ในปี 2564 สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) ได้ดำเนินโครงการ กศน. ตำบลต้นแบบ 5 ดี พรีเมี่ยม พลัส เพื่อขับเคลื่อน กศน. สู่ “กศน.WOW” ตามนโยบายของ ดร.กนกวรรณ วิลาวัลย์ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ที่มุ่งยกระดับ กศน. ตำบลต้นแบบ 5 ดี พรีเมี่ยม ให้มีประสิทธิภาพเป็นประโยชน์ต่อการจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยในชุมชน ตลอดจนพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการมาประยุกต์ใช้ให้เกิดผลเชิงประจักษ์ ส่งเสริมให้ประชาชนเกิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต
สำนักงาน กศน. จัดการประกวดแข่งขัน “กศน. ตำบลต้นแบบ 5 ดี พรีเมี่ยม” ใน 5 ประเด็นหลัก คือ ครูดี (Good Teacher) สถานที่ สภาพแวดล้อมดี (Good Place Best-Check in) กระบวนการเรียนรู้ดี (Good Activities) ภาคีเครือข่ายดี (Good Partnership) และนวัตกรรมดี (Good Innovation) โดยพิจารณาคัดเลือกในระดับจังหวัด ระดับกลุ่มสำนักงาน กศน.จังหวัด และระดับภาคตามลำดับ ปรากฏว่า ระดับภาคกลาง ผู้ชนะเลิศคือ กศน.ตำบลปลายโพงพาง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม
ครูดี มีความคิดสร้างสรรค์
ทุกวันนี้ นางสาววรรณา เดชฉกรรจ์ ทำหน้าที่เป็นครู กศน.ตำบลปลายโพงพาง นางสาวอุไรวรรณ วิบูลย์นัติพงษ์ ตำแหน่งครูอาสาสมัคร มีหน้าที่ส่งเสริมสนับสนุน และนิเทศ นางสาวฉลวย โตแดง ครูชำนาญการพิเศษ มีหน้าที่ส่งเสริมสนับสนุน และนิเทศ ภายใต้การกำกับดูแล ของ กศน.อำเภออัมพวา ซึ่งเป็นผู้บังคับบัญชา
ครู กศน.ตำบลปลายโพงพาง เป็นครูดีที่มีความคิดสร้างสรรค์ และความรู้ ความสามารถ มีทักษะเทคนิคการจัดการเรียนการสอนที่ครอบคลุม ทั้งในส่วนของการเรียนการสอนแบบปกติและการเรียนการสอนแบบออนไลน์ และเข้าถึงความต้องการของผู้เรียนอย่างเป็นระบบและชัดเจน มีการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ทุกภาคเรียน มีการออกแบบการจัดการเรียนรู้ หรือสื่อการเรียนการสอนให้มีความหลากหลาย ทันสมัย และน่าสนใจ เช่น การใช้สื่อ Youtube / PowerPoint / QR-code และสื่อออนไลน์ต่างๆ ซึ่งสามารถเรียนได้ทุกที่ทุกเวลา
การเรียนออนไลน์ผ่านระบบ Google Classroom เป็นอีกช่องทางที่เหมาะสมกับผู้เรียนที่ต้องการเรียนรู้ด้วยตนเอง และไม่มีการกำหนดเวลาการเรียน รวมทั้งมีทักษะในการกระตุ้นการเรียนรู้ การบริหารจัดการชั้นเรียน มีการทำข้อตกลงร่วมกันของผู้เรียน การจัดสภาพห้องเรียนที่เอื้อต่อการเรียนรู้ จัดมุมให้บริการคอมพิวเตอร์ มุมอาเซียน มุมประชาธิปไตย มีการประชาสัมพันธ์ ผ่านสื่อหลายช่องทาง อาทิ Facebook / Fanpage : กศน.ตำบลปลายโพงพาง และระบบ line ขณะเดียวกัน ครู กศน.ตำบล มีการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง โดยการอบรมตามที่หน่วยงานจัดขึ้นและการอบรมออนไลน์ผู้เรียนผู้รับบริการมีความพึงพอใจ
