คอลัมน์ อาทิตย์ละต้น
พญายอ หรือ เสลดพังพอนตัวเมีย มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Clinacanthus nutans (Burm.f) ชื่ออื่นที่รู้จักคือ ผักมันไก่ ผักลิ้นเขียด ชาวเชียงใหม่เรียก พญาปล้องดำ ชาวลำปางเรียก พญาปล้องทอง แถบภาคกลางเรียก ลิ้นมังกร โพะโซ่จาง
พรรณไม้ชนิดนี้จัดเป็นไม้พุ่มเลื้อย มีลำต้นและกิ่งก้านสีเขียวเข้ม ใบเลี้ยงเดี่ยวออกเรียงตรงข้ามกัน รูปรีแคบขอบขนาน ดอกช่อออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง กลีบดอกสีแดงส้ม มีเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียยาวโผล่พ้นหลอดออกมา ปลายแยกเป็น 2 ปาก ผลแห้ง ไม่ค่อยออกดอก ส่วนมากขึ้นตามป่า หรือปลูกกันตามบ้าน การขยายพันธุ์จึงทำได้โดยการปักชำหรือการแยกเหง้าแขนงไปปลูก
รากของพญายอ ประกอบด้วยสาร Lupeol, B-Sitosterlo, Stigmasterol มีการทดลองพบว่า การสกัดด้วยสารละลายบิวทานอลจากใบพญาปล้องทอง มีสารประกอบฟลาโวนอยด์ ช่วยระงับอาการอักเสบได้ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์จึงผลิตครีมพญายอขึ้นเพื่อนำมารักษาผู้ป่วยโรคงูสวัด ทำให้แผลตกสะเก็ดหายเร็ว ลดอาการปวดได้ดี ไม่พบผลข้างเคียง จึงไม่ทำให้เกิดอาการแสบระคายเคือง
