กระเตงลูกนอกกรุง เที่ยววิถี‘ไทยเบิ้ง’
คอลัมน์ สดจากเยาวชน
กระเตงลูกนอกกรุง – แต๊ก…แต๊ก…แต๊ก… เสียงรถอีแต๋นหรือรถอีแลนแตนที่ชาวบ้านในชุมชนไทยเบิ้งบ้านโคกสลุง ตำบลโคกสลุง อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี นิยมเรียก กำลังพาครอบครัวกว่า 50 ชีวิต ตะลอนทั่วชุมชนเพื่อเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น
ทั้งการทอผ้าด้วยกี่โบราณ ทอเสื่อ สานของเล่นจากใบลาน และลงมือทำขนมเบื้องสไตล์ไทยเบิ้ง ในทริป “มนต์เสน่ห์ไทยเบิ้ง บ้านโคกสลุง วิถีวัฒนธรรมลุ่มน้ำป่าสัก” จัดโดย “กระเตง นอกกรุง” ชุมชนออนไลน์สำหรับครอบครัวที่อยากพาลูกเปิดโลกกว้างผ่านกิจกรรมสร้าง สรรค์
ก่อนหน้านี้เด็กๆ และคุณพ่อคุณแม่เริ่มต้นการเรียนรู้ที่ “พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านไทยเบิ้งโคกสลุง” เรือนไทยที่จัดแสดงวิถีชีวิตและประวัติความเป็นมาของชาวไทยเบิ้ง จากนั้นคุณลุงคุณป้าชาวไทยเบิ้งพาทุกครอบครัวสนุกกับกิจกรรมเวิร์กช็อปการตัดกระดาษเป็น “พวงมโหตร” และลงมือ “ย้อมผ้าแบบโบราณ” ด้วยสีธรรมชาติ
จากนั้นจึงกระเตงกันขึ้นรถอีแลนแตนไปที่สถานีรถไฟโคกสลุง เพื่อขึ้น “รถไฟลอยน้ำ” ไปยังเขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ก่อนตบท้ายกิจกรรม วันแรกด้วยอาหารพื้นบ้านสไตล์ไทยเบิ้ง เมนูเด่นคือ “พริกตะเกลือ” เครื่องเคียงกินคู่กับข้าวในสำรับของชาวไทยเบิ้ง บรรยากาศตลอด ทริปอบอวลไปด้วยความรู้ ความสนุก และความสุขของคุณพ่อคุณแม่และเด็กๆ
พ่อมืด ประทีป อ่อนสลุง คณะทำงานศูนย์วัฒนธรรมไทยเบิ้ง เล่าว่า ชุมชนเราเริ่มทำงานเรื่องวัฒนธรรมตั้งแต่ปี 2542 โดยตั้งต้นที่การทำพิพิธภัณฑ์ก่อน แล้วคิดร่วมกันว่าทำอย่างไร ที่พิพิธภัณฑ์จะไม่เป็นที่เก็บของเก่า ทำอย่างไรถึงจะมีชีวิต จึงเปิดให้คนในชุมชนที่อยากทำกิจกรรมที่เป็นประโยชน์กับบ้านเกิดเมืองนอน มาใช้พิพิธภัณฑ์เป็นสถานที่จัดกิจกรรม เราทำมาเรื่อยๆ จนมีคนสนใจมากขึ้น เลยคุยกันต่อว่าถ้าเราทำให้มีชีวิตคงไม่ใช่แค่ที่นี่ชุมชน ก็คือพิพิธภัณฑ์ด้วย จึงนำภูมิปัญญามาจับ ให้คนเฒ่าคนแก่มาสอน แล้วเด็กมาเรียน
“กระทั่งปี 2557 เราเริ่มปักธงว่าเราจะทำชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม และขับเคลื่อนเต็มที่ในปี 2558 โดยมีหลายภาคีเข้ามาช่วย เช่น กรมส่งเสริมวัฒนธรรมมาส่งเสริมเรื่องชุมชนท่องเที่ยว สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล มาทำเรื่องการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืน ช่วยให้เราดำเนินงานอย่างสมดุลระหว่างคุณค่ากับมูลค่า”
“ความสมดุลระหว่างคุณค่ากับมูลค่า” ที่พ่อมืดกล่าวถึงทำให้การดำเนินงานถ่ายทอดภูมิปัญญามีรายได้หล่อเลี้ยง พร้อมต้อนรับนักเรียนรู้ที่จะหมุนเวียนเข้ามา ขณะเดียวกันก็รักษาคุณค่าความเป็นไทยเบิ้งโคกสลุงไม่ให้ตกหล่นไปไหน
พ่อทศ ธชย และ แม่จอย พิชชิตา วชิราดิศัย เล่าว่า “เป็นครั้งแรกที่มาร่วมกิจกรรมและเป็นจังหวัดที่เราไม่เคยมากัน เลยอยากพาลูกมาลองเจออะไรใหม่ๆ เราเองอยากรู้ด้วยว่าที่นี่มีอะไรบ้าง จากที่ได้เข้าร่วมก็สนุกและประทับใจมาก ไม่คิดว่าอำเภอเล็กๆ จะซ่อนอะไรไว้เยอะ มีวัฒนธรรม มีชาวบ้านที่น่ารักและมีกิจกรรมให้ทำเยอะมาก”
ด้าน พ่อโน้ต ศราวิน ปัญจะผลินกุล ที่พาลูกมาเข้าร่วมกิจกรรมกับกระเตงนอกกรุงเป็นครั้งที่ 2 บอกว่า “ถ้าเรามองแต่ว่าทำอย่างไรให้ลูกเรียนเก่งแล้วอ่านแต่หนังสืออาจทำให้ลูกตกหล่นบางอย่าง เพราะมีเรื่องราวมากมายนอกตำราเรียนที่จะช่วยเสริมสร้างความคิดใหม่ๆ แก่เด็ก ผมมองว่าเด็กสมัยใหม่อาจขาดแรงจูงใจ แรงบันดาลใจ และจินตนาการ จึงควรเป็นพ่อแม่ที่พาเขาออกมาเติมการเรียนรู้แบบนี้ การมาทำกิจกรรมร่วมกันยังช่วยสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวได้ดี”
ขณะที่ แม่แอ๋ว นัทธ์หทัย นาวานุเคราะห์ ที่พาลูกสาววัยประถมศึกษา มาเข้าร่วมกิจกรรมหลายครั้งแล้ว บอกว่า “เวลามาทริปแบบนี้ เด็กๆ จะได้ฝึกการรอคอย การอยู่ร่วมกับคนอื่น เรียนรู้ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่ต่างกันไปในแต่ละที่ อยากเชิญชวนทุกครอบครัวลองหาเวลาทำกิจกรรมที่สร้างสรรค์กับลูก เพื่อส่งเสริมให้ลูกเติบโตสมวัยอย่างมีคุณภาพ”
ฝุ่นเมืองกรุงและอีกหลายเมืองใหญ่ทั่วประเทศกำลังฟุ้งกระจาย จนหลายคนอาจหายใจลำบาก ใครอยากหนีไปสูดอากาศดีๆ พร้อมพาลูกๆ ทำกิจกรรมสนุก เรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่น่าสนใจ ชาวบ้านที่โคกสลุง พร้อมรอต้อนรับ ติดตามรายละเอียดที่ FB Page : ชุมชนวัฒนธรรม “ไทยเบิ้งบ้านโคกสลุง” หรือสนใจเข้าร่วมกิจกรรมดีๆ สำหรับครอบครัว ที่ชุมชนอื่นๆ ติดตามทาง FB Page : กระเตงนอกกรุง