สภาพแวดล้อม เอื้อต่อการเรียนรู้
กศน.ตำบลปลายโพงพาง ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 2 ตำบลปลายโพงพาง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม สภาพแวดล้อมทางกายภายในอาคาร มีความกว้างขวางเหมาะแก่การจัดการเรียนการสอน ได้แก่ มุมส่งเสริมการอ่าน มุมหนังสือแบบเรียนรายวิชาระดับประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น และมัธยมศึกษาตอนปลาย มุมประชาธิปไตย มุมอาเซียน มุมศูนย์เศรษฐกิจพอเพียง มุมกาแฟดิจิทัล
บริเวณด้านหน้าของ กศน.ตำบลปลายโพงพาง เป็นสถานที่มีต้นไม้มากมายให้ความร่มรื่น มีการจัดศูนย์เศรษฐกิจพอเพียง มีแปลงปลูกผักสวนครัว มีมุมส่งเสริมการอ่าน มุมส่งเสริมประชาธิปไตย เพื่อให้บริการแก่ประชาชนและนักศึกษา นอกจากนี้ มีการปลูกต้นไม้ที่ให้ความร่มรื่น ปลูกผักสวนครัวตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและจัดทำแปลงปลูกเมล็ดพันธุ์ผักพระราชทานจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ไว้เพื่อขยายพันธุ์ให้กับประชาชน
กระบวนการเรียนรู้ดี
ด้านกิจกรรมการศึกษาตามอัธยาศัย กศน.ตำบลปลายโพงพาง ได้ดำเนินกิจกรรมส่งเสริมการอ่านร่วมกับบรรณารักษ์ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำเภออัมพวา และบรรณารักษ์ห้องสมุดประชาชน กศน.อำเภออัมพวา มีบ้านหนังสือชุมชนให้บริการแก่ประชาชนตำบลปลายโพงพาง 3 แห่ง คือ บ้านหนังสือชุมชน หมู่ที่ 3 บ้านลัดตาช่วย, บ้านหนังสือชุมชน หมู่ที่ 7 บ้านโคกเกตุ, บ้านหนังสือชุมชน หมู่ที่ 8 บ้านสี่แยก อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม
ความสำเร็จของการดำเนินงานการศึกษาตามอัธยาศัย มีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้มีผลเชิงประจักษ์โดดเด่น มีการจัดโครงการกิจกรรมการเรียนรู้ในบ้านหนังสือชุมชน ตำบลปลายโพงพาง โดยส่งแผนการจัดกิจกรรมการศึกษาตามอัธยาศัยให้ผู้บริหารเห็นชอบเป็นประจำทุกเดือน บ้านหนังสือชุมชน กศน.ตำบลปลายโพงพาง ได้ดำเนินการจัดกิจกรรมเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน เช่น การทำพวงกุญแจผ้า การทำลูกประคบสมุนไพร การทำเจลแอลกอฮอล์ ฯลฯ
สร้างค่า ผลิตภัณฑ์จากกะลา
