คอลัมน์ สดจากเยาวชน : กาบหมากบ้านไร่ ใบไม้เปลี่ยนเมือง
กาบหมากบ้านไร่ ใบไม้เปลี่ยนเมือง – “อยู่ที่บ้านหนูมีหน้าที่ล้างจานค่ะ พอรู้จักจานใบไม้ คิดว่าดีมากเลยที่โลกของเรามีจานใบไม้”
แบม ด.ญ.นภัสกร นุสุ พูดพลางหัวเราะกับความคิดตัวเอง ในความคิดของเด็กๆ จานใบไม้ที่ใช้แล้วทิ้งได้โดยไม่ต้องรู้สึกผิดต่อธรรมชาติทำให้พวกเขาไม่ต้องล้างจาน แต่ประโยชน์มีมากกว่านั้น
เรื่องราวของกลุ่ม “ใบไม้เปลี่ยนเมือง” เริ่มขึ้นจากพื้นที่ป่าหมากล้านต้นที่ผู้คนขนานนามให้กับบ้านสะนำ ต.บ้านไร่ อ.บ้านไร่ จ.อุทัยธานี เพราะมีป่าหมากผืนใหญ่ บรรพชนชาวลาวครั่งลาวเวียงที่อพยพมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 3 ปลูกเอาไว้ให้ลูกหลาน สมัยก่อนการบริโภคหมากเป็นที่นิยม ทำให้หมากมีมูลค่า
เมื่อเวลาผ่านไป ความนิยมคนเปลี่ยน หมากที่มีมูลค่ามากส่งออกไปขายได้ทั่วประเทศกลับถูกมองข้าม ชาวบ้านที่มีป่าหมากเริ่มตัดต้นหมาก แปลงเป็นไร่สวน จากป่าหมากจึงกลายเป็นไร่ข้าวโพด ไร่อ้อย ภายในเวลาไม่กี่ปี
ป่าหมาก
ป่าหมากที่โดนตัดโค่น
“สมัยนี้คนที่ปีนขึ้นไปเก็บหมากมีเหลือน้อยลง คนที่ยังทำอาชีพขายหมากต้องไปจ้างคนปีน ทำให้มีต้นทุนสูง แต่กำไรไม่มาก หลายคนจึงหันมาปลูกอ้อย ปลูกข้าวโพด ทำเกษตรเชิงเดี่ยว ชาวบ้านสะนำจึงช่วยกันคิดว่าจะสร้างมูลค่าจากหมากได้อย่างไร ที่สำคัญคือยังอยากให้ลูกหลานเห็นคุณค่าของป่าหมากด้วย จึงเกิดกลุ่มใบไม้เปลี่ยนเมืองขึ้นมา” ปุณพจน์ ศรีเพ็ญจันทร์ หรือ ลุงเบ้ ที่ร่วมกับชาวบ้านก่อตั้งกลุ่มใบไม้เปลี่ยนเมืองเล่าถึงที่มาของกลุ่ม
ลุงเบ้ ปุณพจน์
การผลิตจานกาบหมากหรือจานใบไม้เป็นการนำเอาทรัพยากรในท้องถิ่นมาสร้างมูลค่า กาบหมาก 1 ใบ มีมูลค่า 1.50 บาท ชาวบ้านหลายคนเก็บมาขายให้กับกลุ่ม กลุ่มจะนำไปปั๊มด้วยเครื่องปั๊มจานและส่งขายต่อไป เป็นการเพิ่มรายได้ให้ชาวบ้าน ทำให้การตัดป่าหมากน้อยลง ลูกหลานและชาวบ้านเห็นคุณค่าของป่าหมากมากขึ้น
จานใบไม้
จานใบไม้
“ประโยชน์ของจานกาบหมากคือย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ ไม่เหมือนโฟมกับพลาสติกที่ใช้เวลาย่อยสลายนานมาก หนูคิดว่าดีนะคะ เราจะได้ไม่มีขยะล้นโลก” แบมกล่าว
ในสถานการณ์โควิด-19 เกิดธุรกิจเดลิเวอรี่มากขึ้น เพราะผู้คนเลือกอยู่บ้านเพื่อหยุดเชื้อ ทำให้บรรจุภัณฑ์ที่ใช้แล้วทิ้งเป็นที่ต้องการมากขึ้น โฟมและพลาสติกที่มีราคาถูกยังคงได้รับความนิยม และนั่นจึงเป็นสาเหตุให้เกิดขยะล้นเมืองต่อไป
เด็กๆ ก็ปั๊มจานได้
การใช้จานกาบหมากจึงเป็นเหมือนทางเลือกที่ดีที่จะช่วยเปลี่ยนแปลงเมืองของเรา ทั้งจะช่วยฟื้นฟูโลกให้กลับมาสะอาดอีกครั้ง ใบกาบหมาก ใบไม้จากบ้านไร่ อุทัยธานี จึง “ช่วย” เมืองให้น่าอยู่ขึ้นได้ทั้งในวันนี้และอนาคต ติดตามเรื่องราว “ใบไม้เปลี่ยนเมือง” ในทุ่งแสงตะวัน วันเสาร์ที่ 30 พฤษภาคม 2563 เวลา 05.05 น. ทางช่อง 3 กด 33 และทาง facebook ทุ่งแสงตะวัน
โดยรัตนาภรณ์ ละมูลเจริญ
