เส้นทางสายไหมแอ่วเหนือเชื่อมผ้าไหม-แหล่งท่องเที่ยว : หลากหลาย

เส้นทางสายไหมแอ่วเหนือ – กิจกรรมเส้นทางสายไหม…สู่เมืองรอง ครั้งที่ 6 เป็นกิจกรรมครั้งสุดท้ายของเส้นทางสายไหมสู่เมืองรอง ที่กระทรวงพาณิชย์จัดขึ้น โดยเยี่ยมชมแหล่งผลิตผ้าไหมและแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของ จ.น่าน อุตรดิตถ์ และแพร่

นางลลิดา จิวะนันทประวัติ รองอธิบดีกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า กรมพัฒนาธุรกิจการค้าได้ดำเนินการกระตุ้นเศรษฐกิจมาอย่างต่อเนื่อง คือ สร้างการรับรู้และประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ผ้าไหมไทยเชื่อมโยงการท่องเที่ยวเมืองรอง

พระธาตุช่อแฮ

ปู่ม่านย่าม่าน

ภายใต้โครงการ “ยกระดับการตลาดผลิตภัณฑ์ผ้าไหมสู่แหล่งท่องเที่ยว” มีวัตถุประสงค์ให้ผ้าไหมเป็นสื่อกลางในการผลักดันให้เศรษฐกิจท้องถิ่นเติบโต และเดินไปข้างหน้าด้วยความเข้มแข็ง

อีกทั้งการท่องเที่ยวของไทยถือเป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญของประเทศ จึงดำเนินการเชื่อมต่อผ้าไหมไทยเข้ากับแหล่งท่องเที่ยวเมืองรอง

เริ่มต้นที่วัดภูมินทร์ จังหวัดน่าน ชมจิตรกรรมฝาผนังกระซิบรักปู่ม่าน–ย่าม่าน ตำนานกระซิบรักบันลือโลก ซึ่งเป็นภาพชายหญิงคู่หนึ่งกำลังกระซิบสนทนาภาษาเหนืออันสละสลวย บอกคนรัก และกลายเป็นเสมือนสัญลักษณ์ของเมืองน่านที่ไปปรากฏอยู่ในสินค้าจำนวนมาก

ใกล้กับวัดภูมินทร์ ไปชมความสวยงามของซุ้มลีลาวดี บริเวณหน้าพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติน่าน ขึ้นเป็นแถวเรียงราย 2 ข้างทางเดิน กิ่งก้านแผ่ขยายโค้งเข้าหากัน ราวกับอุโมงค์ต้นไม้ยิ่งใหญ่สวยงาม เป็นจุดถ่ายรูปที่ทุกคนไม่ควรพลาด

เป้าหมายต่อไปคือ กลุ่มทอผ้าบ้าน หล่ายทุ่ง ต.ปอน อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน ที่มีศักยภาพในการสืบสานวัฒนธรรมไทลื้อผ่านการทอผ้าซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชาวไทลื้อ

กลุ่มทอผ้าบ้านหล่ายทุ่ง

มีทั้งผ้าทอไทลื้อลายโบราณ ผ้าทอจก ไทลื้อ ผ้าทอน้ำไหล ผ้าปักมือลาย ผ้าย้อมสี และยังมีกระเป๋า ผ้าพันคอ ที่ทำจากผ้าไหมสวยๆ อีกด้วย

ปิดท้ายที่ร้านกาแฟบ้านไทลื้อ คาเฟ่กลางทุ่งนา เป็นร้านกาแฟหลักร้อย วิวหลักล้าน ซ่อนอยู่กลางหุบเขา เรียกว่าจิบกาแฟไปมองวิวภูเขาและทุ่งนาเพลินๆ