พื้นที่ตำบลปลายโพงพางเป็นพื้นที่ราบลุ่ม ประกอบด้วยสวนมะพร้าว สวนส้มโอ และบ่อเลี้ยงปลา ซึ่งจากการประชาคมหมู่บ้าน พบว่าประชาชน หมู่ที่ 1 บ้านปากวน ตำบลปลายโพงพาง ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำสวนมะพร้าว ซึ่งคนในสมัยก่อนเวลาปวดเมื่อยตามร่างกาย เช่น ปวดข้อ เส้นเอ็น จะนำกะลามะพร้าวด้านที่มีตามาคว่ำและใช้เท้าเหยียบไปมา เพื่อบรรเทาอาการปวดเมื่อย หรือนำมาหนุนศีรษะ หนุนหลัง ก็จะบรรเทาอาการปวดเมื่อยได้เช่นกัน
ปัจจุบัน คนไทยส่วนใหญ่ให้ความสนใจเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ ทั้งทางร่างกายและการดำรงชีวิต ซึ่งในแต่ละวันทุกคนมีภาระหน้าที่และกิจกรรมที่ต้องทำ ทั้งในด้านการทำงาน การออกกำลังกาย การพักผ่อน ดังนั้น จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องดูแลรักษาสุขภาพ มือเป็นอวัยวะส่วนที่สำคัญส่วนหนึ่งที่ต้องใช้ในการทำงาน ใช้หยิบจับ หรือบางที่บางคนแทบไม่ได้ใช้งานมือ นิ้วมือ จึงมีอาการเหน็บชา เจ็บป่วยตามนิ้วมือ หากไม่สนใจดูแลรักษา อาจทำให้เกิดโรคต่างๆ ตามมาภายหลังได้
ชาวบ้านในชุมชนภายใต้การนำของ นายวีระชิต จันทร์เพ็ง ได้รวมตัวกันจัดตั้งกลุ่มผลิตภัณฑ์จากกะลา ตำบลปลายโพงพาง เมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2544 เพื่อนำกะลามะพร้าวซึ่งเป็นวัสดุธรรมชาติที่เหลือใช้มาสร้างมูลค่าเพิ่มและช่วยบำบัดรักษา ดูแลสุขภาพมือได้อีกทางหนึ่ง ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภออัมพวา สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดสมุทรสงคราม ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภออัมพวา และสำนักงานพาณิชย์จังหวัดสมุทรสงคราม
กลุ่มผลิตภัณฑ์จากกะลา ตำบลปลายโพงพาง ได้นำกะลามะพร้าว ซึ่งเป็นวัตถุดิบธรรมชาติที่เหลือใช้ในท้องถิ่นนำมาเจาะเป็นเม็ดเล็กๆ หลายๆ เม็ด นำมาร้อยติดกัน ให้ได้เป็นรูปแล้วเย็บติดกับพื้นลูกบีบ ในเบื้องต้นพบว่า เม็ดกะลามะพร้าวเพื่อสุขภาพมีประสิทธิภาพในการบำบัดรักษาโรคเกี่ยวกับมือได้ ทางกลุ่มจึงพัฒนาเป็นลูกบีบกะลาปลดล็อก ช่วยรักษาระบบประสาทมือให้ประชาชน ช่วยบรรเทาอาการเหน็บชา ช่วยลดอาการเกร็งชาตามมือและนิ้วมือ ทำให้การหมุนเวียนของโลหิตดีขึ้น และสามารถใช้คลึงบริเวณที่ปวดเมื่อยตามร่างกายได้
ในปีงบประมาณ 2562-2564 ได้ต่อยอดผลิตภัณฑ์โดยนำมาทำเป็นรองเท้ากะลาเพื่อสุขภาพ แผ่นพิงหลังเม็ดกะลา ตุ๊กตาลูกบีบกะลา สายคล้องหน้ากากอนามัยทำด้วยเม็ดกะลา และยังต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย ช่วยลดรายจ่ายในครัวเรือน สร้างอาชีพและรายได้แก่ชุมชนได้อย่างดี
