คอลัมน์ อริยะโลกที่6
“หลวงปู่ถิร ฐิตธัมโม” หรือพระครูสถิตธรรมวิสุทธิ์ อดีตเจ้าอาวาสวัดทิพย์รัฐนิมิตร (วัดบ้านจิก) ถ.นเรศวร ต.หมากแข้ง อ.เมือง จ.อุดรธานี หนึ่งในพระป่ากัมมัฏฐาน ที่ได้รับความเลื่อมใสศรัทธา
มีนามเดิมชื่อ ถิร บุญญวรรณ เกิดเมื่อวันที่ 8 พ.ย.2459 ขึ้น 14 ค่ำ เดือน 12 ปีมะโรง บิดา-มารดาชื่อ นายลอย และนางช่วย บุญญวรรณ มีพี่น้องทั้งหมด 6 คน
ในวัยเด็กเรียนหนังสือที่ร.ร.มุกดา หารมุกดาลัย อ.มุกดาหาร จ.นครพนม (ปัจจุบันเป็นจ.มุกดาหาร) เมื่ออายุ 10 ขวบ ขอบิดาไปเป็นลูกศิษย์วัดที่วัดยอดแก้วศรีวิชัย (วัดกลาง) ต.ศรีบุญเรือง อ.มุกดาหาร จ.นครพนม คอยปรนนิบัติรับใช้พระ
เมื่อเรียนจบการศึกษา จึงได้บรรพชาที่วัดยอดแก้วศรีวิชัย ในปี พ.ศ.2475 ขณะอายุ 16 ปี มีพระมหาแก้ว รัตนปัญโญ เป็นพระอุปัชฌาย์
ด้วยคาดหวังจะได้ศึกษาหลักสูตรการเรียนของสามเณร ทั้งการฝึกหัดครู ศาสนาพุทธ ภาษาบาลีและสันสกฤต ควบคู่กันไป
ต่อมาบิดาพาไปอยู่ที่วัดป่าศีลาวิเวก และรับการอบรมวิธีการบำเพ็ญเพียรภาวนา สมาธิ และกัมมัฏฐาน จากพระอาจารย์ดี ฉันโน เจ้าอาวาสวัด เป็นเวลา 2 พรรษา
จนกระทั่งอายุครบ 20 ปีบริบูรณ์ จึงขออุปสมบท วันที่ 5 ก.พ.2478 ที่วัดหัวเวียง ต.พระธาตุพนม จ.นครพนม มีพระสารภาณมุนี (จันทร์ เขมิโย) เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระอธิการทอง เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ได้รับฉายา ฐิตธัมโม แปลว่า ตั้งมั่นในธรรม
หลังจากนั้นพระถิรย้ายมาจำพรรษา ที่วัดป่าศีลาวิเวกกับพระอาจารย์ดี ฉันโน เช่นเดิม โดยได้ฝึกปฏิบัติตนตามแนวสายพระป่าอย่างจริงจัง
เมื่อเข้าพรรษาที่ 2 จึงเดินทางไปจำพรรษาที่วัดเกาะแก้ว แต่ไม่พบกับหลวงปู่เสาร์ กันตสีโล เนื่องจากท่านไปจำพรรษาที่จ.อุบลราชธานี
ในพรรษาที่ 4 ได้ออกธุดงค์กับพระอาจารย์อุ่น ไปบ้านปากดง ส่วนท่านเดินทางกลับมายังวัดบ้านจิก
พ.ศ.2483 หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต เดินทางมาจำพรรษาที่วัดป่าโนนนิเวศน์ จ.อุดรธานี พระถิรได้เดินทางไปกราบนมัสการหลวงปู่มั่น
พ.ศ.2486 เป็นช่วงเกิดสงครามโลก ครั้งที่ 2 พระถิรได้เดินทางไปธุดงค์และจำพรรษาที่วัดบ้าน งิ้วพึง ข้างสนามบินอุดรธานี (กองบิน 23) จากนั้นได้กลับมา จำพรรษาที่วัดบ้านจิกอีก แต่มีเหตุการณ์ไม่สงบเกิดขึ้นในวัดมากมาย หลวงปู่จึงออกธุดงค์
พ.ศ.2488 พระอาจารย์อุ่น เจ้าอาวาส ย้ายไปจำพรรษาที่อื่น หลวงปู่จึงต้องเป็นเจ้าอาวาสแทน แต่ปรากฏมีพระเถระบางรูปไม่พอใจ ทำให้ท่านท้อใจ ออกธุดงค์ไปจำพรรษาที่วัดบ้านโป่ง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่ และได้เข้านมัสการหลวงปู่แหวน สุจิณโณ ที่วัดดอยแม่ปั๋ง
ต่อมา ร.ต.ท.ขุนรัฐกิจบรรหาร และคณะชาวบ้าน ได้ไปนิมนต์ท่านให้กลับมาอยู่วัดบ้านจิกอีกครั้ง
พ.ศ.2498 คณะภรรยาข้าราชการตำรวจและพ่อค้าชาวจีนในอุดรธานี ได้ร่วมกันซื้อที่ดินให้วัดเพิ่มขึ้นอีก ทำให้วัดกว้างขึ้นมากในปัจจุบันนี้
หลวงปู่ถิร มีวัตรปฏิบัติเป็นประจำ 3 ประการ คือ 1.บิณฑปาติกังคธุดงค์ ถือภิกขาจารออกบิณฑบาตมาฉัน เป็นนิจ ยกเว้นวันที่ท่านอาพาธ 2.เอกปัตติกังคธุดงค์ ถือฉันในบาตร โดยใช้ภาชนะใบเดียวตลอด และ 3.เอกาสนิกังคธุดงค์ ถือฉันหนเดียวตลอดมา และธุดงควัตร
นอกจากนี้ ทุกเย็น 17.00-21.00 น. จะมีการอบรมฝึกบำเพ็ญเพียรภาวนาให้แก่พุทธศาสนิกชนเป็นประจำทุกวันด้วย
เมื่อวันที่ 26 ก.ค.2548 หลวงปู่ถิร ฐิตธัมโม มรณภาพ อย่างสงบด้วยโรคชรา สร้างความเศร้าสลดแก่คณะศิษยา นุศิษย์ชาวอุดรธานีโดยถ้วนหน้า ก่อนหน้านี้ หลวงปู่ถิรอาพาธกะทันหัน คณะศิษย์ นำส่งร.พ.ศูนย์อุดรธานี และส่งตัวไปรักษาต่อที่ร.พ.ศรีนครินทร์ จ.ขอนแก่น ตั้งแต่วันที่ 9 พ.ค.2548 จนกระทั่งหลวงปู่สิ้นลมหายใจไปอย่างสงบ
แต่คุณงามความดียังอยู่ไม่มีวันเสื่อมคลาย
