มัคคุเทศก์น้อยสืบตำนาน นำทีมพาเที่ยว‘บ่อเหล็กน้ำพี้’
คอลัมน์ สดจากเยาวชน
มัคคุเทศก์น้อย สดจากเยาวชน – โรงเรียนบ้านน้ำพี้มิตรภาพที่ 214 ตำบล น้ำพี้ อำเภอทองแสนขัน จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นโรงเรียนที่ตั้งอยู่ใกล้แหล่งเรียนรู้ที่น่าสนใจแห่งหนึ่งนั้นคือ “พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ่อเหล็กน้ำพี้” แหล่งท่องเที่ยวสำคัญอีกแห่งของจังหวัดอุตรดิตถ์ ที่นี่เป็นแหล่งแร่เหล็กธรรมชาติชั้นดี
ปรากฏหลักฐานว่ามีการนำแร่เหล็กจากบ่อเหล็กน้ำพี้ไปถลุงทำอาวุธเพื่อ ใช้ในการศึกสงครามมาตั้งแต่สมัยโบราณ ปัจจุบันคนบ้านน้ำพี้ยังคงมีชีวิตสัมพันธ์กับแร่เหล็ก ทำดาบ มีด พระเครื่อง พระบูชา วัตถุมงคล เป็นผลิตภัณฑ์ขึ้นชื่อของชุมชน
บ่อพระขรรค์
ภาพเจนตาเมื่อไปเยือนพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ่อเหล็กน้ำพี้ก็คือ มัคคุเทศก์น้อยๆ ที่คอยบอกเล่าเรื่องราว ณ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ่อเหล็กน้ำพี้ เด็กๆ ได้รับการสนับสนุนให้ศึกษาสืบค้นประวัติศาสตร์ชุมชนตนเองจนสามารถนำชมสิ่งที่น่าสนใจภายในพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ่อเหล็กน้ำพี้ได้อย่างคล่องแคล่ว ภาคภูมิใจว่าชุมชนของตนมีสิ่งสำคัญ และมีคุณค่าควรแก่การดูแลรักษาเพียงใด
“สวัสดีค่ะ หนูเป็นมัคคุเทศก์น้อยฝึกหัดจากโรงเรียนบ้านน้ำพี้มิตรภาพที่ 214 ยินดีต้อนรับค่ะ หนูจะมาแนะนำและนำชมสถานที่สำคัญในพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ่อเหล็กน้ำพี้ค่ะ” เด็กหญิงนิติพร แสนลำพรวน หรือ น้องครีม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 หนึ่งในสมาชิกชมรมมัคคุเทศก์น้อยกล่าวแนะนำ
น้องครีม เด็กหญิงนิติพร แสนลำพรวน
กลุ่มเด็กๆ พาชมสถานที่สำคัญภายในพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านบ่อเหล็กน้ำพี้ เช่น หุ่นจำลองบอกเล่าเรื่องราวตั้งแต่การขุดหาเหล็ก การถลุง ตีมีดตีดาบของผู้คนสมัยก่อน รวมทั้งข้าวของเครื่องใช้ บ่อพระแสง บ่อพระขรรค์ เป็นบ่อเหล็กที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในบริเวณแหล่งแร่เหล็กน้ำพี้ และในสมัยโบราณช่างใช้ทำพระขรรค์ถวายพระมหากษัตริย์
โดยทั้งสองบ่อเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้ามาชม แล้วใช้ไม้ที่ได้จัดเตรียมไว้ใช้ตกเหล็กซึ่งเป็นแม่เหล็กซึ่งมีคุณสมบัติในการดูดเหล็ก น้ำพี้ซึ่งมีลักษณะเป็นก้อนหินเหล็กๆ นำกลับเป็นที่ระลึก หรือไว้บูชาเพื่อความเป็นสิริมงคล แต่ต้องเปล่งวาจาขอต่อศาลเจ้าพ่อบ่อเหล็ก น้ำพี้ตั้งอยู่ทิศเหนือของบ่อพระแสงและบ่อพระขรรค์เสียก่อน
เรียนรู้การตีดาบสมัยโบราณกับมัคคุเทศก์รุ่นพี่
แม้เรื่องเล่า ตำนาน ประวัติศาสตร์อาจดูเป็นเรื่องที่เข้าใจยาก แต่เมื่อค้นคว้าทำความเข้าใจ วันแล้ววันเล่า เด็กๆ จึงสามารถให้ข้อมูลนักท่องเที่ยวที่มาเยือนได้อย่างมั่นใจ การปฏิบัติหน้าที่มัคคุเทศก์น้อยทุกครั้ง จึงเต็มไปด้วยความสุข ความภูมิใจ
น้องครีมบอกว่า “รู้สึกภูมิใจค่ะที่ได้เป็นมัคคุเทศก์แนะนำบ่อเหล็กน้ำพี้ให้กับนักท่องเที่ยว หนูเองก็ได้เรียนรู้ว่าชุมชนเรามีความเป็นมายังไงด้วยค่ะ อยากสอนให้น้องๆ รุ่นต่อไปให้รู้จักประวัติ ตำนาน ของดีของหมู่บ้านเราด้วยค่ะ”
น้องแก้ม เด็กหญิงธนัชพร สีสมุดคำ
“ตอนแรกหนูรู้สึกตื่นเต้น แต่ตอนนี้ไม่ตื่นเต้นแล้วค่ะ เพราะว่าสนุก แล้วก็มีพี่ๆ คอยช่วย หนูอาจจะยังไม่ค่อยเก่งแต่จะทำหน้าที่เต็มที่ อยากเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับบ้านเราให้นักท่องเที่ยวฟังค่ะ” น้องแก้ม เด็กหญิงธนัชพร สีสมุดคำ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สมาชิกใหม่ของชมรมมัคคุเทศก์ บอกเล่าด้วยรอยยิ้มสดใส
การปฏิบัติหน้าที่เป็นมัคคุเทศก์เป็นเรื่องท้าทาย ได้พบปะผู้คนมากหน้าหลายตาต้องฝึกทักษะการพูด กิริยามารยาท รู้จักมีความรับผิดชอบ เด็กๆ พูดเป็นเสียงเดียวกันว่าสิ่งที่ประทับใจก็คือ การได้เล่าเรื่องราวประวัติความเป็นมาของชุมชนท้องถิ่นตนเองให้นักท่องเที่ยวฟัง ไม่เพียงแต่ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ชุมชนที่มัคคุเทศก์น้อยจะได้รับ ลึกลงไปกว่านั้นยังตอกย้ำให้เด็กๆ ภาคภูมิใจในคุณค่าสิ่งที่มีอยู่ในชุมชนตนเอง เชื่อมโยงไปสู่สิ่งที่สำคัญคือความรู้สึกรักและหวงแหน
แข่งกันตกแร่เหล็กน้ำพี้
มัคคุเทศก์น้อยยินดีต้อนรับค่ะ
ผลิตภัณฑ์ดาบเหล็กน้ำพี้
เหล็กน้ำพี้ของฝากเมื่อมาเยือน
มัคคุเทศก์น้อยจะมีฝีมือและลีลาน่าสนใจแค่ไหน จะคัดสรรอะไรมาเล่าให้ฟัง ติดตามในรายการทุ่งแสงตะวัน ตอน เล่าเรื่องเมืองเหล็ก (น้ำพี้) เสาร์ที่ 19 ตุลาคมนี้ เวลา 05.05 น. ทางช่อง 3 กด 33
ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นได้ทาง www.payai.com หรือ เฟซบุ๊กทุ่งแสงตะวัน
โดย – กนกวรรณ อำไพ