กล่าวได้ว่า กศน.ตำบลปลายโพงพาง ได้ดำเนินการปฏิบัติที่ดี (Best Practice) ในเรื่อง “ผลิตภัณฑ์จากกะลา” โดยมีการทดลอง พัฒนาโดยใช้กระบวนการปฏิบัติที่ดีเพื่อสร้างนวัตกรรมการเรียนรู้ด้านอาชีพ ที่สอดคล้องกับบริบทชุมชน ประชาชนสามารถพัฒนาตนเองได้ พัฒนาชุมชนได้อย่างยั่งยืน
เคยได้ยินกันไหม? ที่ว่ากินปลาแล้วจะฉลาด มีงานวิจัยจากคณะพยาบาลศาสตร์และสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยเพนซิลวาเนีย สหรัฐอเมริกา ตรวจสอบการกินปลาของเด็กวัย 9-11 ปีในประเทศจีนจำนวน 541 คน พบข้อสรุปที่น่าสนใจว่า กรดไขมันโอเมก้า 3 เข้าไปสะสมในสมองช่วยให้เด็กมีสภาพการนอนหลับที่สมบูรณ์ขึ้น ผลที่ตามมาคือพฤติกรรมด้านการเรียนรู้ดีขึ้น ก้าวร้าวน้อยลง ใช้เวลากับการเรียนได้มากขึ้น ความฉลาดจึงเป็นผลพวงที่ตามมาจากสภาพการนอนหลับที่ดีขึ้นนั่นเอง ปลาเป็นแหล่งของโอเมก้า 3 ที่ดีที่สุด และที่สำคัญปลาของไทยเราก็มีโอเมก้า 3 สูง ไม่แพ้ปลาแซลมอน แถมยังมีราคาที่ถูกและหากินได้ง่าย ในโอเมก้า 3 เป็นกรดไขมันจำเป็นที่ช่วยในเรื่องการทำงานของระบบประสาท ช่วยเพิ่มความจำ ทำให้ฉลาด และไอคิวดี ถ้าอยากได้โอเมก้า 3 ต้องเลือกกินปลาชนิดไหนดี ลองดูปริมาณโอเมก้า 3 ในปลาของไทยแต่ละชนิด มีประโยชน์มากมายขนาดนี้ 🐟ปลาทู ปลาทูมีไขมันทั้งหมด 3.8 กรัม มีโอเมก้า 6 อยู่ที่ 0.06 กรัม มีโอเมก้า 3 อยู่ที่ 0.22 กรัม แต่ถ้าปลาทูนึ่งมีไขมันทั้งหมด 3.0 กรัม มีโอเมก้า 6 อยู่ที่ 0.03 กรัม มีโอเมก้า 3 อยู่ที่ 0.18 กรัม ข้อมูลโภชนาการ ต่อเนื้อปลา 100 ก
คนไทยกับต้นกล้วยเป็นความผูกพันมาช้านาน แม้วันนี้เราจะใช้ใบตองกล้วยน้อยลง หรือเลิกใช้เชือกกล้วยไปแล้วก็ตาม แต่ประเพณีชีวิตคนไทยกับต้นกล้วยยังแยกกันไม่ได้ ไม่ว่าพิธีขึ้นบ้านใหม่ หรือขบวนแห่ขันหมากแต่งงานก็จะขาดต้นกล้วยไม่ได้ ไปจนถึงพระราชพิธีพระบรมศพก็ยังมีการแทงหยวกกล้วยเป็นลวดลายประกอบพระเมรุ ที่สำคัญคือ เครื่องบายศรีใหญ่น้อยทั้งหลายที่ใช้ในพิธีศักดิ์สิทธิ์ล้วนทำมาจากใบตองที่นำมารีดเป็นกลีบเป็นกรวยสวยงาม อันเป็นที่มาของคำสำคัญที่ผูกพันชีวิตคนไทยกับต้นกล้วยว่า “พิธีรีตอง” ข้างต้นเป็นเรื่องของกล้วยกับประเพณีไทย ในที่นี้จะขอกล่าวถึงการ “กินกล้วยเป็นอาหารและยา” ซึ่งดำรงอยู่ในวัฒนธรรมโภชนาการและแพทย์พื้นบ้านไทยมาแต่โบร่ำโบราณไม่ขาดสายมาจนถึงทุกวันนี้ คนไทยรู้จักกินกล้วยหลายชนิด แต่ที่ฮิตที่สุดก็คือ “กล้วยน้ำว้า” นอกเหนือจากประโยชน์ทางด้านอาหารแล้ว กล้วยยังมีคุณค่าอนันต์ในทางยา หมอพื้นบ้านใช้ใบตองอ่อนที่ยังม้วนอยู่ นำมาอังไฟสำหรับประคบรักษาอาการปวดหน้าอก อาการอักเสบพุพองของผิวหนัง หรือนำมาต้มน้ำดื่มแก้ท้องเสีย บิด แก้ผื่นคัน สมัยที่ยาเพนิซิลินหายาก น้ำคั้นสดจากหยวกกล้วยช่วยเยียวยาโรคหนองใน