ร้านกาแฟไทลื้อ

เป็นร้านกาแฟโฮมเมดของร้านลำดวนผ้าทอ ทำให้ที่นี่ไม่ธรรมดา เพราะมีของที่ระลึกและผ้าทอไทลื้อ ผ้าทอน้ำไหล ลายโบราณ ของดี อ.ปัว ขายด้วย ผ้าทอและสินค้าทั้งหมดมาจากผลิตภัณฑ์ชุมชน

อิ่มเอมกับธรรมชาติแล้วมาชมเครื่องเงินมาตรฐานโลก ที่ศูนย์เครื่องเงินชมพู ภูคาและหัตถกรรมเมืองน่าน แหล่งรวมเครื่องประดับเงินที่ใหญ่ที่สุดใน จ.น่าน

เป็นทั้งสถานที่จำหน่าย ฝึกอาชีพให้กับคนในชุมชน เละเป็นแหล่งความรู้เครื่องเงิน จ.น่าน

ร้านเครื่องเงิน

แหวนเงินลวดลายหลากหลาย

เครื่องเงินทำมือส่วนใหญ่เป็นฝีมือชาวเขาเผ่าม้งและชาวเขาเผ่าเมี่ยน ซึ่งเชี่ยวชาญเรื่องเครื่องเงิน ที่สำคัญรูปแบบทันสมัย ช่างมีการผสมผสานระหว่างแบบสมัยใหม่กับแบบชาวเขาเข้าไว้ด้วยกันอย่างกลมกลืน

สําหรับเส้นทางสายไหม…สู่เมืองรอง จ.อุตรดิตถ์ ไปเรียนรู้ที่พิพิธภัณฑ์ ผ้าซิ่นตีนจก ไท–ยวน ลับแล ต.ชัยจุมพล อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ ก่อตั้งโดย จงจรูญ (โจ) มะโนคำ เพื่อบอกเล่าภูมิปัญญาวิถีชีวิตของสาวลับแลผ่านผ้าซิ่นตีนจก ผ้าทอพื้นเมืองที่มีความประณีต สอดแทรกด้วยทัศนคติ ความเชื่อ แต่งเติมจินตนาการผ่านเส้นสายลวดลายโบราณ มีรางวัลโอท็อป 5 ดาวการันตี

และนำทูลเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นประจำทุกปี

พิพิธภัณฑ์ผ้าซิ่นตีนจก ไท-ยวน ลับแล

ที่นี่เป็นพิพิธภัณฑ์จัดแสดงผ้าเก่าที่มีอายุกว่าร้อยปี และผ้าพื้นเมืองประยุกต์ที่เข้ากับยุคสมัย

อีกทั้งยังเปิดสอนให้กับเยาวชนได้สืบสานวัฒนธรรมผ้าไหมที่ส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น เเละสิ่งที่ไม่อยากให้พลาดคือเดินชมผ้าไหมโบราณที่หาดูยาก หรือดูผ้าซิ่นที่ทำด้วยทองคำสุดล้ำค่า โดยทองคำถูกนำไปรีดเป็นเส้นๆ คล้ายเส้นไหม เเล้วนำมาถักทอเป็นผ้าซิ่นทองคำ

จุดหมายถัดไปคือชมผ้าไหมที่ร้านจีรนันท์ผ้าทอน้ำอ่าง และร้านสมเกียรติผ้าทอ ต.น้ำอ่าง อ.ตรอน ผ้าทอที่มีเอกลักษณ์ “หงส์ไม่แล้ว แด้วไม่จอด” ซึ่งเป็นชื่อเฉพาะของผ้าทอแห่ง บ้านน้ำอ่าง อันมีเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัว มีความละเอียด ประณีต และได้พัฒนาลวดลายมากกว่า 6 ลาย อาทิ ลาย หงส์คู่ ลายหงส์เชียงแสน ลายโกนถมลอย ลายโกนลามใหญ่ ลายขอกระเบื้อง และลายซิ่นต้นฮับ ฯลฯ

