สังเวชนียสถาน : คอลัมน์คติ-สัญลักษณ์สถาปัตยกรรม
สังเวชนียสถาน – แปลความหมายที่เข้าใจกันในหมู่พุทธศาสนิกชนคือ สถานที่ที่อันเป็นที่ระลึกถึง สถานที่พระพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้ และเสด็จดับขันธปรินิพพาน
ความหมายของคำว่าสังเวช มาจากคำว่า สังเวคะ แปลว่า กระตุ้นเตือน ปลุกเร้า คึกคัก เกิดกำลัง แกล้วกล้า แข็งขัน หรือการปลุกเร้ากระตุ้นเตือนให้รู้ให้นึกถึงความจริงของชีวิต ความจริงชั้นสูงสุดคือ ความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่มีตัวตน
สังเวชนียสถาน 4 ตำบล ก็คือสถานที่อันเป็นที่ระลึกถึงธรรมที่พระพุทธเจ้าสอนถึงความจริง โดยใช้สถานที่เป็นสัญลักษณ์ทางรูปธรรมที่ให้ผู้แสวงบุญได้ระลึกถึงความจริงแท้ของชีวิต
แต่ทางนามธรรม อะไรที่เป็นนามธรรมของสังเวชนียธรรม ขอยกกรณีที่ท่านพุทธทาสได้กล่าวว่า
การที่พระเจ้าสิทธัตถะตรัสรู้อริยสัจ 4 ในวันเพ็ญ เดือน 6 นั้น นั่นก็คือ การประสูติขึ้นของพระพุทธเจ้า และเมื่อตรัสรู้แล้วการพ้นไปจากทุกข์พร้อมกันก็คือการปรินิพพานนั่นเอง
และเมื่อเป็นดังที่ท่านพุทธทาสได้แสดงความหมายในทางนามธรรม การประสูติของพระพุทธเจ้าก็คือ พระพุทธรูปปางสมาธิ
การตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ก็คือ พระพุทธรูปปางมารวิชัย การปรินิพพานของพระพุทธเจ้า ก็คือ พระพุทธรูปปางสีหไสยาสน์ ที่เบื้องพระเศียรหันไปทางทิศเหนือ หันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันตก อันหมายถึงการจะไม่กลับมาอีก
ส่วนปางแสดงปฐมเทศนา ก็คือ พระพุทธรูปนั่ง แสดงมถุราใช้นิ้วหัวแม่มือจีบเป็นวงกลมกับนิ้วกลาง หมายถึง ธัมมจัก กัปปวัตนสูตร
