“กนกวรรณ อำไพ”
เมื่อเอ่ยถึงการเล่น หลายคนคงนึกย้อนถึงวันวานในวัยเยาว์ การเล่นเป็นสิ่งที่ไม่จำกัดแบบแผน กิจกรรมหลายอย่างจึงเกิดขึ้นง่ายดายตามธรรมชาติและจินตนาการ
ของเล่นหลายอย่างเกิดจากต้นไม้ใบหญ้า พืชพรรณนานาใกล้ตัว ทำ คิด ประดิษฐ์ขึ้นมาเองโดยไม่ต้องซื้อหา เสียก็ซ่อมได้ พังก็ทำขึ้นมาใหม่ เพลิดเพลินใจ ภาพความสุขยังคงอบอวลอยู่ระหว่างคนหลายรุ่นหลายวัย ไม่ว่าจะเล่นคนเดียวหรือเล่นกับเพื่อนๆ ที่ มากกว่านั้นคือฝึกให้เด็กๆ คิด สังเกต เรียนรู้ เคารพกติกาและเข้าสังคม การเล่นทุกชนิดจึงช่วยพัฒนาทักษะต่างๆ มากมาย
จะเกิดหรือโตในยุคไหน “ของเล่น” กับ “เด็ก” จึงเป็นสิ่งวิเศษเมื่ออยู่คู่กัน
กลุ่มคนเฒ่าคนแก่ตำบลป่าแดด อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย แม้จะก่อตั้งมานานกว่า 20 ปี แต่ยังคงขยันขันแข็งที่จะสร้างสรรค์ของเล่นชิ้นมหัศจรรย์ให้เด็กๆ ความสุขเล็กๆ เกิดจากการทำของเล่นจากความทรงจำในวันวาน ผสานภูมิปัญญา ที่สั่งสมมาทั้งชีวิตของพ่ออุ๊ยแม่อุ๊ย ราคาของเล่นไม่แพงแต่คุณค่าเปี่ยมล้น เด็กๆ ชอบของเล่น ผู้ใหญ่ก็ชอบของเล่น บางครั้งโลกของเด็กกับผู้ใหญ่จึงมาบรรจบเป็นโลก ใบเดียวกัน
พิพิธภัณฑ์เล่นได้ของกลุ่มคนเฒ่าคนแก่เกิดขึ้นจากคนหนุ่มสาวและคนสูงวัยในตำบลป่าแดด มีแนวคิดรวบรวมข้อมูลต่างๆ หลากหมายมิติ ทั้งสังคม ภูมิปัญญา วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม รวมทั้งความรู้วิทยาศาสตร์ผ่านการเล่นที่สนุกสนานและเข้าถึงของเล่นพื้นบ้านในมิติที่ลึกซึ้งกว่า
จากแรกเริ่มในปี 2541 จนวันนี้ ของเล่นฝีมือพ่ออุ๊ย แม่อุ๊ย เดินทางสู่การเรียนรู้ของเด็กๆ ทั้งในจังหวัดเชียงรายและจังหวัดใกล้เคียง มาเที่ยวเยี่ยมเยียนที่พิพิธภัณฑ์เล่นได้ จากเดิมอาคารตั้งอยู่ใกล้ๆ วัดป่าแดด ปัจจุบันจึงขยับขยายย้ายสถานที่ใหม่ไม่ไกลจากเดิม และใช้ชื่อว่า “โรงเล่นเรียนรู้” อัดแน่นด้วยของเล่นนานาชนิด วางเรียงรายรอให้คนมาเที่ยวทดลองเล่น ศึกษา เรียนรู้ รองรับเด็กตั้งแต่อนุบาลจนถึงผู้ใหญ่ ที่สนใจเรื่องของเล่น
ปูน เด็กชายนาฬา กังวานนวกุล ลูกชาย คุณวีรวัฒน์ กังวานนวกุล ผู้ร่วมก่อตั้งและดูแลโรงเล่นเรียนรู้ สนุกกับการทำหน้าที่ ผู้ช่วยตัวน้อยของพ่อ พาเพื่อน พี่ น้องเที่ยวเล่นตามฐานกิจกรรม
“ที่โรงเล่นเรียนรู้จะแบ่งเป็น 3 ฐานครับ มีฐานทำคอปเตอร์ไม้ไผ่ ฐานตำข้าว แล้วก็ฐานเล่นครับ แต่ละฐานก็จะมีอุ๊ยหรือพี่ๆ ในหมู่บ้านมาช่วยกัน ครอบครัวของผมก็มาช่วยกันทุกคนเลย หน้าที่ของผมคือช่วยสอนวิธีการเล่นของเล่นต่างๆ ครับ”
เด็กชายปูนคลุกคลีเติบโตมาพร้อมของเล่นฝีมือ พ่ออุ๊ยแม่อุ๊ยคนเฒ่าคนแก่บ้านป่าแดด เล่นมาแล้วทุกอย่าง กระทั่งตอนนี้สนิทสนมคุ้นเคยเหมือนญาติพี่น้อง ของเล่นหลายอย่างอุ๊ยทำให้ บางอย่างปูนทำเล่นเอง ออกแบบเองตามความถนัด ความสนใจ ลองผิดลองถูก บางขั้นบางตอนทำเองไม่ได้ มีพ่ออุ๊ยแม่อุ๊ย และครอบครัวเป็นที่ปรึกษาที่เรียกหาได้ทุกที่ทุกเวลา
“ชุดฟาร์มของผมมีทั้งหมด 9 ชุดครับ คือผมปักผ้าเป็นรูปสัตว์ต่างๆ อยู่แล้ว แล้วคิดว่าถ้าเป็นสัตว์ตัวจริงจะจับตัวมันได้ยากมากครับ ผมก็เลยอยากทำให้มันจับง่ายๆ ผมก็เลยทำมาเป็นตุ๊กตา ชุดฟาร์มที่ทำเสร็จแล้วจะเอามาให้เด็กๆ เพื่อนๆ มาเล่นกันครับ ดีใจที่คนมาเล่นของเราแล้วมีความสุข” ปูนเล่าถึงตุ๊กตาชุดฟาร์มสัตว์ที่ทำจากผ้าและเส้นด้ายที่คิดขึ้นเองจากการอยากเล่นของตัวเอง
เด็กๆ เติบโตในบรรยากาศที่ดี สมองปลอดโปร่ง ทำให้เปิดรับการเรียนรู้ได้ตลอดเวลา ในขณะเดียวกันก็ได้ รับความรักและโอกาสจากครอบครัว มีพื้นที่แบ่งปัน สร้างสรรค์ตามความสนใจ
นี่แค่ตัวอย่างเรื่องราวการเล่น-เรียน-รู้ ของปูนและเด็กๆ ที่โรงเล่นเรียนรู้ ยังมีเรื่องราวเล่นๆ แสนสนุกอีกหลายอย่าง ติดตามในทุ่งแสงตะวัน ตอนทำเป็นเล่น วันเสาร์ ที่ 17 มีนาคม เวลา 06.25 น. ทางช่อง 3 ช่อง 33 ร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ได้ทาง www.payai.com หรือเฟซบุ๊กทุ่ง แสงตะวัน