ร้านผ้าทอจีรนันท์

สมัยโบราณจะมีสีหลักแค่ 2 สี ได้แก่ สีเขียวและสีเหลือง ต่อมาได้พัฒนาเพื่อให้เข้ากับยุคสมัย จึงสร้างสรรค์ให้เกิดสีที่ มากขึ้น เป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านที่ลูกหลานมีความตั้งใจสืบทอดให้คงอยู่สืบไป

มาถึงเมืองรอง จ.แพร่ ชวนไหว้พระเสริมสิริมงคล ที่วัด พระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง โบราณสถานคู่บ้านคู่เมืองแพร่มีอายุมากกว่าพันปี

เสร็จแล้วแวะไปชมศูนย์เรียนรู้ผ้าจกเมืองลอง และการย้อมผ้าสีครามธรรมชาติ ต.หัวทุ่ง อ.ลอง ชมกระบวนการปั่นเส้นฝ้ายและทอผ้า เรียนรู้การย้อมสีห้อมและครามอย่างใกล้ชิด

นอกจากนี้ ยังมีสินค้าผ้าจกเมืองลองที่มีคุณภาพจากฝีมือของศิลปินผ้าทอพื้นบ้านจำหน่ายด้วย ได้แก่ ผ้าแต่งลายจก ผ้าพันคอ ผ้าเช็ดหน้า ผ้าซิ่น กระเป๋า ปลอกหมอนอิง เนกไท ผ้าคลุมเตียงผ้าซิ่นลายจกทั้งฝ้ายและไหม

ร้านสมเกียรติผ้าทอ

ภูมิปัญญาชาวลับแล

ผ้าซิ่นตีนจก ไท-ยวน ลับแล

ไปกันต่อที่ ร้านชลธิชาผ้าไทย ต.หัวทุ่ง อ.ลอง ชมอัตลักษณ์ความงดงามและมีเสน่ห์ของผ้าจกไหมเต็มตัว ลายโบราณเชียงแสน ผ้าไหมทอมือที่รังสรรค์จากขนเม่น มีการทอในลักษณะล้วงควัก ด้วยลวดลายแบบโบราณสมัยเชียงแสนที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นยาวนานนับร้อยปี

จากนั้นไปสัมผัสผ้าจกไหมลายสร้อยกาบหมาก ของ กลุ่ม ทอผ้าบ้านนามน ต.หัวทุ่ง อ.ลอง หนึ่งในผ้าไหมลายโบราณที่เป็นเอกลักษณ์ของงานหัตถกรรมผ้าทอตีนจกแห่งเมืองลอง มีขนาดกว้าง 100 เซนติเมตร ยาว 180 เซนติเมตร ทอด้วยผ้าไหมและ ผ้าฝ้าย ซึ่งเป็นที่นิยมของผู้สวมใส่อย่างแพร่หลาย

ใครมาเมืองแพร่ต้องซื้อหม้อห้อม

โรงย้อมสีเสื้อหม้อห้อมบ้านทุ่งโฮ้ง

ปิดทริปชวนมาช็อปปิ้งที่บ้านทุ่งโฮ้ง แหล่งสินค้าพื้นเมือง หม้อห้อม ผ้าย้อมพื้นเมืองสีกรมท่าที่แสดงถึงความเป็นเอกลักษณ์ของชาวเมืองแพร่ที่โด่งดังไปทั่วประเทศ จนมีคำกล่าวว่า “ใครมาเมืองแพร่ต้องซื้อหม้อห้อม”

บ้านทุ่งโฮ้ง ตั้งอยู่ในตัว อ.เมืองแพร่ ถือเป็นแหล่งผลิตใหญ่และมีชื่อเสียงที่สุด ซึ่งมีร้านขายเสื้อผ้าหม้อห้อมตั้งอยู่เป็นจำนวนมาก

เส้นทางสายไหม…สู่เมืองรอง จึงเชื่อมโยงความงดงามผ้าไหมเมืองเหนือกับแหล่งท่องเที่ยวเมืองรองที่สำคัญสู่สาธารณชนได้เป็นอย่างดี

นัยนา ซุยฮะ