พระลีลากำแพงศอก
คอลัมน์ ชมรมพระเครื่อง
พระลีลากำแพงศอก – สวัสดีครับ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน พระลีลากำแพงศอกเป็นพระพิมพ์ปางลีลาขนาดใหญ่ เนื้อชินเงิน ซึ่งมีขนาดใหญ่สูงเกือบเท่าศอกของเรา จึงมักเรียกกันติดปากว่า พระลีลากำแพงศอก มีการขุดพบที่กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ สุพรรณบุรี เป็นแห่งแรก
ต่อมาก็มีการขุดพบที่กรุวัดชุมสงฆ์สุพรรณบุรีอีก ด้วย พุทธคุณนั้นมีความศักดิ์สิทธิ์มาก ส่วนใหญ่ก็มักจะทำแท่นบูชาไว้ที่บ้าน ว่ากันว่าบ้านของผู้ที่มีพระลีลากำแพงศอกบูชาไว้ที่บ้านจะปลอดภัยจากอัคคีภัยได้
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ สุพรรณบุรี เป็นวัดสำคัญเก่าแก่ของจังหวัดสุพรรณบุรี สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยพระเจ้าอู่ทอง (รามาธิบดีที่ 1) ราว พ.ศ.1857-1912 ชาวบ้านมักเรียกว่า “วัดพระธาตุ” ตั้งอยู่ที่ตำบลรั้วใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี และมีพระปรางค์องค์ใหญ่ตั้งอยู่ ที่พระปรางค์แห่งนี้มีการถูกลักลอบขุดมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2456
ต่อมาทางการจึงเปิดกรุขึ้นเพื่อนำพระบูชาและพระเครื่องสิ่งของมีค่าออกจากกรุ เพื่อมิให้พวกลักลอบขุดเข้ามาขุดทำลายโบราณสถานแห่งนี้อีก และบูรณะให้อยู่ในสภาพที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน
กรุพระที่พบในองค์พระปรางค์แห่งนี้เป็นกรุใหญ่ที่สำคัญ มีการพบพระบูชาและพระเครื่องจำนวนมากมหาศาล พระเครื่องที่สำคัญคือพระผงสุพรรณ และอื่นอีกมากมาย มีการพบลานเงินลานทองที่จารึกมูลเหตุในการสร้างพระ และอุปเท่ห์การใช้บูชาต่างๆ พระเครื่องที่พบมีทั้งที่เป็นพระเนื้อดินเผา และเนื้อชินเงิน
ส่วนพระเครื่องที่พบจะเป็นศิลปะแบบอู่ทองเป็นส่วนใหญ่ มีพระที่พบเป็นพระศิลปะสุโขทัยปะปนอยู่ด้วย เช่น พระลีลากำแพงศอก พระลีลากำแพงคืบ เป็นต้น เข้าใจว่าเป็นพระที่อยู่ในยุคสุโขทัยตอนปลาย ซึ่งอาจจะทำพระเครื่องมาร่วมทำกุศลในการสร้างองค์พระปรางค์ หรือส่งช่างมาช่วยร่วมสร้างพระเครื่องด้วย
พระลีลากำแพงศอกจึงมีพุทธลักษณะเป็นศิลปะแบบสุโขทัยที่งดงาม พระปางลีลาที่พบในกรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุสุพรรณบุรี มีพบอยู่หลายขนาด ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดมีขนาดสูงราวๆ ศอกหนึ่ง จึงเรียกกันว่าพระกำแพงศอกหรือลีลากำแพงศอก
ส่วนที่มีขนาดย่อมกว่าหน่อยสูงราวๆ คืบก็เรียกว่า ลีลากำแพงคืบ และขนาดเล็กก็เรียกกันว่า ลีลากำแพงนิ้วไล่เรียงกันลงมา พระลีลาที่มีศิลปะแบบสุโขทัยนั้นจะพบเป็นพระลีลากำแพงศอก และพระลีลากำแพงคืบ
ส่วนพระลีลากำแพงนิ้วจะเป็นศิลปะแบบอู่ทองหรือแบบของสุพรรณโดยเฉพาะ พระลีลากำแพงศอกและพระลีลากำแพงคืบยังมีการพบที่กรุวัดราชบูรณะอยุธยาอีกอยู่บ้าง แต่ที่พบพระลีลากำแพงศอกจำนวนมากนั้นจะพบอยู่ที่กรุวัดศรีรัตนมหาธาตุสุพรรณบุรี และของกรุวัดชุมนุมสงฆ์สุพรรณบุรี
พระลีลากำแพงศอกเป็นพระที่หายากมากมาแต่ในสมัยก่อนแล้ว ยิ่งในปัจจุบันยิ่งหาพระแท้ๆ ยากมากๆ มีราคาสูงมากและหาพระที่สมบูรณ์นั้นยิ่งหายากมาก ในสมัยก่อนคนที่มีพระลีลากำแพงศอกทำแท่นบูชาไว้ที่บ้าน ปรากฏว่ามีเหตุเพลิงไหม้ในละแวกนั้น และบ้านที่มีพระบูชากำแพงศอกบูชาไว้ไม่ไหม้เลย ทั้งๆ ที่บ้านที่อยู่โดยรอบไฟไหม้หมดเว้นไว้เฉพาะบ้านที่มีพระลีลากำแพงศอกบูชาไว้เท่านั้น
เป็นที่เล่าขานกันต่อมา และก็มีเหตุเพลิงไหม้อีกหลายที่ บ้านที่มีพระลีลากำแพงศอกไฟก็ไม่ไหม้เช่นกัน จึงเป็นที่กล่าวขานถึงกันมากว่าเป็นพระกันไฟ และเสาะหากันอย่างกว้างขวาง แต่ก็หายากเพราะบ้านใครมีก็ไม่ยอมขาย สนนราคาจึงสูงมากจนปัจจุบันก็ยิ่งหายากมาก
วันนี้ผมได้นำรูปพระลีลากำแพงศอกทั้งด้านหน้าและด้านหลังจากหนังสือ อมตพระกรุอันล้ำค่าของไทย มาให้ชมครับ
ด้วยความจริงใจ
แทน ท่าพระจันทร์
