นางวิไลรัตน์ ศิริโสภณศิลป์ รองผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) เปิดเผยภายหลังเป็นประธานสัมมนาโครงการศึกษาการจัดเก็บค่าผ่านทางรองรับการขนส่งของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ว่า ภายหลังจากที่มีการเปิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน คาดว่าจะมีปริมาณการใช้เส้นทางหลวงภายในประเทศไทยมากขึ้น โดยเฉพาะการขนส่งสินค้าระหว่างประเทศ ซึ่งจะทำให้ถนนในเส้นทางดังกล่าวเกิดการชำรุดบ่อยครั้ง
ทำให้ประเทศไทยจะต้องแบกรับภาระต้นทุนค่าบำรุงรักษาทางปีละ 17,703 ล้านบาท แบ่งเป็นค่าซ่อมบำรุงถนนอาเซียนไฮเวย์ (AH) และเส้นทางเชื่อมชายแดน 15,000 ล้านบาท ค่าใช้จ่ายเพื่อเยียวยาอุบัติเหตุบนท้องถนน 2,473 ล้านบาท และต้นทุนการฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม 250 ล้านบาท ขณะที่ปัจจุบันสมาชิกอาเซียนบางประเทศมีการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมการเข้าประเทศและการใช้ทางสำหรับนำมาพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งของประเทศแล้ว กระทรวงคมนาคมจึงมีนโยบายให้ สนข.ศึกษาแนวทางการจัดเก็บค่าผ่านแดน (Road Charge) เพื่อนำรายได้มาบำรุงรักษาทางหลวง
เบื้องต้นสนข. จ้างบริษัทที่ปรึกษาวงเงิน 15 ล้านบาท ศึกษาความเหมาะสมการพัฒนาระบบจัดเก็บค่าผ่านแดนใน 14 ด่านชายแดน ซึ่งมีสัดส่วนวนมูลค่าการค้า 90% หรือคิดเป็นมูลค่า 9.5 แสนล้านบาท ปัจจุบันพบว่ามีปริมาณยานพาหนะผ่านแดนไม่ต่ำกว่า 6 ล้านเที่ยวต่อปี แบ่งเป็นจุดผ่านแดนไทย-กัมพูชา 3 แห่ง มูลค่าการค้า 1 แสนล้านบาท จุดผ่านแดนไทย-สปป.ลาว 6 แห่ง มูลค่าการค้า 1.5 แสนล้านบาท จุดผ่านแทนไทยเมียนมาร์ 3 จุด มูลค่าการค้า 2 แสนล้านบาท และจุดผ่านแดนไทย-มาเลเซีย 2 จุด มูลค่าการค้า 5 แสนล้านบาท
นางวิไลรัตน์ กล่าวว่า เบื้องต้นจะคำนวณอัตราการจัดเก็บค่าผ่านแดนจากสามปัจจัยหลักประกอบด้วย ปริมาณการขนส่งสินค้า ปริมาณยานพาหะนะและปริมาณนักท่องเที่ยวที่เข้าออกในแต่ละด้าน โดยคาดว่าจะใช้อัตราจัดเก็บของประเทศมาเลเซียเป็นมาตรฐานซึ่งอยู่ที่ราคา 160 บาทต่อคัน สำหรับรูปแบบการจัดเก็บแบ่งเป็น 3 ประเภท คือระบบจัดเก็บค่าผ่านทางแบบใช้พนักงาน (Manual Toll Collection System) ระบบค่าผ่านทางอัติโนมัติ (Automatic Toll Collection System) ระบบจัดเก็บค่าผ่านทางแบบอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Toll Collection System)
ส่วนด้านเทคโนโลยีการติดตาม ตรวจสอบและกำกับดูแลการขนส่งข้ามพรมแดนเพื่อความปลอดภัยและความมั่นคงของประเทศ ประกอบด้วย 1.ระบบ GPS tracking 2.ระบบติดตามแบบ (RFID: Radio Frequency Identification System) 3.ระบบกล้องวงจรปิด CCTV เบื้องต้นการจัดเก็บค่าธรรมเนียมจะอยู่ในรูปแบบระบบแตะบัตรตามด่านชายแดน โดยยานพาหนะจะต้องลงทะเบียนในระบบใบอนุญาตเข้าประเทศ และจะได้รับบัตรอิเล็กทรอนิกส์ที่มีเทคโนโลยีติดตามแบบ RFID เพื่อระบุตัวตนและบันทึกการเคลื่อนไหวของยานพาหนะ
