เจว็ด – เจว็ด เป็นสัญลักษณ์ของผี หรือสัมภเวสี หรือเทพเทวดาชั้นล่างสุดที่มิได้มีที่อยู่ในสวรรค์บนเขาพระสุเมรุ
ชาวบ้านจะทำเจว็ดด้วยแผ่นไม้แบนๆ แล้วเขียนรูปเทพหรือเทวดาสัปตเคราะห์ หรือเทวดานพเคราะห์ที่ หมายถึงพระอาทิตย์ พระจันทร์ พระอังคาร ครบทั้ง 9 องค์
หรือบางทีเขียนรูปพระชัยมงคลที่ลักษณะเป็นเทวดา ถือพระขรรค์ ประทับยืนอยู่บนดอกบัวคว่ำบัวหงาย ประดิษฐานไว้ในศาลพระภูมิเจ้าที่
เจว็ดในฐานะผู้คุ้มครองหรือที่ชาวบ้านเชื่อว่าเป็นเจ้าที่เจ้าทาง เป็นผีหรือเทพในลัทธิบูชาผี ซึ่งเชื่อกันอยู่ ในสุวรรณภูมิก่อนพุทธศาสนา ทำหน้าที่ปกป้องรักษาดูแลความสงบสุขของชาวบ้าน
เดิมเป็นผีแล้วพัฒนามาเป็นเทพหรือเทวดาที่ไม่มีที่อยู่บนสวรรค์ ที่ปัจจุบันพัฒนาจากที่เป็นเจว็ดเป็นเทพชั้นสูง ติดตั้งอยู่ในศาลพระภูมิรวม กับศาลปู่ตาก็มี
ปัจจุบันศาลพระภูมิจึงใหญ่โตและดูจะมีอำนาจมากขึ้น และดูเหมือนว่ารูปของเจว็ดจะหายไปแล้ว เช่น เป็นพระพิฆเนศก็มีหรือบางทีก็กลายเป็นศาลพระพรหม
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์
