สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (พิมพ์)

วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร

คอลัมน์ อริยะโลกที่ 6

สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (พิมพ์) วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร –วันศุกร์ที่ 1 พ.ค.2563 น้อมรำลึกครบรอบ 123 ปี ชาตกาล สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (พิมพ์ ธัมมธโร) สมเด็จพระราชาคณะฝ่ายธรรมยุติกนิกาย อดีตเจ้าอาวาสวัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร ท่านยังเคยดำรงตำแหน่งสำคัญในคณะสงฆ์ เช่น ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช สังฆมนตรี รองประธานสังฆสภา กรรมการมหาเถรสมาคม เป็นต้น

มีนามเดิม พิมพ์ แสนทวีสุข เกิดเมื่อวันเสาร์ที่ 1 พ.ค.2440 ที่บ้านสว่าง ต.สว่าง อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี บิดา-มารดา ชื่อ นายทองและนางนวล แสนทวีสุข

ศึกษาอักขรสมัย คือ เรียนหนังสือไทย ที่โรงเรียนวัดบ้านม่วง ต.ตาลสุม อ.พิบูลมังสาหาร 2 ปี ย้ายเข้าไปเรียนต่อที่โรงเรียนอุบลวิทยาคม วัดสุปัฏนาราม อ.เมือง จ.อุบลราชธานี สำเร็จชั้นมูล ข. (เทียบชั้น ม.2 ในปัจจุบัน) เมื่ออายุ 14 ปี

เมื่ออายุ 17 ปี บรรพชาที่วัดสุปัฏนาราม โดยมีสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (อ้วน ติสโส) ครั้งดำรงสมณศักดิ์ที่พระราชมุนี เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระศาสนดิลก (เสน ชิตเสโน) เป็นบรรพชาจารย์

เมื่อวันที่ 19 เม.ย.2460 อายุ 20 ปี บริบูรณ์ เข้าพิธีอุปสมบท ที่อุทกุกเขปสีมา ในลำแม่น้ำมูน ที่ท่าบ้านโพธิ์ตาก อ.พิบูล มังสาหาร จ.อุบลราชธานี โดยมีสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (อ้วน ติสโส) เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระศาสนดิลก เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ได้รับฉายาว่า ธัมมธโร

ศึกษาพระปริยัติธรรม สอบได้สำเร็จภูมิเปรียญธรรม 6 ประโยค ที่สำนักเรียนวัดบวรนิเวศวิหาร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพระราชาคณะสามัญถึงชั้นสมเด็จพระราชาคณะ เป็นลำดับ คอยรับภาระพระพุทธศาสนา ประกอบศาสนกิจเพื่อให้เป็นหิตานุหิตประโยชน์ แก่พุทธจักรและอาณาจักร และรักษาสมณวัตร ระเบียบปฏิบัติ ประเพณีราชการมาโดยเรียบร้อย

ลำดับงานปกครองคณะสงฆ์ พ.ศ.2494 เป็นสังฆมนตรีสมัยที่ 1 ซึ่งมีสมเด็จพระวันรัต (ปลด กิตติโสภโณ) เป็นสังฆนายก พ.ศ.2498 เป็นสังฆมนตรีสมัยที่ 2 ซึ่งมีสมเด็จพระวันรัต (ปลด กิตติโสภโณ) เป็นสังฆนายก พ.ศ.2500 เป็นเจ้าอาวาสวัดพระศรีมหาธาตุ บางเขน

พ.ศ.2503 เป็นรองประธานสังฆสภา พ.ศ.2508 เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม พ.ศ.2510 เป็นเจ้าคณะภาค 9-10 (ธ)

พ.ศ.2514 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช แทนสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (จวน อุฏฺฐายี) ซึ่งสิ้นพระชนม์ พ.ศ.2516 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช แทนสมเด็จพระ อริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปุณฺณสิริ) ซึ่งทรงประชวร

ลำดับสมณศักดิ์ พ.ศ.2475 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระญาณดิลก พ.ศ.2490 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชกวี พ.ศ.2492 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพโมลี

พ.ศ.2496 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมปิฎก พ.ศ.2504 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระพรหมมุนี

พ.ศ.2508 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์ เป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระมหาวีรวงศ์

ด้านการศึกษา เป็นอุเทศาจารย์สอนพระปริยัติธรรม ทั้งแผนกธรรมและบาลี เป็นกรรมการตรวจธรรมสนามหลวง กรรมการตรวจประโยคบาลีสนามหลวง เป็นผู้แทนรองแม่กองธรรมประจำมณฑล อำนวยการสอบและตรวจธรรมสนามหลวง เป็นผู้จัดการศึกษาพระปริยัติธรรม เป็นครูใหญ่ โรงเรียนฝึกหัดครูพระภิกษุวัดสุทธจินดา จ.นครราชสีมา และจัดตั้งโรงเรียนมัธยมสมทบ เป็นกรรมการบริหารงานสภาการศึกษาของคณะสงฆ์ สอนศีลธรรม จรรยานักเรียน และสอนธรรมศึกษาแก่คณะครู

ด้านการเผยแผ่ เป็นพระคณาจารย์เอกในทางเทศนา เอาใจใส่เทศนาสั่งสอนศีลธรรม จรรยาแก่ประชาชน จัดการอบรมศีลธรรมจรรยาแก่นักเรียน และให้แสดงตนเป็นพุทธมามกะ เป็นกรรมการจัดรายการกระจายเสียงในวันธรรมสวนะ กรมประชาสัมพันธ์ จัดให้อุบาสกอุบาสิกา ประพฤติปฏิบัติชอบตามวัตถุประสงค์แห่งพระศาสนา

แต่งหนังสือเกี่ยวกับหลักวิชาและศีลธรรม เช่น สากล ศาสนา ปัณณกเทศนาวิธี มงคลยอดชีวิต โลกานุศาสนี บทสร้างนิสัย และเรื่องอื่นอีก พิมพ์แจกจ่าย และอ่านทางวิทยุกระจายเสียงเพื่อให้ประชาชนได้อ่านและฟัง ถือปฏิบัติอบรมตนให้เป็นพลเมืองดี

มรณภาพอย่างสงบ เมื่อวันที่ 30 พ.ย.2517

สิริอายุ 77 ปี พรรษา 57