มะเร็งในวิกฤตโควิด เสวนาลดผลกระทบผู้ป่วย – การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ หรือโควิด-19 ในปัจจุบัน ส่งผลกระทบในวงกว้าง ธุรกิจเกือบทุกประเภทต้องชะงักลง รวมถึงสถานพยาบาลต่างๆ ทำให้กลไกการทำงานของระบบสาธารณสุข การบริการด้านการแพทย์ บุคลากรทางการแพทย์ และทรัพยากรต่างๆ ที่มีอยู่อย่างจำกัด กระทบต่อการบริหารจัดการโดยรวม
เนื่องจากการลดลงอย่างรวดเร็วของเวชภัณฑ์ และปัญหาการขาดแคลนอุปกรณ์ทางการแพทย์ จำนวนเตียงผู้ป่วยลดลง ซึ่งในธุรกิจอุตสาหกรรมการแพทย์ทั่วโลก ก็ได้ปรับตัวทางด้านวิทยาการแพทย์เพื่อรับมือกับสถานการณ์โควิด อาทิ บริการ drive-through test ตรวจเชื้อโควิด-19 หรือแม้แต่การเลือกใช้แอพพลิเคชั่นต่างๆ เพื่อการเว้นระยะห่างทางสังคมหรือ Social Distancing เพื่อลดความเสี่ยงต่อการ ติดเชื้อ
แม้ว่าโควิด-19 ส่วนใหญ่จะมีอาการ ที่ไม่รุนแรงและไม่ส่งผลถึงชีวิต แต่การติดเชื้อสำหรับผู้ที่อยู่ในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงสามารถลุกลามอย่างรุนแรง และอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้ในที่สุด ซึ่งหนึ่งในกลุ่มผู้ที่มีความเสี่ยงคือผู้ป่วย โรคมะเร็ง ซึ่งถือได้ว่าเป็นโรคที่ต้องได้รับการรักษาและให้ยา อย่างต่อเนื่อง หรือพบแพทย์ตามรอบที่แพทย์กำหนด
สถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ส่งผลโดยตรงถึงบุคลากรทางการแพทย์ และผู้ป่วยมะเร็งทั่วโลก โดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชียในบางประเทศมีจำนวนผู้เข้ารับบริการการรักษา รวมถึงการคัดกรองมะเร็งลดลงอย่างเห็นได้ชัด
จากการเก็บข้อมูลของสถาบันมะเร็ง มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ (NCIS) ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ ถึงมีนาคม 2564 พบว่าการเข้าพบเพื่อปรึกษาเป็นครั้งแรกของผู้ป่วย (First Consultation) ลดลง 9% และการเข้าพบแพทย์เพื่อติดตามผล (Follow-up Consultation) ลดลง 30% แม้ว่าตัวเลขเหล่านี้จะฟื้นตัวแล้วก็ตามจากการสำรวจศัลยแพทย์มะเร็ง 480 คนทั่วประเทศอินเดีย ประเมินว่ามีความเป็นไปได้ที่ผู้ป่วย 192,000 ราย จะเลื่อนการเข้ารับการวินิจฉัยโรคมะเร็งอย่างทันท่วงที รวมถึงการตรวจแป๊ปสเมียร์ (Pap Smear) เพื่อคัดกรองมะเร็งปากมดลูกฟรีทุกปีก็ลดลงถึง 75%
ศ.ชึง วี จู ผู้อำนวยการสถาบันมะเร็ง มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์(NCIS) กล่าวในระหว่างการเสวนาออนไลน์ New Normal, Same Cancer ว่าการให้บริการดูแลสุขภาพทั่วภูมิภาคเอเชียได้ถูกปรับให้เข้ากับวิกฤตโควิด-19 โดยรูปแบบและนวัตกรรมใหม่ๆ ในการดูแลสุขภาพมาประยุกต์เพื่อรักษาประสิทธิภาพของการให้บริการ ขั้นตอนต่างๆ ได้ถูกนำมาใช้ในคลินิกโรคมะเร็ง เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากการแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 รวมทั้งการแนะนำให้คนไข้เข้ามา พบแพทย์ด้วยตัวเองเมื่อจำเป็น การทำให้ประชาชนทั่วไปและผู้ป่วย รวมถึงผู้ที่หายจากโรคมะเร็งเกิดความมั่นใจ ถือเป็นกุญแจสำคัญ ในการสร้างความเชื่อมั่นที่จะกลับมารับการตรวจคัดกรองและรับ การรักษาอย่างเหมาะสม
ด้าน ผศ.นพ.ไนยรัฐ ประสงค์สุข อายุรศาสตร์มะเร็งวิทยา โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า ให้ความคิดเห็นว่า สำหรับประเทศไทยนั้น ในช่วงที่ผ่านมานับได้ว่าสามารถรับมือกับสถานการณ์โควิด-19 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ระบบสาธารณสุข การบริการด้านการแพทย์ บุคลากรทางการแพทย์ มีการจัดการที่ดี รวมถึงผู้ป่วยเองก็มีการ ปรับตัว โดยเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง อย่าง โรคมะเร็ง และแม้ว่าโรคมะเร็งมิใช่โรคติดเชื้อ แต่หากขาดการรักษาอย่างถูกต้องและ ต่อเนื่องก็อาจนำไปสู่การลุกลามของโรค อาการรุนแรง หรือมีภาวะแทรกซ้อนร่วมจนนำไปสู่การเสียชีวิตได้
มะเร็งแต่ละชนิดมีความแตกต่างกัน แต่ทุกมะเร็งต้องได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่อง แพทย์ผู้รักษาจึงจำเป็นต้องพิจารณาผู้ป่วยและระยะการกระจายของโรคเป็นรายบุคคล ได้แก่ การจัดลำดับความเร่งด่วนของการรักษาหรือต้องมาพบแพทย์ เช่น ในผู้ป่วย ระยะแรก มีจุดมุ่งหมายคือการรักษาให้หายขาด จึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญเป็น อันดับต้นๆ เพื่อไม่ให้การรักษาเกิดความล่าช้าโดยส่วนมากในกรณีนี้จะสามารถผ่าตัดได้ การปรับวิธีการให้ยาให้สะดวกทั้งแพทย์และพยาบาล ส่วนมากจะเป็นผู้ป่วยที่ติดตามอาการ อย่างเช่น ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมใน ระยะแรกที่ต้องรับยาต้านตัวรับฮอร์โมน ก็จะสามารถสั่งจ่ายยาทางไปรษณีย์ได้ เพื่อหลีกเลี่ยงการมาโรงพยาบาลและลด เวลาที่ต้องอยู่ในโรงพยาบาลให้น้อยที่สุด และการให้คำปรึกษาสำหรับผู้ป่วยด้วยการ ใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วย เช่น การทำ เทเลเมดิซีน (Telemedicine) หรือการปรึกษาแพทย์ผ่านระบบวิดีโอออนไลน์ที่หลายๆ โรงพยาบาลได้จัดทำขึ้น
สำหรับในกลุ่มผู้ป่วยที่ไม่สามารถ หลีกเลี่ยงการมาโรงพยาบาลได้ เช่น ในผู้ป่วยที่ต้องได้รับเคมีบำบัดและมีผลต่ออัตรา การรอดชีวิต แต่เมื่อมาถึงโรงพยาบาลแล้วก็จะให้ทุกขั้นตอนเป็น One Stop Service เพื่อให้ใช้เวลาในการ อยู่โรงพยาบาลน้อยที่สุดและลดการรอคอย”
