วันฉลอง รัฐธรรมนูญ
วันรัฐธรรมนูญปัจจุบันออกจะเงียบเชียบ อยากถามถึงยุคอดีตที่ ได้รัฐธรรมนูญมาใหม่ๆ
กาย
ตอบ กาย
คำตอบนำมาจากบทความ “วันรัฐธรรมนูญ วันหยุดสำคัญยิ่งบนปฏิทินสยาม ยุคหนึ่ง ไม่ใช่แบบที่เห็นกันในวันนี้” เผยแพร่บนเว็บไซต์ศิลปวัฒนธรรม www.silpa-mag.com อ้างอิงข้อเขียน “งานฉลองรัฐธรรมนูญ : มหกรรมแห่งชาติของคณะราษฎร” ของ ภูริ ฟูวงศ์เจริญ อาจารย์จากคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ดังนี้
เราต่างรู้กันดีว่า วันรัฐธรรมนูญตรงกับวันที่ 10 ธันวาคม แต่ “วันรัฐธรรมนูญ” ที่ผู้เขียน (ภูริ ฟูวงศ์เจริญ) บอกเล่านั้นไม่ใช่แบบที่เราเห็นกันในวันนี้
หนังสือพิมพ์ในยุคนั้น เช่น อิสสระ, ประชาชาติ, Bangkok Times ฯลฯ ต่างรายงานข่าวให้เห็นว่าบรรยากาศการจัดงานวันรัฐธรรมนูญคึกคัก ยิ่งใหญ่ และสำคัญเป็นอย่างยิ่งเพียงใด
พ.ศ. 2476 งานฉลองวันรัฐธรรมนูญเริ่มตั้งแต่วันที่ 8-12 ธันวาคม ในกรุงเทพฯ มีการจัดกิจกรรมตั้งแต่ลานพระบรมรูปทรงม้า-สนามหลวง และจากท่าราชวรดิฐ-แยกสะพานมอญ, พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาทรงประกอบพิธีสมโภชรัฐธรรมนูญ และทรงร่วมทอดพระเนตรการออกร้าน, ทหารเรือนำเรือหลวงรัตนโกสินทร์มาจัดแสดง, ประชาชนสนใจมาร่วมงานจำนวนมาก เฉพาะที่พระราชอุทยานสราญรมย์มี ผู้สนใจเข้าชมงานไม่ต่ำกว่า 20,000 คน/วัน ฯลฯ
พ.ศ.2477 งานเฉลิมฉลองยิ่งใหญ่ขึ้นอีกด้วยการแห่รัฐธรรมนูญไปตามแม่น้ำเจ้าพระยาในวันที่ 10 ธันวาคม และนำมาประดิษฐานบนเรือสุพรรณหงส์ นอกจากนี้ยังมีการประกวดนางงามที่เรียกว่า “นางสาวสยาม” ขึ้นเป็นครั้งแรก
พ.ศ.2478 คณะรัฐมนตรีออกคำสั่งเพิ่มวันหยุดราชการในวันรัฐธรรมนูญจากเดิมที่ให้หยุด 1 วัน (10 ธันวาคม) เป็น 3 วัน คือวันที่ 9-11 ธันวาคม วันรัฐธรรมนูญเพิ่มวันงานราชการ และส่งหนังสือ “สั่งการ” ไปยังจังหวัดต่างๆ ที่ขอเลื่อนจัดงาน วันอื่นแทนเพราะความไม่สะดวกต่างๆ ว่า “งานฉลองรัฐธรรมนูญเป็นงานที่ระลึกอันสำคัญของชาติ ทุกจังหวัดจะต้องทำใน วันที่ 10 ธันวาคม โดยพร้อมเพรียงกัน”
พ.ศ.2481 คณะรัฐมนตรีสั่งให้ข้าราชการแต่งชุดปกติขาวพร้อมเครื่องราชอิสริยาภรณ์ในงานพิธีฉลองรัฐธรรมนูญที่กรุงเทพฯ และจังหวัดต่างๆ หลังจากนั้นอีก 1-2 ปี ทางการก็เริ่มควบคุมการแต่งกายของประชาชนทั่วไป โดยเฉพาะผู้ร่วมงานฉลองรัฐธรรมนูญในกรุงเทพฯ ว่า “ต้องแต่งกายสุภาพตามประเพณีนิยม”
พ.ศ.2482 งานฉลองรัฐธรรมนูญในกรุงเทพฯ ขยายพื้นที่จัดงานออกครอบคลุมสวนอัมพร สนามเสือป่า และสวนลุมพินี นอกจากนี้ยังเพิ่มเวลาจัดงานจาก 5 วัน เป็น 1 สัปดาห์ (8-14 ธันวาคม)
นอกจากนี้ตั้งแต่ปี 2477 การจัดงานฉลองรัฐธรรมนูญก็ เพิ่มเป็น 2 งานด้วยกัน คือ 10 ธันวาคม ฉลองการพระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับถาวร และวันที่ 27 มิถุนายน รัฐบาลจัดงานสโมสรสันนิบาตที่สวนมิสกวันในโอกาส “วันคล้ายวันประกาศ ใช้รัฐธรรมนูญฉบับแรก” รวมทั้งประกาศให้เป็นวันหยุดราชการเช่นกัน
วันหยุดจึงไม่ใช่แค่วันที่ไม่ต้องทำงาน และ “วันรัฐธรรมนูญ” ก็เคยเป็นวันหยุดที่สำคัญยิ่งบนปฏิทินสยามยุคหนึ่ง
