พระพุทธรูปมิใช่รูปเคารพ
คติ – สัญลักษณ์สถาปัตยกรรม
ถ้าเราไม่เข้าใจว่าพระพุทธรูปไม่ใช่พระพุทธเจ้า พระพุทธรูปจะกลายเป็นรูปเคารพอันศักดิ์สิทธิ์ที่มีไว้เพื่อบนบาน ขอพร ขอลาภยศสรรเสริญสุข แล้วนำไปสู่การบิดเบือนจุดมุ่งหมายของการปฏิบัติธรรมกัน
ในที่สุดก็นำไปสู่การแสวงหาลาภ ยศ และทรัพย์สิน เช่นเดียวกับวิถีชีวิตของปุถุชนทั่วไป
พระพุทธรูปเป็นการนำเอาคติลักษณะของมหาบุรุษมาเป็นแนวคิดที่หวังจะทำให้พระพุทธรูปนั้นแสดงถึงคุณสมบัติอันประเสริฐของพระพุทธเจ้าที่แสดงถึงการเป็นผู้พ้นไปจากสังสารวัฏ
ที่เรียกว่า “พระผู้มีพระภาคเจ้า” นั้น หมายไปถึงว่าลักษณะของกายวิภาคบางส่วนนั้นเป็นสัญลักษณ์ของคุณธรรมที่พระพุทธเจ้ามี มิใช่รูปเคารพที่ศักดิ์สิทธิ์เพื่อให้ผู้คนบนบานศาลกล่าวอย่างใด
สาระสำคัญของคติ ความหมาย ในการจัดวางอิริยาบถทางรูปกายในองค์พระพุทธรูปนั้นก็เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการแสดงหลักธรรมะในธรรมบทต่างๆ ที่เป็นไปเพื่อนำไปสู่การหลุดพ้นไปด้วย
รูปลักษณะของพระพุทธรูปตามคติมหาบุรุษนั้นแสดงถึงคุณธรรมของผู้ที่ปรารถนาจะเป็นผู้พ้นไปจากทุกข์จากสังสารวัฏ
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์
