธุ์ไว้เพื่อรอการส่งเสริมต่อไป ส่วนในภาคเอกชนมีสวนของ อาจารย์ประพัฒน์ สิทธิสังข์ ที่สวนแม่โจ้ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ อาจารย์ได้รับยอดพันธุ์มะม่วงต่างประเทศจากสถานีวิจัยปากช่อง มาเสียบยอดไว้ที่สวนของท่านหลายพันธุ์ ซึ่งบางพันธุ์เจริญเติบโตให้ผลผลิตดีเช่นกัน ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2522 อาจารย์ได้นำผลมะม่วงต่างประเทศที่มีผลใหญ่ สีสวยงามแปลกตาหลายสายพันธุ์มาแสดงที่ สถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้ (มหาวิทยาลัยแม่โจ้) เพื่อให้คณาจารย์และนักศึกษาได้ศึกษาเรียนรู้และชมกัน เป็นที่ตื่นตาตื่นใจอย่างมาก เพราะไม่เคยเห็นมะม่วงแปลกๆ ลักษณะอย่างนี้มาก่อน เช่น ปาล์มเมอร์ เค้นท์ เคียทท์ เป็นต้น จึงนับได้ว่
“เป้” หรือ คุณภัทรพงษ์ เรียบร้อยเจริญ หนุ่มไอทีวัย 37 ปี ทำงานประจำที่กรุงเทพฯ มานานนับสิบปี ตัดสินใจแบ่งเวลาว่าง มาเรียนรู้เรื่องการทำเกษตรตามรอยพ่อแม่ ในชื่อ Oppa Farm ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 ตำบลทุ่งทอง อำเภอท่าม่วง จังหวัดกาญจนบุรี คุณเป้ ปลูกเมล่อนญี่ปุ่น มะเขือเทศยุโรป ผักสลัดในระบบเกษตรอินทรีย์ ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานการผลิตทางการเกษตรที่ดีและเหมาะสม (GAP) และมาตรฐาน Q อาหารปลอดภัยจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เรียบร้อยแล้ว สินค้าทุกชนิดขายดีจนผลิตไม่ทันกับความต้องการตลาด สมัครเข้าโครงการ YSF “เมื่อ 3 ปีก่อนผมตั้งใจกลับบ้านมาช่วยครอบครัวทำอาชีพเกษตร เพื่อจะมีเวลาว่างดูแลพ่อแม่อย่างใกล้ชิด แต่ผมไม่มีพื้นฐานความรู้เรื่องการทำเกษตรเลย จึงเริ่มต้นขอความรู้เรื่องการทำเกษตรจากพ่อแม่ก่อน หลังจากนั้นเดินเข้ากรมส่งเสริมการเกษตร เพื่อขอคำแนะนำจากนักวิชาการเกษตรโดยตรง ต่อมาผมสมัครเข้าร่วมโครงการพัฒนาเกษตรกรรุ่นใหม่ให้เป็น Young Smart Farmer (YSF) ปี 2564 จังหวัดกาญจนบุรี ได้แลกเปลี่ยนความรู้และสร้างเครือข่ายด้านการตลาดร่วมกับเพื่อนเกษตรกรในท้องถิ่น” คุณเป้ กล่าว นางสาวกวินทรากานต์ มาลัยทองแก้วสุภา เกษ