“ท่ามกลางความไม่แน่นอนของสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่เกิดขึ้นทั่วโลก แพทย์จำเป็นต้องสื่อสารทำความเข้าใจกับผู้ป่วยให้มาก เพื่อติดตามอาการและการรักษาอย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันการลุกลามของโรค หรือภาวะแทรกซ้อน จนนำไปสู่การเสียชีวิตได้ สำหรับผู้ป่วยเองก็ต้องดูแลสุขภาพของตนเองอย่างเคร่งครัด ปฏิบัติตามคำแนะนำของทีมรักษา และตรวจติดตามอาการของโรคเป็นระยะๆ ห้ามขาดการรักษา และการติดต่อกับทีมรักษาอย่าง ต่อเนื่องเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพในการรักษามากที่สุด” นพ.ไนยรัฐกล่าวทิ้งท้าย
คุณหลี – สุภาวรรณ ก้องวัฒนา หนึ่ง ในผู้แบ่งปันประสบการณ์การป่วยเป็น โรค “มะเร็งปอด” ระยะสุดท้าย ได้เล่าประสบการณ์ในการดูแลตัวเองในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด-19 ว่า ช่วงล็อกดาวน์ที่ผ่านมาแพทย์ผู้รักษาได้ สั่งจ่ายยา และให้ที่บ้านเป็นผู้ไปรับยาโดยที่ ไม่ต้องเดินทางไปที่โรงพยาบาล และทั้ง 45 วัน ก็ได้เก็บตัวอยู่ที่บ้านคนเดียว หลีกเลี่ยงการเดินทางและพบปะกับครอบครัวและบุคคลอื่นๆ เพื่อป้องกันการติดเชื้อโควิด-19 หลังจากสถานการณ์ดีขึ้นทางแพทย์จึงให้สามารถ กลับไปที่โรงพยาบาลได้ แต่โรงพยาบาลที่ไปรักษาก็มีการแบ่งสัดส่วนพื้นที่ในการรักษาอย่างเคร่งครัด ตั้งแต่การแยกลิฟต์
“ปัจจุบันอยู่กับโรคมะเร็งด้วยกำลังใจ ที่ดี ควบคู่กับการดูแลตัวเองเป็นอย่างดี ทั้งด้านการติดตามและเข้ารับการรักษาอย่างต่อเนื่อง การออกกำลังกาย การดูแลเรื่องอาหารการกิน และการดูแลสุขภาพใจซึ่งตัวเองเชื่อมั่นว่ายารักษาจะดีแค่ไหน ราคาแพงแค่ไหน ก็ไม่สู้การอยู่ด้วยกำลังใจที่ดี ทุกวันนี้อุทิศตนเป็นจิตอาสาให้ คำแนะนำ สำหรับคนทั่วไปที่มีความกังวลรวมถึงผู้ป่วยมะเร็งและผู้ดูแล ต้องเชื่อมั่นในระบบการรักษาของแพทย์แผนปัจจุบัน และเทคโนโลยีนวัตกรรมต่างๆ ที่มีอยู่ รอบตัวเรา โอกาสที่เราจะหายจากโรคมะเร็งมีอยู่มากขึ้นอยู่กับชนิดและระยะของโรคมะเร็ง หรือหากไม่หายขาด เราก็จะสามารถอยู่กับมะเร็งอย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดีได้”
สำหรับแคมเปญ New Normal Same Cancer เสวนาออนไลน์นี้จัดทำขึ้นโดยความร่วมมือของแอสตร้าเซนเนก้ากับ ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคมะเร็ง กลุ่มผู้กำหนดนโยบาย และกลุ่มผู้ป่วย เพื่อรณรงค์สร้างความตระหนักถึงความสำคัญถึงการ เข้าถึงการรักษาของผู้ป่วยโรคมะเร็ง โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคมะเร็ง ซึ่งหยุดพักการรักษาชั่วคราวในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อโควิด-19 อย่างรุนแรงในช่วงที่ผ่านมาให้กลับมา เข้าการรักษาอย่างต่อเนื่อง และผู้ป่วยที่มีแนวโน้มหรือความเป็นไปได้ที่จะเป็นโรคมะเร็งให้เข้ารับการตรวจคัดกรองหรือตรวจเช็กตามระยะเพื่อการรักษาอย่างมีประสิทธิภาพทันท่วงที
