พระอู่ทองท้องช้าง
ชมรมพระเครื่องข่าวสด
โดย… แทน ท่าพระจันทร์
พระอู่ทองท้องช้าง : ชมรมพระเครื่องข่าวสด – สวัสดีครับท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน พระกรุเนื้อชินชนิดหนึ่งที่มีชื่อเรียกว่า “พระอู่ทองท้องช้าง” ในสมัยก่อนมีความนิยมมาก เนื่องจากพุทธคุณเด่นทางด้านอยู่ยงคงกระพัน และแคล้วคลาด มีการพบกรุแรกที่วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ลพบุรี กรุเดียวกับที่พบ พระร่วงหลังผ้า และ พระหูยาน
พระอู่ทองท้องช้างกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุพบพร้อมๆ กับพระร่วงหลังลายผ้า พระหูยาน และพระอื่นๆ พระอู่ทองท้องช้างที่มีชื่อเรียกเช่นนี้ก็เนื่องจากศิลปะขององค์พระเป็นแบบศิลปะอู่ทองสุวรรณภูมิ (ศิลปะอู่ทองยุคต้น ราวพุทธศตวรรษที่ 18) ซึ่งเป็นยุคสมัยเดียวกับศิลปะขอมบายน แต่ศิลปะแบบอู่ทองสุวรรณภูมินั้นมีการพบเฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น นิยมสร้างเป็นแบบพระศกผมหวี ผมเวียน พระเกศแบบฝาละมี มักมีไรพระศก ลำพระองค์จะค่อนข้างยาว และมีขอบสบง พระอู่ทองท้องช้างก็มีศิลปะขององค์พระเป็นแบบนี้
ส่วนคำว่า “ท้องช้าง” ก็มาจากเส้นสังฆาฏิและเส้นชายจีวรจะต่อกันยาวลงมาในลักษณะโค้งครึ่งวงกลม จึงคล้ายกับลักษณะของคำว่าตกท้องช้าง คนในสมัยนั้นจึงนำพุทธลักษณะเด่นขององค์พระมาตั้งเป็นชื่อพระว่า “พระอู่ทองท้องช้าง”
พระที่พบในกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ลพบุรี มีทั้งพิมพ์ใหญ่ พิมพ์กลาง และพิมพ์เล็ก พระพิมพ์ใหญ่จะประทับนั่งบนฐาน ส่วนพระพิมพ์กลางและพิมพ์เล็กจะไม่มีฐานบัว ส่วนมากจะตัดชิดกับหน้าตัก เนื้อของพระอู่ทองท้องช้างส่วนใหญ่จะเป็นเนื้อชินเงินแทบทั้งหมด พบเนื้อชินตะกั่วสนิมแดงบ้างแต่ก็คงไม่เกินสิบองค์ หลังของพระมักจะเป็นแบบหลังผ้า แบบหลังตันก็มีบ้าง ผิวพระเนื้อชินเงินจะมีผิวปรอทจับทั่วทั้งองค์
พระอู่ทองท้องช้างมีการพบที่กรุวังพานกำแพงเพชรอีกครั้งหนึ่ง เป็นพระเนื้อชินเงิน มีแบบพิมพ์คล้ายๆ กัน แต่ก็มีข้อแตกต่างกันบ้างไม่เหมือนกันเสียทีเดียว สามารถแยก แยะได้ พระที่พบของกรุวังพานจะมีพิมพ์เดียว และพบจำนวนประมาณ 100 องค์เท่านั้น
พระอู่ทองท้องช้างในสมัยก่อนได้รับความนิยมมาก แต่จำนวนพระมีน้อย ต่อมาจึงไม่ค่อยได้พบเห็นกันนัก หาพระยากก็เลยลืมๆ กันไป และอีกอย่างขนาดขององค์พระค่อนข้างเขื่อง
พุทธคุณของพระอู่ทองท้องช้างเด่นทางด้านอยู่ยงคงกระพัน และแคล้วคลาด ค่านิยมสนนราคาค่อนข้างสูงทั้งสองกรุ ของปลอมก็มีการทำกันมานานแล้ว เวลาเช่าหาก็ควรพิจารณาให้ดีๆ ครับ
วันนี้ผมได้นำรูปพระอู่ทองท้องช้าง พิมพ์ใหญ่ของกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ลพบุรี จากหนังสืออมตพระกรุอันล้ำค่าของไทย มาให้ชมครับ
