โกษาปาน-ถนนสยาม (ตอนแรก)

คอลัมน์ รู้ไปโม้ด

โดย…น้าชาติ ประชาชื่น

โกษาปาน-ถนนสยาม – ขอทราบรายละเอียดการนำรูปปั้นโกษาปานไปติดตั้งในฝรั่งเศส และเรื่องถนนสยามด้วย

น้องเต้ย

ตอบ น้องเต้ย

สมาคมครูภาษาฝรั่งเศสแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดสร้างรูปปั้นขนาดครึ่งตัว “Kosa Pan : Le buste โกษาปาน อนุสรณ์สถานแห่งมิตรไมตรีที่ถนนสยาม” นำไปประดิษฐาน ณ ถนนสยาม เมืองแบรสต์ ประเทศฝรั่งเศส เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในวาระครบ 11 ปี การสิ้นพระชนม์ของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ องค์ผู้ก่อตั้งสมาคมครูภาษาฝรั่งเศสแห่งประเทศไทย

รศ.ดร.ธิดา บุญธรรม อุปนายกสมาคมครูภาษาฝรั่งเศสแห่งประเทศไทยฯ และประธานโครงการ กล่าวว่า สมาคมครูภาษาฝรั่งเศสแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ฯ ได้จัดทำรูปปั้นเพื่อรำลึกถึงเจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ปูชนียบุคคลซึ่งในปีพุทธศักราช 2562 เป็นวาระครบรอบ 333 ปี เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ราชทูตแห่งราชอาณาจักรสยามที่ได้อัญเชิญพระราชสาส์นและเครื่องราชบรรณาการจากสมเด็จพระนารายณ์มหาราชไปถวายแด่พระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ณ พระราชวังแวร์ซาย ประเทศฝรั่งเศส

ครั้งนั้นคณะราชทูตสยามได้เดินทางโดยทางเรือไปเทียบท่าที่เมืองแบรสต์ทางภาคตะวันตกของฝรั่งเศสเป็นครั้งแรก ในปีพุทธศักราช 2229 ได้รับการต้อนรับอย่างเอิกเกริก และด้วยไหวพริบปฏิภาณอันเฉลียวฉลาดหลักแหลมของเจ้าพระยาโกษา ธิบดี (ปาน) ได้สร้างความประทับใจและสร้างชื่อเสียงให้กับประเทศสยามอย่างมากมาย ถือเป็นปฐมบทแห่งความสัมพันธ์อันดีของทั้งสองประเทศ

นอกจากนี้ ร่องรอยประวัติศาสตร์ที่บอกเล่าเรื่องราวความสัมพันธ์ฉันมิตรยังปรากฏในเมืองแบรสต์ เช่น ถนนสยาม (Rue de Siam) ถือเป็นอีกหนึ่งประจักษ์พยานแห่งมิตรภาพที่ทางการเมืองแบรสต์ได้มอบเกียรติสูงสุดแก่สยามประเทศ โดยเมื่อปีพุทธศักราช 2285 ทางการเมืองแบรสต์ได้เปลี่ยนชื่อ ถนนแซงต์ปิแอร์ (Rue de St.Pierre) ถนนหลักของเมืองให้เป็นชื่อ “ถนนสยาม” เพื่อเป็นเกียรติแก่คณะราชทูตสยาม รวมถึงป้ายรถรางไฟฟ้าชื่อ “สถานีสยาม” ตลอดจนหุ่นจำลองขบวนของคณะราชทูตสยามที่จัดแสดงในตูร์ ตองกี (Tour Tanguy) พิพิธภัณฑ์ประจำเมือง แสดงถึงความสำคัญของเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ในครั้งนั้น

กว่าสามศตวรรษที่ผ่านมา ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยและประเทศฝรั่งเศสมีความแน่นแฟ้นและเชื่อมโยงกันในหลายมิติ ทั้งทางด้านการทูต การค้าการลงทุน ท่องเที่ยว รวมถึงด้านการศึกษาภาษาฝรั่งเศส โดยในปีพุทธศักราช 2532 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ได้เสด็จเพื่อทรงดูงานด้านการศึกษา ณ เมืองแบรสต์ ทรงตระหนักว่า นอกจากเมืองแบรสต์มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ในด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาแล้ว แบรสต์ยังเป็นศูนย์การศึกษาที่มีความเป็นเลิศด้านการสอนภาษาฝรั่งเศสให้กับชาวต่างชาติ

ทั้งนี้ เพื่อรำลึกถึงพระกรุณาธิคุณของสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ และในวโรกาสครบรอบ 333 ปีของเหตุการณ์ประวัติศาสตร์อันน่าจดจำนี้ สมาคมครูภาษาฝรั่งเศสแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์ฯ และพันธมิตรที่เกี่ยวข้องจะร่วมมือดำเนินการจัดสร้างรูปปั้น เจ้าพระยาโกษาธิบดี (ปาน) ขนาดครึ่งตัว ผู้ปั้นคือ อาจารย์วัชระ ประยูรคำ ประติมากรชาวไทยผู้มีผลงานปั้นพระบรมรูป พระรูป และผลงานประติมากรรมมากมาย เพื่อนำไปประดิษฐาน ณ ถนนสยาม เมืองแบรสต์

นอกจากนี้ ได้จัดทำหนังสือรูปภาพสีน้ำที่ระลึก “333 ปี จากวังนารายณ์สู่แวร์ซายสถาน” เพื่อบอกเล่าเรื่องราวการเดินทางของคณะราชทูตไทย ในรูปแบบหนังสือท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ตามเส้นทางของคณะราชทูตสยาม ตั้งแต่พระราชวังนารายณ์ราชนิเวศน์กระทั่งถึงพระราชวังแวร์ซาย ประกอบด้วย ผลงานภาพ สีน้ำของ อาจารย์เกริกบุระ ยมนาค ศิลปินวาดภาพ และเล่าความโดย สุพจน์ โล่ห์คุณสมบัติ นักเขียนสารคดีท่องเที่ยว

รายงานข่าวเผยว่า พิธีเปิดอนุสรณ์สถานแห่งมิตรไมตรีอย่างเป็นทางการจะมีขึ้นในวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2563