เชื่อว่า ความสุขของเด็กบ้านสวนหลายคนคงจะเหมือนๆ กัน ใช้เวลาช่วงวันหยุด เสาร์ –อาทิตย์ ออกกำลังกายปีนป่ายห้อยโหนต้นไม้เป็นลิงค่างแล้วกับเพื่อนๆ อย่างสนุกสนาน ฝึกหัดว่ายน้ำในร่องสวน โดยใช้ลูกมะพร้าวผูกเป็นทุ่นพยุงตัว ยามหิว ก็ปีนต้นไม้เลือกเก็บผลไม้กินตามความพอใจ ทั้งฝรั่งขี้นก กล้วยหอม กล้วยไข่ มะพร้าว ฯลฯ พอเข้าสู่ช่วงฤดูร้อนทุกปี เด็กบ้านสวนจะสนุกสนานกับการเก็บมะม่วงพันธุ์ไทยโบราณหลายชนิดที่มีรสชาติเอร็ดอร่อย เช่น มะม่วงแขนอ่อน(จำได้แม่น ..ผลยาวมาก ) แก้มแดง (ลูกสีสวยงาม เป็นเอกลักษณ์เด่น ) ลิ้นงูเห่า ( รสชาติหวานหอมเหมือนมะม่วงอกร่อง) ทองดำ (ผลดิบ มีรสมันปนเปรี้ยว ผลสุก หอมหวานอร่อยมาก ) อกร่อง (รสชาติหวานหอม อร่อยที่สุดในกลุ่มมะม่วงกินสุก ) ตลับนาค(กลิ่นหอม รสหวานอร่อย )กำปั้น หรือ กระล่อน ( ลูกเล็ก มีกลิ่นหอม รสหวาน ) พิมเสนมัน (ผลสุกงอมมีรสหวานปนเปรี้ยว ) และมันขุนศรี (อร่อยทั้งผลดิบและสุก ) ฯลฯ ในอดีต เมืองไทยมีสายพันธุ์มะม่วงไทยโบราณหลายร้อยสายพันธุ์ แต่วันนี้ มะม่วงเหล่านั้น นับวันแทบจะสูญหายไปหมด เพราะเกษตรกรส่วนใหญ่เลือกปลูกมะม่วงที่ได้รับความนิยมเชิงการค้าเสียเป็นส่วนใหญ่ เช
“ทุเรียน” ราชาผลไม้ของไทย มีหลากหลายสายพันธุ์ บางชื่อบางสายพันธุ์อาจจะไม่คุ้นหู แต่ทุเรียนไทยก็อร่อยไม่แพ้ของที่อื่น ยิ่งใกล้ฤดูของทุเรียนเมื่อไหร่ คอทุเรียนต้องรีบไปจับจ่ายกันแน่นอน ซึ่งต้องยอมรับว่าเป็นผลไม้ที่ราคาค่อนข้างสูง แต่ก็มีหลายคนที่ยอมจ่ายเพื่อความอร่อย เอกลักษณ์เฉพาะที่หลายคนหลงใหล รู้ก่อน เตรียมก่อน กำเงินให้พร้อม คอทุเรียนห้ามพลาด วันนี้เทคโนโลยีชาวบ้านจะพาไปส่อง 5 อันดับพันธุ์ทุเรียนแพงที่สุดในไทย จะมีสายพันธุ์ไหนกันบ้างต้องไปดู ราคาอาจจะแพง แต่ละลูกจะมีที่มาและมีเอกลักษณ์เด่น ที่ใครได้ลิ้มลองต้องบอกอร่อย สมกับราคาที่ยอมจ่าย อร่อยแค่ไหนก็ทุ่มสุดตัว อันดับที่ 5 ทุเรียนสายพันธุ์หนามดำ (สวนบ้านไร่ธนิสร) ทุเรียนสายพันธุ์หนามดำ หรือ โอวฉี่ มีการนำต้นพันธุ์มาทดลองปลูกควบคู่กับการปลูกลำไย และพบว่าให้ผลผลิตสมบูรณ์ ลูกกลม ตกไซซ์น้อย ดูแลง่าย ทนต่อโรคระบาดและราคาสูง ใช้เวลาปลูก 3-4 ปีก็ให้ผลผลิตแล้ว ทุเรียนหนามดำ หรือ โอวฉี่ มีถิ่นฐานมาจากมาเลเซีย จุดเด่นรสชาติจะหวานมัน หวานแหลม มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว เนื้อเยอะ เนื้อนุ่ม เนียน เหมือนทานเค้ก คล้ายกับการทานทุเรียนก้านยาวและพวงมณีผสมกั
